Sayların orfoqrafiyası
1. Miqdar sayları həm hərflərlə, həm də rəqəmlərlə yazılır. Məs: on beş-15, səksən yeddi - 87 və s.
2. Tərkibi sayların tərəfləri ayrı yazılır. Məs: on üç, iyirmi iki, əlli dörd və s.
3. Şəkilçilər miqdar saylarını son sözünə artırılır. Məs: on ikini dördə böl, on səkkizə iki artır, onu beşə vur və s.
4. Saylar müasir Azərbaycan dilində iki cür- həm ərəb rəqəmləri, həm də rum rəqəmləri ilə yazılır.
5. Ərəb rəqəmləri daha çox miqdar sayını bildirir. Sıra sayı kimi işləndikdə ondan sonra –cı4 şəkilçisi işlənir.
Bu cür yazılışda –ıncı4 şəkilçisinin –ın hissəsi nəzərə alınmır. Məsələn: 6-cı, 5-ci və s.
Ərəb rəqəmləri aşağıdakı hallarda sıra sayı kimi işlənə bilir.
Rəqəm yazılır, nöqtə qoyulur.Sıra ilə gələn sözlərin baş hərfi böyüklə yazılır.
Məsələn:
1. Mən
2. Sən
3. O və s.
Rəqəmlər yazılır, tire (-) çəkilir, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır. Məsələn:
1-mən
2- sən
3-o və s.
Rəqəmlər mötərizədə yazılır, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır.
Məsələn:
1) mən
2) sən
3) o və s.
Tərkibi sayların bir hissəsi rəqəmlə, bir hissəsi sözlə yazıla bilər. Məsələn: 100 min, 5 milyon və s.
6. Rum rəqəmləri sıra saylarını bildirir. Onlardan sonra heç bir şəkilçi işlənməz. Rum rəqəmləri bunlardır.
I- 1
V – 5
X - 10
L – 50
C - 100
D – 500
M – 1000
Bu rəqəmləri müxtəlif şəkildə birləşdirməklə hər cür kəmiyyəti ifadə etmək olur.
Kiçik rəqəm böyük rəqəmdən sonra işləndikdə toplanır:
VI - 6 , VII- 7 , VIII – 8 , XV – 15 , XVI – 16 , XVII – 17, XVIII – 18, LX – 60, LXX – 70, LXXX – 80, CX – 110, CXX -120, CXXX - 130, CL – 150, CLX – 160, CLXX – 170, CLXXX – 180, DC – 600, DCCC – 800, MD – 1500, MDCCC – 1800
Misallardan da göründüyü kimi bir rəqəm 3 dəfədən artıq istifadə edilə bilməz.
Kiçik rəqəm böyükdən əvvəl işləndikdə böyükdən çıxılır.
IV – 4 (5-1=4)
IX – 9 (10-1=9)
XL – 40 (50-10)
XC – 90 ( 100-10=90)
CD – 400 ( 500-100= 400)
CM – 900 ( 1000-100=900) və s.
Böyük sayların bu üsulla yazılışı o qədər də istifadə olunmur. Əsasən kiçik sayları bildirmək üçün rum rəqəmlərinə müraciət olunur.
Tapşırıq.
Aşağıdakı sayları rum rəqəmləri ilə ifadə edin.
39-cu
45-ci
83-cü
158-ci
1214-cü
884-cü
1111-ci
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
“WhatsApp”da Yenilik!
Asan salat (foto resept)
Divan dəsti seçimi
2018-in yay aksesuarları
Metropolitenin yeni rəisi kimdir?
Məşhur Müğənni Həbs olundu-SƏBƏB
Qışa hazırlıq
2019-cu ilin ən gözəl dekorasiya nümunələri
Facebook Messenger-dən MÖHTƏŞƏM YENİLİK
Cennifer Lopezin 10 illik sevgilisi öldü-FOTO
Şou ulduzu protein reklamına çəkildi - FOTO
Azərbaycan-Türkiyə hərbi dialoqu başlayır
Yaşlı halını xatırladığımız məşhurların cavanlığı
Şəbəkə sənəti
Pəhriz saxlamadan arıqlamanın 15 yolu
Dəhşətli virus tapıldı: Bu infeksiyaya dözmək daha çətindir-FOTO
Hamilə qadının bətnində 13 uşaq var
Mənzil alan və ya satan insan həyatının bir neçə ilini itirir
Bir həftədə 27 milyon insan izlədi
İstedadı ilə təəccübləndirən makiyaj ustası
Yaşlıların ömrünü uzadan 4 idman hərəkəti
Həyatda özgəsinin,qəlbimdə sənin oldum
Qadın.Netlə birlikdə hamiləlik (39-cu həftə)
Məşhur qadının məzarı tapıldı
İrina Şeykdən fərqli FOTO
Bir-birinə oxşayan 3 xəstəlik
İşçiyə az maaş verənlərin nəzərinə!
Saç tökülməsinə qarşı 3 bitki mənşəli həll
Avstraliyanın fərqli dünya olduğunu göstərən xüsusiyyətlər
Dəri ağardan təbii maskalar
Azərbaycanda daha 41 nəfər koronavirusdan öldü: 4273 yeni yoluxma
Payızda əkib, qışda satırlar - Qarpız 3, yemiş isə 4 manata təklif edilir
Fransız rəssamın dadlı dizaynları
Fərqli və gözəl yeni il ağacları
Gözlənilməz imici ilə hər kəsi təəccübləndirdi
Saçları rəsmlərdəki kimi boyadı
Hər il 300 ton qızıl zibilliyə atılır
BMW yeniliyi göstərdi
Azərbaycanda güclü zəlzələ olacaq?
Bəhram Bağırzadəyə təcili ağ ciyər köçürülməlidir - HƏKİM
Duyğuların qoxusu
Ağız suyunun axması
Maraqlı və gülməli hamam əşyaları
COVID-19-un şiddətli keçməsinin səbəbləri
Dünyanın ən böyük yaddaş kartı o olacaq
76 mindən çox şagird imtahan verəcək
Göyəm salatı (foto resept)
Noxud şorbası (foto resept)
Pnar Altuğ 13 sonra ETİRAF etdi
Dəbdən düşməyən rəng
- ŞƏRHLƏR