Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
120 il ömrü olan yeni insanlar yaradılır
Obamanın Qələbə təbriki
Avropa Azərbaycanın əməliyyatından qorxdu
Bakıda bank işçisi koronavirusa yoluxdu - Filial bağlandı
Pensiyaçılara bayram müjdəsi
Qadın olmaq çətindir
Günün qoroskopu: əsas məsələ...
Ziynet Salı ana olmağa hazırlaşır
Tramp: “ABŞ-da pandemiya geri çəkilir”
Qobi səhrasında gizli hərbi-kosmik baza aşkar edildi
8 mart üçün fincan formalı açıqca
Leonardo Di Kaprio Oskar aldı
Azərbaycanda daha bir kənd polislər tərəfindən nəzarətə götürüldü
Hikmət Hacıyev: Azərbaycan qorxaq, şərəfsiz bir tərəflə üz-üzədir
Çağatay Ulusoy ilk dəfə sevgilisindən danışdı
1,3 milyonluq evi 19 dollara satır-SƏBƏB
Qidanı necə həzm edirik?
Eyvanda kabab bişirmək qadağan olunacaq
Dağlıq Qarabağda ərazilərin minalardan təmizlənməsinə başlanıldı -VİDEO
İrina Şeykdən ayrılıq xəbərlərinə cavab
Bakıda kimlər daha yüksək maaş alırlar?
Dəbli ayaqqabı modelləri
Kate Middletonun saç aksesuarları
Qan ehtiyatımız tükənir
Bu tələbələrə dərslik əvəzinə müavinət veriləcək
Ziqmund Freyd – Bildiklərimiz və bilmədiklərimiz
Üç ədəd şabalıd bir dilim çörəyə bərabərdir...
Kraliça II Elizabet prezident İlham Əliyevi təbrik edib
Günün qoroskopu: borcları qaytarın
Məşhur aktyor Evlənir-FOTO
Ağzı açıq yatmağın yaratdığı fəsadlar
“Bakı”nın sabiq futbolçusu millidən getdi
Toyuq ətli pomidorlu salat (foto resept)
İlin ən yaxşı serialı seçildi - FOTO
Öz dünyası olan bu uşaqları yaşadan həyat eşqidir
Günün ulduz falı
Qastriti olanlar necə qidalanmalıdır?
Ceyda sevənlərini TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
Qadın.Netlilərin mənfi və müsbət cəhətləri (III hissə)
Dünyanın qəribə peşələri
Lotereyada 560 milyon dollar uduldu
Bakı sakinləri, qəpikləri unudun!
HAVA necə olacaq?- 11 MAY
2 həftəyə cavanlaşdıran qaşıq texnikası
Balığa Obama adı verildi
Dişlərinizi bu ədviyyatla ağardın
Citroen-dən yeni model
Almalı pirojna (foto resept)
Sevgi dediyin təmənnasızlıqdır
Yalnız yaşayan fikirli İnsanlar haqqında 19 şey
- ŞƏRHLƏR