Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Yağışlı günlərdə saç baxımı
Təbiətin gözəlliyini əks etdirən filmlər
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-29 Mart
Dəbli koftalar
Ukraynada müxalifət inzibati binanı ələ keçirdi
Coğrafiya İnstitutundan müşahidə edilən hava haqqında AÇIQLAMA
Dünya ŞOKda - Bu da gerçək əjdaha - VİDEO
Siqaret zərərlidir, bəs qutusu?
Pizzanı gətirən kuryer hər kəsi təəccübləndirdi-FOTO
Gediş haqqıyla bağlı AÇIQLAMA
Azərbaycanda şagirdlərin sağlamlığı yoxlanılır
Qürub çağı
Məşhur modeldən hamiləliklə bağlı suala reaksiya
İranda zəlzələ olub
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə keçirilən müsabiqənin nəticələri açıqlandı
Nusretin restoranını bağladılar - FOTO
"Pul tələb edən həkimin gözünü çıxarmaq lazımdır" - "5 nömrəli"nin baş həkimi
Bu gün döyülən uşaq, sabah döyən valideyn olacaq...
Bakıda gimnastika növləri üzrə birgə açıq Azərbaycan çempionatı başlayıb
Beyons məhkəməyə verildi
İki məşhur instagramda dalaşdı-SƏBƏB
Kosmosdan gələn siqnalları kim göndərir? - Alim rəyi
Ərdoğan: Ermənistan silahlı qüvvələri Qarabağı dərhal tərk etməlidir
Sızanaqlı dərilər üçün maskalar
Koronavirusun yeni ehtimal olunan episentri açıqlandı
Bu il "Facebook"da ən çox danışılan mövzular
Bakıdakı şadlıq saraylarında qiymət artımı var?
HAVA necə olacaq?-9 Oktyabr
Metronun fəaliyyəti bərpa olunur? - RƏSMİ AÇIQLAMA
2 yaşlı uşağın qarnından qardaşı çıxarıldı
Mədəmizin dişləri yoxdur!
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Sürətli gəzişi sınayın
Məşhur aktrisa ilk dəfə sevgilisi ilə-FOTO
Ermənistan yaşayış məntəqələrini minomyotlardan atəşə tutur
Peyğəmbərimizin tövsiyə etdiyi şəfalı qidalar
Gəncədə reyd keçirilib
Saytımızın ƏN-ləri IV HİSSƏ
Sellülitə son
Günəş dəhşət saçır
Bakı sakinlərini iki möhtəşəm yenilik gözləyir
“Euorovision 2020”dəki rəqiblərimiz bəlli oldu - FOTO
HAVA necə olacaq? 18 MAY
Azərbaycanda avtomobil bahalaşıb - STATİSTİKA
HAVA necə olacaq?
Bu ayaqqabılar satış rekordu qırır - FOTO
15 yaşlı milyarder - FOTOLAR
Üzdə istənməyən tüklər üçün maska
Düşmən Ağdamın kəndlərini atəşə tutur - RƏSMİ
İnsan 5300 il əvvəl nə yeyirdi?
- ŞƏRHLƏR