1918-ci ildə yaranmış Azərbaycan dövlətinin əsl adı nə olub - Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti, yoxsa Azərbaycan Demokratik Respublikası?
Bəzi tarixçilər ADR, bəziləri AXC yazır. Bəs bunların hansı düzdür?
Altay Göyüşov (tarixçi alim):
Hər ikisi düzdür. Əslində, o dövrün sənədlərində "Azərbaycan Cümhuriyyəti" kimi qeyd edilib. Ancaq respublikanın demokratik olması "İstiqlal" bəyannaməsində xüsusi olaraq qeyd edilir.
Bəyannamənin 2-ci maddəsində göstərilir ki: "Müstəqil Azərbaycan dövlətinin şəkili-idarəsi Xalq Cümhuriyyəti olaraq təqərrür ediyor".
Sonrakı maddələrdə də "Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti" deyə təkrar olunub.
Rus dilinə isə "Azerbaydjanskaya Demokratiçeskaya Respublika" kimi tərcümə edildi və qısadılmış ADR yazıldı. O dövrdə bəzi sənədlər, yazışmalar rus dilində aparılırdı. Onda AXC-ni ADR kimi qeyd edirdilər. "Cumhuriyyət" sözünü "respublika", "xalq" sözünü isə "demokratiya" kimi tərcümə etmişdilər.
İstiqlal bəyannaməsinin fransızca mətnində AXC Demokratik Respublika kimi tərcümə olunur
Cəmil Həsənli (tarixçi alim):
"Respublika" sözü kimi o dövrdəki Azərbaycan-türk dilində "Cümhuriyyət" işlənirdi. Sovet dövründə cümhuriyyət sözü leksikondan çıxdı.
O cümlədən, sovet dövründə Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti haqqında yazılan kitabların, məqalələrin əksəriyyəti rus dilindədir.
Rus dilində yazıldığı üçün AXC də ADR kimi qeyd edildi və beləcə, ictimai fikirdə daha çox qaldı.
Amma Cümhuriyyətin ərəb əlifbası ilə yazılmış ilk sənədində dövlətin adı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti kimi göstərilib.
1918-1991: Bir müstəqilliyin iki bəyanı
"Qafqazın Pensilvaniyası" - Bakı və I Dünya Müharibəsi
21-ci ilin Qars müqaviləsi: bu necə baş verdi?
Azərbaycanın nümayəndə heyətinin prezidenti Əlimərdan Topçubaşovun Paris Sülh Konfransına ünvanladığı məktublarda Azərbaycanın adı fransızca Azərbaycan Respublikası olaraq yazılıb
Şirməmməd Hüseynov(jurnalist-tədqiqatçı):
Dövlətin adı Azərbaycan Xalq Cümhuriyyətdir, sənədlərdə bu cür göstərilib. Vaxtilə rus dilinə düzğün tərcümə edilməyib.
İndi təsəvvür edin, Çin Xalq Respublikası var, kim onu "Kitayskaya Demokraticeskaya Respublika" adlandıra bilər? Tərcümə edilir: "Kitayskaya Narodnyaya Respublika".
Heydər Əliyevin vaxtında televiziya ilə çıxış elədim, dedim ki, Azərbaycanda ADR adında dövlət olmayıb.
Heydər Əliyev Milli Arxiv İdarəsinin o vaxtkı rəhbəri Ataxan Paşayevi yanına çağırıb ki, orijinalı mənə gətirin. İstiqlal bəyannaməsini ona aparıblar, oxudub ki, orda dövlət Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti adlandırılır.
Ondan sonra dedi ki, bəs niyə Demokratik Respublika adlandırırsız. Bundan sonra onun AXC ilə bağlı sərəncamlarında Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti yazıldı.
Hesab edirəm, dövlətə nə ad veriblərsə, o adla da adlandırılmalıdır.
Mənbə: BBC News Azərbaycan
XƏBƏR LENTİ
Qardaşını xilas etmək üçün imtahana girmədi-FOTO
Kəpəyə qarşı bitki mənşəli həll
Sabah çətir götürməyi unutmayın
Həftəsonunun hava proqnozu
Azərbaycan apteklərində özbaşınalıqlar
Azərbaycanlıların tanımadığı ev heyvanı (FOTO, VIDEO)
Faydalı daşlar - Oniks (damarlı əqiq)
Əqrəb və Tərəzi bürcü uyğunluğu
Qurban bayramı nə vaxtdır?
Uşağa yod çəkərkən diqqətli olun! - PEDİATR Xəbərdarlığı
Fiziki şəxslərin əmək müqaviləsi olmadan işə götürülməsinə görə cərimələr artırıldı
Qonşu ölkələrdə “Koronavirus qaydaları”na əsasən yeni dərs ili
Gözəlliyinizi qorumağın bir neçə yolu
Məşhur cütlüyün övlad arzusu
“Nu poqodi” başsız qald
Prezident İlham Əliyev əfv sərəncamı imzaladı
Prezidentdən karantin rejimi ilə bağlı vacib fərman
Azərbaycanda son 20 ilin ƏN DƏHŞƏTLİ İSTİLƏRİ - Nazirdən SOS
Xurmalı şokolad topları (foto resept)
Polşa Pentaqonu istəyir
Həkimləri robotlar əvəz edəcək
Uşaqlarda diş qıcırtmasının səbəbləri nədir?
Vaginizmin müalicəsi zamanı uğura aparan 7 yol
4 K ekran hazırlanıb
İnterpol dünyanın 115 ölkəsində əməliyyat keçirdi
Bayrağımız Ağdamın Xıdırlı kəndində ucaldıldı - VİDEO
Qadının özünü təqdim etməsi
Yeni nəsil şəxsiyyət vəsiqələrinin üstünlükləri
Sürpriz alma şirniyyatı (foto resept)
Günün qoroskopu: çıxış yolu tapa bilərsiniz
Qadınlar ideal olmaq istəyir (2-ci hissə)
Bu şəxslər təhsil haqqından azad edilə bilər
"Ginnesin Rekordlar Kitabı" ötən ilin əsas uğurunu açıqladı
Mila Eştonun verdiyi hədiyyədən danışdı-FOTO
Öpüşlə keçən xəstəliklər
Konçita "öldü"
Uşaqların Beynəlxalq Müdafiəsi Günü
Surqut aeroportuna Fərman Salmanovun adı verildi
"Xərclərimi Amerikaya anam göndərir" - FOTO
İyirmi yaşlı qadın altı körpəni dünyaya gətirdi
Günün qoroskopu - 23.11.2013
Bir dua,bir sevgi
Zərif görünmək üçün nə geyinməli?
Bürclərin aciz olduğu xəstəliklər (2)
Buraxılış gecəsi donları (2)
Bakıda "Formula 1" Avropa Qran Prisinin ikinci günü başlayır
Kiçik boylu məşhurların gözəllik hiyləsi
Yuxular və yuxuyozmalar (3)
Paxla salatı (foto-resept)
105 yaşında ölən yapon həkimdən uzunömürlülük sirri
- ŞƏRHLƏR