Say
Əşyanın miqdarını və ya sırasını bildirən sözlərə say deyilir.
Saylar əşyanın miqdar və sırasını bildirir. Sıra sayları miqdar saylarından şəkilçilər vasitəsilə yaranır.
Miqdar sayları sadə, düzəltmə və tərkibi olur. Miqdar sayları sayıla bilən maddi varlığın bir əlaməti kimi yaranmışdır. Saylar substantivləşmə yolu ilə mücərədləşdiyi üçün hallanır, mənsubiyyət şəkilçisi qəbul edir, cəm şəkilçisi ilə qeyri-müəyyən çoxluq ifadə edir. Cümlədə əsas sintaktik vəzifəsi təyindir. Substantiv və mücərrəd formada cümlədə mübtəda, tamamlıq və xəbər ola bilir. Adverbiallaşdıqda zərf rolunda da çıxış edə bilir.
Sayın həm ismə, həm də sifətə oxşar cəhətləri vardır. İsimlər əşya adı bildirdiyi kimi, saylar da müəyyən kəmiyyət adları bildirir. Sifət kimi cümlədə təyin olur, isimdən əvvəl işlənir. Sifətlər əşyanı əlamət, kefiyyət cəhətdən təyin etdiyi halda, say kəmiyyət, miqdar və sıra cəhədən təyin edir.
Konkret miqdar bildirən saydan sonra işlənən isimlər cəmlənə bilmir. Məsələn: 2 adamlar, 3 nəfərlər və s. demək düzgün deyil.
Sayın əsas morfoloji əlaməti sıra sayı düzəldən –incı şəkilçisidir. Məsələn: Beşinci sinifdəkilər çox savadlıdır.
İsimləşərək mənsubiyyət, hal, xəbərlik şəkilçiləri qəbul edə bilir. Tərkib daxilində olmadıqda cümlədə mübtəda, tamamlıq, xəbər vəzifəsində işlənə bilir. Məsələn: İkimiz də sevinirdik.20 cücədən cəmi yeddisi qalmışdı. -Neçənci kursdasan, a bacı? –dördüncüdəyəm. və s.
Say isimdən əvvəl gəldikdə dəyişməz, hallanmaz. Isim dəyişərək hallana bilər.
Sayın iki məna novü var: 1. Miqdar sayları. 2. Sıra sayları.
Hələlik bu qədər. Növbəti dərsdə miqdar sayları haqqında geniş məlumatımız olacaq.
Bu videoda say haqqında videodərslik var. Buyurun, izləyin!
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Uğurlu ünsiyyət üçün
Paşinyan Rusiyaya səfər edəcək
Sən olmasaydın əgər...
Azərbaycanda ən çox satılan avtomobil hansıdır?
Məşhur şeyx mövqeyini dəyişdi
Borc verərkən diqqət edin!
Şəxsi gigiyenanın psixologiyaya təsiri
Özge Ulusoy
Oturub qalxdıqdan sonra dizləriniz ağrıyırsa...
“Atiye” serialının yeni mövsümünün başlayacağı tarix məlum oldu
Müasir dizayınlı güzgü modelləri
Gələcəyin silahı: beyinə təsir və fikrin gücü ilə idarə olunan robotlar
WhatsApp-da dostları izləmək mümkün olacaq
Rusiya Azərbaycana suriyalıların “gəlməsini” araşdırdı
Bakıda hərbçilərin yürüşü başladı
Lobya salatı (foto-resept)
Günün qoroskopu: hisslərinizə hakim olun
Günün qoroskopu: diqqəti əldən verməyin
Azərbaycanda muzeylərə getmək istəyənlərə xoş xəbər
Reklamlar uşaqlara mənfi təsir edir
İspan dili 14-cü dərs
Korona De Virus adına görə ələ salınan uşağa dəstək oldu - VİDEO
Çiyələk görünüşlü sadə salat (foto resept)
Sabahın HAVAsı
Özcan Deniz BOŞANIR
55 yaşlı Treysi miqrenə belə qalib gəldi
Depressiyalar dövrü yaxındadır
İspanaqlı keks ( foto resept)
Yeni tədris ilində neçə şagird təhsil alacaq?
Övladlığa götürülən uşaqlara görə müavinat necə veriləcək? - AÇIQLAMA
Dörd metr yüksəklikdə qayadan yıxılan qız sağ qaldı - FOTO
Puzzle -in 4 faydası
Cennifer Laurens nişanlandı-FOTO
Azərbaycanda daha 10 nəfərdə koronavirus aşkarlandı - RƏSMİ
Foqtsun istefa səbəbi
NASA rəhbəri Bayden administrasiyası ilə işləmək istəmir
Qoltuqaltı qaraltıları ilə necə mübarizə aparmalı?
Rus turistin çantasından çıxanlar hər kəsi təəccübləndirdi - FOTO
"İlin ən gözəl qadınları" bəlli oldu-FOTO
Maraqlı adət-ənənələr
Gimnastlarımız Lissabondan medalla qayıdıblar
İrina Şeyk imicini dəyişdi - FOTO
Burak Özçivit "tükənmişlik sindromu"ndan əziyyət çəkir
Bu gün 100-dən çox dünya ulduzu evlərindən canlı konsert verəcək
Güzəştli mənzillərin ipoteka ilə satışında YENİ QAYDA - VİDEO
Milçəyi öldürmək istədi, evi partlatdı
Finlandiyanın baş naziri koronavirusa yoluxub?
Qidanın araşdıran smartfon yaradıldı
Hollandiya Azərbaycan Türk Kültür Dərnəyi Prezident İlham Əliyevi təbrik edib
Nar şərbəti (foto resept)
- ŞƏRHLƏR