Sayların orfoqrafiyası
1. Miqdar sayları həm hərflərlə, həm də rəqəmlərlə yazılır. Məs: on beş-15, səksən yeddi - 87 və s.
2. Tərkibi sayların tərəfləri ayrı yazılır. Məs: on üç, iyirmi iki, əlli dörd və s.
3. Şəkilçilər miqdar saylarını son sözünə artırılır. Məs: on ikini dördə böl, on səkkizə iki artır, onu beşə vur və s.
4. Saylar müasir Azərbaycan dilində iki cür- həm ərəb rəqəmləri, həm də rum rəqəmləri ilə yazılır.
5. Ərəb rəqəmləri daha çox miqdar sayını bildirir. Sıra sayı kimi işləndikdə ondan sonra –cı4 şəkilçisi işlənir.
Bu cür yazılışda –ıncı4 şəkilçisinin –ın hissəsi nəzərə alınmır. Məsələn: 6-cı, 5-ci və s.
Ərəb rəqəmləri aşağıdakı hallarda sıra sayı kimi işlənə bilir.
Rəqəm yazılır, nöqtə qoyulur.Sıra ilə gələn sözlərin baş hərfi böyüklə yazılır.
Məsələn:
1. Mən
2. Sən
3. O və s.
Rəqəmlər yazılır, tire (-) çəkilir, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır. Məsələn:
1-mən
2- sən
3-o və s.
Rəqəmlər mötərizədə yazılır, sıralanan söz xüsusi isim deyilsə kiçik hərflə yazılır.
Məsələn:
1) mən
2) sən
3) o və s.
Tərkibi sayların bir hissəsi rəqəmlə, bir hissəsi sözlə yazıla bilər. Məsələn: 100 min, 5 milyon və s.
6. Rum rəqəmləri sıra saylarını bildirir. Onlardan sonra heç bir şəkilçi işlənməz. Rum rəqəmləri bunlardır.
I- 1
V – 5
X - 10
L – 50
C - 100
D – 500
M – 1000
Bu rəqəmləri müxtəlif şəkildə birləşdirməklə hər cür kəmiyyəti ifadə etmək olur.
Kiçik rəqəm böyük rəqəmdən sonra işləndikdə toplanır:
VI - 6 , VII- 7 , VIII – 8 , XV – 15 , XVI – 16 , XVII – 17, XVIII – 18, LX – 60, LXX – 70, LXXX – 80, CX – 110, CXX -120, CXXX - 130, CL – 150, CLX – 160, CLXX – 170, CLXXX – 180, DC – 600, DCCC – 800, MD – 1500, MDCCC – 1800
Misallardan da göründüyü kimi bir rəqəm 3 dəfədən artıq istifadə edilə bilməz.
Kiçik rəqəm böyükdən əvvəl işləndikdə böyükdən çıxılır.
IV – 4 (5-1=4)
IX – 9 (10-1=9)
XL – 40 (50-10)
XC – 90 ( 100-10=90)
CD – 400 ( 500-100= 400)
CM – 900 ( 1000-100=900) və s.
Böyük sayların bu üsulla yazılışı o qədər də istifadə olunmur. Əsasən kiçik sayları bildirmək üçün rum rəqəmlərinə müraciət olunur.
Tapşırıq.
Aşağıdakı sayları rum rəqəmləri ilə ifadə edin.
39-cu
45-ci
83-cü
158-ci
1214-cü
884-cü
1111-ci
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bu gün Od çərşənbəsidir
Damalı ətəklər yenidən dəbdədir!
Qurudulmuş pomidorlu, qozlu makaron (video-resept)
Toyuq filesindən qızılgül (foto resept)
İşləyən analar üçün məsləhətlər
Metro ticarətçilərinin aqibəti necə olacaq?
İdmançımız finişə hamıdan tez çatdı
Xalq artisti yeni imicdə-VİDEO
Azərbaycanda boşananların sayı açıqlandı
İçi doldurulmuş hind toyuğu budu (foto resept)
Portağallı toyuq qızarması (foto resept)
Sevimli şüşə qabımıza yeni görünüş verək
Ermənistanın Bərdəyə raket hücumunun nəticələri – VİDEO
Ayfon həvəskarlarına şad xəbər
Azərbaycanda qəribə heyvan skeleti tapılıb
Ən varlı yazıçıların SİYAHISI
Heyvanın inanılmaz faydaları
Tuba Böyüküstündən ayrıldıqdan sonra aktrisa ilə sevgili oldu
40 gün oldu
Hazal Kayanın yeni tərzi-FOTO
Bəzilər üçün müqəddəs əşya, bəziləri üçünsə adi suvenir
Ərdoğanı helikopterdən vurmaq istədilər
Nur Yerlitaş arıqlayıb belə oldu - FOTO
Ebru Şahin geyimi ilə diqqət çəkdi-FOTO
Fitovannalar
Pis xəbərlərin faydası da var
50 illik cütlük koronavirusdan öldü
Qara dəniz ölkələrinin gəncləri "Xocalıya ədalət" kampaniyasına dəstək nümayiş etdiriblər
"Kalaşnikov"un rəhbərini ABŞ-a buraxmadılar
Şahzadə Harri Meqana XƏBƏRDARLIQ ETDİ-FOTO
Münasibətdə 3 böyük xəta
Qız uşaqlarına toxunma paltarlar 2
ABŞ bunu etsə, savaş olacaq
Üzüm mürəbbəsi (foto-resept)
"Dərs vaxtı"nın 14 sentyabr cədvəli AÇIQLANDI
Çağatay Ulusoy YENİ İMİCDƏ-FOTO
Heidi Klum halloween geyimləri
Obama sərt bəyanat verdi
Saçlar sağlamlığınız haqqında nə deyir?
Burak Özçivit 14 fevralda 80 qadınla görüşəcək
Erməniləşdirilən toponimlər tarixi adlarına qovuşur
Xoruz yumurta toplayan qadını öldürdü
Alişan və Buse sevənlərinin rəğbətini qazandı
Müdafiə Nazirliyi: “Düşmən Ağbəndi atəşə tutur”
“Fənərbağça”nın futbolçusunda koronavirus aşkarlandı
Zakir Həsənov: "Düşmən vahimə içindədir"
Bu xəstəlikləri olanlara gündə qaralmaq olmaz - SİYAHI
Azərbaycan üçün qorxulu proqnoz
Şənbə havası
Ozan Güvən xəstəxanalıq oldu-FOTO
- ŞƏRHLƏR