Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən şabalıdın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Şabalıdın tərkibi. Aparılan təcrübə işlərinin nəticəsində məlum olmuşdur ki, şabalıdın tərkibində 7,9% sulukarbohidratlar, 5,8% zülal, 3,0% yağ vardır. Sulukarbohidratların 60-65%-i nişasta, 15-18%-i isə şəkərdir. Təzə şabalıd meyvələrinin tərkibində 30-40 mq% C vitamini də tapılmışdır. Xüsusilə yetişməmiş meyvələrinin tərkibində onun miqdarı daha çoxdur (1500 mq%). Şabalıd meyvələrinin həm ləpəsi, həm də qabığı askorbin turşusu almaq üçün gözəl xammal mənbəyidir. Bu bitkinin meyvələrinin tərkibi həmçinin B, B1 (0,26 mq%), B2 (0,22 mq%), A və C vitaminləri ilə zəngindir. Təzə meyvələrin miqdarda alma, limon, distrin, asparagin və s. turşular, eləcə də digər aminturşular aşkar edilmişdir.
Ləpəsində 0,2-0,4 mq% nikel, 0,1 mq% mis, 1 mq% kalsium və sfelementlər vardır. Dəmirin miqdarı 0,82-0,95 mq%-ə çatır ki, bu da alma, armud və gavalı meyvələrinin tərkibindəkindən 2-3 dəfə çoxdur. Bundan əlavə, şabalıd bitkisinin meyvələri öz kaloriliyi ilə də digər kənd təsərrüfatı bitkilərindən kəskin surətdə fərqlənir. Şabalıd bal verən bitki kimi də qiymətli sayıla bilər. Belə ki, arılar 50-70 yaşlı bir ağacın çiçəklərindən 15-20 kq-dək bal toplaya bilir. Şabalıddan alınmış balın böyük müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Yarpağı qiymətli maddələrlə zəngindir. Belə ki, 1 yaşıl yarpağında 800 bioloji vahid, saralan yarpaqlarında isə 600 bioloji vahid K vitamini vardır və buna görə də onlar «vitamin sənayesi» üçün qiymətli xammal sayıla bilər.
Şabalıdın yarpaq, qabıq və oduncaq hissəsinin tərkibində 5%-ə qədər kversetin, hiporezid, yəni flavonoid kompleksi və 10%-ə qədər aşı maddəsi aşkar edilmişdir. 100 kq şabalıd oduncağından 20 kq qatı boyaq ekstraktı alınır. Biz dünyada ilk dəfə olaraq bu boyaq maddəsinin tərkibinə ağır metalların müxtəlif duzlarını əlavə etməklə yun ipi açıq qəhvəyi, qəhvəyi, zeytunu, qonur, tütünü, şabalıdı, şabalıdıqonur, yaşıl və s. rənglərə boyamağa nail olduq.
Şabalıd gözəl yarpaqlara, sıx və şaxlı-budaqlı cətrə malik olduğu üçün bəzək bitkisi kimi parklarda, yol və küçə kənarlarında əkilir. May-iyun aylarında çiçəklədiyi dövrdə təbiətə sarımtıl rəngli və xususi ətri olan sırğaları ilə yaraşıq verir. Bu xüsusiyyətinə görə o, dünyanın bir çox ölkələrində yaşıllaşdırma işlərində mühüm yer tutur. Bu bitki güclü və yaxşı inkişaf etmiş kök sisteminə malik olduğu üçün dağ
yamaclarını daim güclü külək və eroziyalardan da qoruyur, həm də torpaqəmələgəlmə prosesinə müsbət təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Sevindirici XƏBƏR: qorxunc dəlik bağlanır
10 saniyə ərzində qamətinizi düzəltməyin yolları
Alimlər dünyanın hər yerində sirli piramidalar aşkar edirlər
Soyadı dəyişdirmək niyə problemə çevrilib?
Beren Saatın bayram paylaşımı Qalmaqal oldu - FOTO
Ginnesin rekordlar kitabına düşmək üçün görün nə etdi -VİDEO
Aleyna Tilki Bakıya gəlir - Pulsuz konsert
Müddətli həqiqi hərbi xidmətə çağırılan şəxslərin uşaqlarına müavinət veriləcək
Kolonoskopiya haqqında
Yubiley sikkələri buraxılacaq
Dollar kreditləri ilə bağlı rəsmi açıqlama
Toyuq ətli piroq (foto resept)
Şokolad dolu keks (foto resept)
Yulaflı keks (foto resept)
Ayaqqabı modelləri
Alişan: "Son 10 ilin ən möhtəşəm toyunu edəcəyik"
Balaca Flint
İstehsalçıların yaratdığı təbəssüm
Məşhurlarımız Mehriban Əliyeva ilə bir arada - FOTO
On qəribə yer
İslamşünaslıq ixtisasına qəbul olmaq istəyənlərin NƏZƏRİNƏ
Məşhur aktrisa həbs olundu-FOTO
BMT-dən dəhşətli Yəmən açıqlaması
Həm ləzzətli, həm zəhərli: süfrəmizdəki
100 gün ərzində həyatınızı yaxşılaşdıracaq 60 addım
Bayraq küləyə tab gətirməyib
Əliyev Sarkisyan görüşü olacaq
Bredli Kuper yeni sevgili tapdı-FOTO
Prezident və xanımına orden təqdim olundu-FOTO
Günün qoroskopu: yaxşıca düşünüb-daşının
Koronavirusun necə yayıldığını görmək üçün konsert təşkil edəcəklər
Ozan Güven və Cem Yılmaz dostluğu bitdi-SƏBƏB/FOTO
Kəlbəcər minalardan təmizlənir? - RƏSMİ AÇIQLAMA
“Kurtlar Vadisi Pusu”nun aktyoru mədəsini kiçiltdi - FOTO
Niyə duzdan az istifadə etməliyik?
Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinin milli bayramı qeyd edilib
Modern iş geyimləri
1 milyon uddu, həyatı MƏHV OLDU
Qanlı 30 Aprel
Özcan Dəniz ata olacaq!
ABŞ-da Azərbaycan Xalq Cumhuriyyətinin 100 illiyi qeyd olunub
Azərbaycanlı gənc ABŞ-da elmi inqilab etdi
"Ana-uşaq ölümlərinin artmasında hər iki tərəfin günahı var"
Azərbaycan ordusuna hücum əmri
Kral ailəsi məhkəmə qarşısında
Məsut Özildən Azərbaycana dəstək
Bu tələbələrin təhsil haqlarını Neft Fondu ödəyəcək
Diktatorun ad gününə 1 milyon dollar xərcləndi
Sobada toyuq budu (foto resept)
Hava haqqında - 05.09.2013
- ŞƏRHLƏR