Say
Əşyanın miqdarını və ya sırasını bildirən sözlərə say deyilir.
Saylar əşyanın miqdar və sırasını bildirir. Sıra sayları miqdar saylarından şəkilçilər vasitəsilə yaranır.
Miqdar sayları sadə, düzəltmə və tərkibi olur. Miqdar sayları sayıla bilən maddi varlığın bir əlaməti kimi yaranmışdır. Saylar substantivləşmə yolu ilə mücərədləşdiyi üçün hallanır, mənsubiyyət şəkilçisi qəbul edir, cəm şəkilçisi ilə qeyri-müəyyən çoxluq ifadə edir. Cümlədə əsas sintaktik vəzifəsi təyindir. Substantiv və mücərrəd formada cümlədə mübtəda, tamamlıq və xəbər ola bilir. Adverbiallaşdıqda zərf rolunda da çıxış edə bilir.
Sayın həm ismə, həm də sifətə oxşar cəhətləri vardır. İsimlər əşya adı bildirdiyi kimi, saylar da müəyyən kəmiyyət adları bildirir. Sifət kimi cümlədə təyin olur, isimdən əvvəl işlənir. Sifətlər əşyanı əlamət, kefiyyət cəhətdən təyin etdiyi halda, say kəmiyyət, miqdar və sıra cəhədən təyin edir.
Konkret miqdar bildirən saydan sonra işlənən isimlər cəmlənə bilmir. Məsələn: 2 adamlar, 3 nəfərlər və s. demək düzgün deyil.
Sayın əsas morfoloji əlaməti sıra sayı düzəldən –incı şəkilçisidir. Məsələn: Beşinci sinifdəkilər çox savadlıdır.
İsimləşərək mənsubiyyət, hal, xəbərlik şəkilçiləri qəbul edə bilir. Tərkib daxilində olmadıqda cümlədə mübtəda, tamamlıq, xəbər vəzifəsində işlənə bilir. Məsələn: İkimiz də sevinirdik.20 cücədən cəmi yeddisi qalmışdı. -Neçənci kursdasan, a bacı? –dördüncüdəyəm. və s.
Say isimdən əvvəl gəldikdə dəyişməz, hallanmaz. Isim dəyişərək hallana bilər.
Sayın iki məna novü var: 1. Miqdar sayları. 2. Sıra sayları.
Hələlik bu qədər. Növbəti dərsdə miqdar sayları haqqında geniş məlumatımız olacaq.
Bu videoda say haqqında videodərslik var. Buyurun, izləyin!
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Bakıda növbəti dəfə geniş dezinfeksiya işləri aparılır
Dünyanın yeni möcüzəsi yaradılır
Yengə lazımdırmı?
Evlilik niyə kökəldir?
Bakıda qəbristanlıq rəzilliyi: Zibilləri məzarlığa kimlər atır?
Qoxusundan şəfa tapacağınız bitkilər
Turşməzə piroq (foto resept)
Sulu, şokoladlı keks
Dünyanın ən dözümlü telefonu satışda
Brüs Linin həyatdan öyrəndikləri
Dadlı və asan tort (foto resept)
Dünyanın ən eybəcər kişisi
Adını mən verdim, yaşını Allah versin....
Evi olmayanlara ŞAD XƏBƏR: güzəştli mənzillərin satışı başlayır
Mobil saytlarla bağlı yenilik
Almaniyanın Ermənistandakı səfirindən Qarabağ AÇIQLAMASI
Bayram günlərinin hava proqnozu
Həftənin ilk günü hava necə olacaq?
Buraxılış imtahanlarının nəticələri açıqlandı
"Bu, Qarabağ üçün intihardır"
Arıqlamaq üçün qızıl qaydalar
Bananlı tort (foto resept)
Məşhur cütlükdən inanılmaz ADDIM-FOTO
Kenan Doğuludan Beren Saata gözlənilməz jest
Özümüzdən başlayaq...
Bu dağa çıxan geri qayıtmır
Təhsil Nazirliyi: Müəllim Gününün məktəblərdə qeyd olunması ilə bağlı hər hansı təlimat mövcud deyil
Erməni zabitin savaş proqnozu
40 faiz mobil bankçılıqdan yararlanır
65 yaşdan yuxarı olan vətəndaşların evdən çıxması qadağan edildi
"Qarabağ" niyə uduzdu?
Dəfnə yarpağının faydaları haqda.
Cennifer Eniston İtaliyada dincəlir-FOTO
Ağac evlər
İrina Şeyk qızı ilə gəzintidə - FOTO
95 yaşlı milyarder evləndi-FOTO
Cavanşir
"Yanan binada məhv olan təhsil sənədlərinin hamısı bərpa olunacaq"
Müge Boz ana oldu-FOTO
Rianna rəfiqəsinin toyunda-FOTO
İbrahim Tatlısəsdən Azərbaycana dəstək
Kompüterə baxarkən diqqət
Türkiyədə bələdiyyə seçkiləri keçirilir
Kökəlib arıqlamaqdan yaranan çatlardan xilas olmaq üçün...
2020-ci ilin çanta trendləri
Bakıda anomal şaxtalar gözlənilir
Ermənilərin yeni siyasəti
Günəş eynəkləri
Çatlaq izlərinin çarəsi kartof
İki rayonda qasırğa tüğyan eləyir
- ŞƏRHLƏR