Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Kıvançın xanımı hərəkəti ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
İşdən qovuldu - Həyatı dəyişdi-FOTO
İsmayıllı meşələri od tutub yanır
Hava haqqında - 08.09.2013
DİQQƏT! Bakının bu hissələrində qaz olmayacaq
Super modellərin yoqa gündəlikləri
Hind mədəniyyəti-2
Pulsuz dərmanla təmin edilən xəstələrin sayı açıqlandı
İspaniya "Facebook"u cərimələdi
Azərbaycanda daha 329 nəfərdə koronavirus aşkarlandı, 7 nəfər öldü
"Şahdəniz"in işlənməsi üzrə müqavilənin müddəti 2048-ci ilə kimi uzadılır
Günün qoroskopu: çətin vəziyyətlərdə özünüzü itirməyin
Paşinyan hansı dünya liderlərinə neçə dəfə zəng edib? - SİYAHI
Qarın yığdırma əməliyyatı haqqında
“Azərbaycanda koronavirusun ikinci dalğası başlaya bilər” - XƏBƏRDARLIQ
Xərçəngdən qoruyan vitaminlər
Eyvanda kabab bişirmək qadağan olunacaq
Unutmamalıyıq...
Günün ramazan təqvimi (28 iyun)
Uşaqlar üçün tapmacalar
Nazirlikdə işləmək istəyirsiniz?
Püstəli keks (foto-resept)
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva Novruz bayramı münasibətilə ümumxalq şənliyində iştirak edirlər
Meyvələrin gülməli şəkilləri
Restoranlarda bu qidalardan uzaq durun! - XƏBƏRDARLIQ
Çempionlar Liqasının oyunları telekanallarda
"Qara dul" haqda film çəkildi-VİDEO\FOTO
Uşaqlarda boy uzatma hərəkətləri və üsulları
Bu kişini görən onu öpmək istəyir
Geyim dəstləri
Ayılar 100 ildən sonra Çernobıla qayıtdılar
Bu turist ailəsindən minlərlə şikayət var-SƏBƏB-FOTO
Özəl bağçalarla bağlı açıqlama
Dadlı makaron (foto resept)
Bu qəbiristanlıqda ölülərin yarısı üzü qibləyə, yarısı isə digər istiqəmətə dəfn edilib
Evlənmək kişiləri daha xoşbəxt edir.
Mehriban xanımdan vacib paylaşım
Səudiyyə Ərəbistanı zəvvarlara yeni qaydalar tətbiq etməyi planlaşdırır
Yeni il çox maraqlı keçəcək
Azərbaycanda bələdiyyələrin statusu dəyişdirildi
Qaratərə salatı (foto-resept)
Məşhur tərzi: Camila Morrone
DİN-dən əhaliyə XƏBƏRDARLIQ
Ulduzların qəribəlikləri
HAVA necə olacaq?-28 İyul
Kral ailəsi övladlarını necə BÖYÜDÜR?
Koornavirus mutasiya keçirdi - Amerikalı alimlər kritik dəyişikliyi açıqladı
Bengü ANA OLACAQ-FOTO
Moskvada Qurban bayramında 100 min müsəlman namaz qıldı
DİQQƏT! Bu ərazilərdə su olmayacaq
- ŞƏRHLƏR