Novruz Azərbaycanın ən qədim bayramlarındandır. Novruz bayramında fərqli adət-ənənələr var ki, biz bu adətləri yaşadırıq, amma mənalarını dərindən bilmirik.
- İlqar müəllim, Novruz bayramına kimi 4 çərşənbə qeyd edilir. Amma bəzi regionlarda Yel və Torpaq çərşənbəsini fərqli qeyd edirlər. Bəziləri Yel çərşənbəsini 3, bəzi yerlərdə 4-cü çərşənbə kimi qeyd edirlər. Əsl çərşənbə sıralaması necə olmalıdır? Novruz bayramı Azərbaycanın regionlarında xüsusi təmtəraqla keçirilir.
— Nəsrəddin Tusinin "Əxlaqi-Nasir" əsərində çərşənbələrin ardıcıllığı belə qeyd edilib: Su — dağlarda qarın əriməsi, çaylarda suyun çoxalması bolluğun artması. Od — tarixən bizim atəşə münasibətimizdən xəbər verir. Dünyanın yaranmasının 4 ünsüründən biridir. Azərbaycan "odlar yurdu" kimi də tanınır. Üçüncü Yel çərşənbəsi gəlir. Bu çərşənbədə artıq hava dəyişir. Hava artıq istiləşir və təbiətdə canlanma başlayır. 4-cü çərşənbə sonuncu və əsas çərşənbədir. Torpağın oyanması və yaz çiçəklərinin torpaqdan baş qaldırmasının şahidi oluruq.
- Qeyd edirlər ki, bu bayram islam dini ilə bağlıdır. Doğrudur?
— Əsla elə deyil. İslam dini 7-ci əsrdə yaranıb. Amma Novruz bayramı İslam dinindən çox-çox əvvəllər qeyd edilməyə başlanıb. Bunu tam əminliklə deyirəm. Novruzun İslam dini ilə heç bir əlaqəsi yoxdur.
- Bayram zamanı yumurtaların boyanması nə anlam kəsb edir?
- Bölgələrdə əvvəllər bir gecədə 300-400 yumurta boyayırdılar və uşaqlara paylanırdı. Həm uşaqları sevindirmək üçündür, həm də ruzi-bərəkət rəmzidir. Yumurta döyüşdürmək isə xeyirin şər üzərində qələbəsi deməkdir.
- Hansı ölkələr bu bayramı qeyd edir?
— Tatarıstan, Özbəkistan, Qazaxıstan, İran, Türkiyə. Ən yüksək səviyyədə İran və Azərbaycan bu bayramı qeyd edir.
- Azərbaycanın da bölgələrində fərqli şəkildə keçirilir Novruz bayramı. Nə kimi fərqlər var?
— Fərqlər çoxdur. Məsələn cənub bölgəsində Novruz bayramında süfrədə mütləq balıq olmalıdır. Elə ev tapmazsan ki, orada balıq ləvəngisi süfrəyə qoyulmasın. Quba-Qusarda da özlərinə xas milli təamları süfrədə olur. Bir sözlə, bu bayramda milli yeməklər süfrəni bəzəyirlər.
Şəkərbura-paxlavaların naxışlarının hansısa rəmzi mənası var?
— Bu da fərqlidir. Regionlarda öz mentalitetlərinə uyğun olaraq şəkərburaya naxış vururlar, necə ki xalçaların naxışları fərqlidir, eləcə də şəkərbura, paxlavaya vurulan naxışlar da belə fərqli olur. Bu şirniyyatlar da bolluq rəmzidir.
- İlqar müəllim, Novruz sözü hardan gəlir?
— Fars mənşəlli sözdür. Nov — yeni, ruz — gün deməkdir. Yəni yeni gün, yeni il, ruzi bərəkət deməkdir.
- Novruz bayramında fallara baxılır, xüsusi inanclara inanılır. Bu nə dərəcədə doğrudur?
— Bunlar mifoloji inanclardır. Əslində insanların inamlarına görə belə edirlər. Bu da əsrlərdən gələn bir ideyadır. Bayramın özü niyyət bayramıdır. Ona görə belə ənənələr var. Bir sözlə gözəl adət-ənənələri olan bu bayramda hər mərasim gözəlliklərlə boldur. İllərdən süzülüb gələn bu bayramımızı qoruyub gələcək nəsillərə ötürək.
XƏBƏR LENTİ
Siqaret çəkənlər koronavirusa daha tez yoluxur - EKSPERTDƏN ŞOK
Rəqəmsal portretlər
Oskar qazanmasa da, çoxunun sevimlisinə çevrilən filmlər
Gənclər Fondu “Mobil kitab rəfi” yaratdı
Bakıda Zəfər atəşfəşanlığı - VİDEO
Təqaüdçülər üçün ən yaxşı ölkə
Yaddaş bəlası: gözümü yummaq, onu unutmaq istəyirəm
Murad Bozdan NİŞAN AÇIQLAMSI
5 dəqiqədə dişləri ağardan üsul
Adriana Lima təqaüdə çıxır
Serdar Ortaç Elnarənin ifasına heyran qaldı – VİDEO
Əkizlər üçün otaq dekorasiyası
"Topçular"ın atıcısı sıradan çıxdı
Eyfel qülləsi bağlandı
Ankara Papaya nota verdi
Gəlin-qaynana davası...
"Azərbaycanın hərb yolunu seçməsi qaçılmaz olacaq"
Uşaqları dərs oxumaqdan soyudan davranışlar
Şüar yazılı çantalar
Təravətləndirici maska
Badamlı balıq (foto resept)
Şuşanı işğaldan azad edən zabitlərdən biri: “Elə döyüşlər olurdu ki, sağ çıxacağımıza ümid etmirdik” - VİDEO
Şəhid ailələri və əlillərə ev verildi
Armudlu tart (foto resept)
Bağçalar nə vaxt açılacaq? - AÇIQLAMA
Qarabağda darmadağın olan erməni ordusu qadınların ümidinə qalıb - VİDEO
Məşhur aktyor canlı yayımda evlənmə təklif etdi-FOTO
Körpələrdə immunitetin yaranmasının əhəmiyyəti
Amerikalı həmsədrdən erməniləri məyus edən Qarabağ açıqlaması
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə əlavə yerləşdirmənin nəticələri elan edildi
Türklər Məkkəyə metro çəkəcək
Vilayət Eyvazovdan yeni TƏYİNAT - ÖZƏL
Bədən tipinə uyğun ətək seçimi
Xaricdəki diplomatik nümayəndəliklərin mədəniyyət mərkəzləri rəhbərlərinin uşaqları da diplomatik pasport ala biləcək
Folqada dana dili (foto resept)
Yeni il üçün qaz əti qızartması (foto resept)
Zəmilərdəki sirli dairələrin müəllifi kimdir?
Ölümcül virusu müalicə edən həkim öldü - SƏBƏB
İşdən ixtisara düşmək istəmirsizsə...
Rəngarəng donlar
Övladınızın çəkdiyi rəsmlərdə onların gələcəkərini görəcəksiniz
Türk idmançılar Bakıda
İnsult və infarktın yeni müalicə üsulu
İnsanın klonlanmasına bir addım qaldı?
Azərbaycandan 4 mlrd.-lıq gəlir
Üzün üzü varsa...
Yataq dəstləri
Mükəmməl qaşlar üçün 8 qızıl qayda
Kökəldən qidalar
“Kənddən şəhərə” yarmarkaları müvəqqəti dayandırıldı