Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən şabalıdın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Şabalıdın tərkibi. Aparılan təcrübə işlərinin nəticəsində məlum olmuşdur ki, şabalıdın tərkibində 7,9% sulukarbohidratlar, 5,8% zülal, 3,0% yağ vardır. Sulukarbohidratların 60-65%-i nişasta, 15-18%-i isə şəkərdir. Təzə şabalıd meyvələrinin tərkibində 30-40 mq% C vitamini də tapılmışdır. Xüsusilə yetişməmiş meyvələrinin tərkibində onun miqdarı daha çoxdur (1500 mq%). Şabalıd meyvələrinin həm ləpəsi, həm də qabığı askorbin turşusu almaq üçün gözəl xammal mənbəyidir. Bu bitkinin meyvələrinin tərkibi həmçinin B, B1 (0,26 mq%), B2 (0,22 mq%), A və C vitaminləri ilə zəngindir. Təzə meyvələrin miqdarda alma, limon, distrin, asparagin və s. turşular, eləcə də digər aminturşular aşkar edilmişdir.
Ləpəsində 0,2-0,4 mq% nikel, 0,1 mq% mis, 1 mq% kalsium və sfelementlər vardır. Dəmirin miqdarı 0,82-0,95 mq%-ə çatır ki, bu da alma, armud və gavalı meyvələrinin tərkibindəkindən 2-3 dəfə çoxdur. Bundan əlavə, şabalıd bitkisinin meyvələri öz kaloriliyi ilə də digər kənd təsərrüfatı bitkilərindən kəskin surətdə fərqlənir. Şabalıd bal verən bitki kimi də qiymətli sayıla bilər. Belə ki, arılar 50-70 yaşlı bir ağacın çiçəklərindən 15-20 kq-dək bal toplaya bilir. Şabalıddan alınmış balın böyük müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Yarpağı qiymətli maddələrlə zəngindir. Belə ki, 1 yaşıl yarpağında 800 bioloji vahid, saralan yarpaqlarında isə 600 bioloji vahid K vitamini vardır və buna görə də onlar «vitamin sənayesi» üçün qiymətli xammal sayıla bilər.
Şabalıdın yarpaq, qabıq və oduncaq hissəsinin tərkibində 5%-ə qədər kversetin, hiporezid, yəni flavonoid kompleksi və 10%-ə qədər aşı maddəsi aşkar edilmişdir. 100 kq şabalıd oduncağından 20 kq qatı boyaq ekstraktı alınır. Biz dünyada ilk dəfə olaraq bu boyaq maddəsinin tərkibinə ağır metalların müxtəlif duzlarını əlavə etməklə yun ipi açıq qəhvəyi, qəhvəyi, zeytunu, qonur, tütünü, şabalıdı, şabalıdıqonur, yaşıl və s. rənglərə boyamağa nail olduq.
Şabalıd gözəl yarpaqlara, sıx və şaxlı-budaqlı cətrə malik olduğu üçün bəzək bitkisi kimi parklarda, yol və küçə kənarlarında əkilir. May-iyun aylarında çiçəklədiyi dövrdə təbiətə sarımtıl rəngli və xususi ətri olan sırğaları ilə yaraşıq verir. Bu xüsusiyyətinə görə o, dünyanın bir çox ölkələrində yaşıllaşdırma işlərində mühüm yer tutur. Bu bitki güclü və yaxşı inkişaf etmiş kök sisteminə malik olduğu üçün dağ
yamaclarını daim güclü külək və eroziyalardan da qoruyur, həm də torpaqəmələgəlmə prosesinə müsbət təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Olimpiya məşəli tarixdə ilk dəfə açıq kosmosa çıxarıldı
Toyuq buğlama (foto resept)
Möhtəşəm ziyafət donları
Hissləri güclü olan insanların ən diqqətə çarpan 17 xüsusiyyəti
Müdafiə Nazirliyi: Ordumuzda qan ehtiyatları ilə bağlı heç bir problem yoxdur
Əsl məhəbbət necə olur?
Redaktor brauzerdə işə salındı
Saç tökülməsinə mane olan qidalar
2020-ci il üçün Bill Qeyts-dən beş kitab tövsiyəsi
Avropa İttifaqı Gürcüstanı təhlükəsiz ölkələr siyahısından çıxardı
2 mindən çox əcnəbi qaydaları pozub
Tarkan şahzadə ilə qonşu olacaq
Solyari dəri xərçəngi əmələ gətirir?
Mina partladı: 5 hərbçi yaralandı
Hava ilə bağlı vətəndaşlara MÜHÜM XƏBƏRDARLIQ
3500-cü ildən gələn qadın:"Yadplanetlidən hamilə qalmışam”
Xəzərdə zəlzələ olub
Ermənistan Rusiyadan niyə uzaqlaşır?
Azərbaycanda koronavirus və karantin rejimi ilə bağlı son vəziyyət açıqlanır - CANLI YAYIM
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-5 Oktyabr
Ermənistan prezidenti koronavirusa yoluxdu
İşğaldan azad edilmiş Qubadlı ilə bağlı yeni qurum yaradıldı: Rəis təyin olundu
Suçiçəyi xəstəliyi
Koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA
Dilan Çiçeyin arıqlamasının səbəbi bəlli oldu-FOTO
Üzdə məsamələri bağlayan maska.
Azərbaycanda zəlzələ olub
Ev üsulu "Twix" şokoladı (foto resept)
WhatsApp-da yalan xəbər yayanlar müəyyənləşdiriləcək
15 dəqiqəlik görüşünü hərraca qoydu
Şəhər sakinləri Ərdoğanı kəfənlə qarşıladılar
"Kök deyiləm sümüklərim ağırdır"
Putin Lukaşenkonu Moskvaya çağırdı
İlin ilk günəş tutulması belə olacaq
Sabah çətir götürməyi unutmayın
4 qollu, 4 ayaqlı uşaq doğuldu - FOTO
Venesiya kinofestivalının qalibləri məlum oldu - SİYAHI
Saxta kölgələr
Ronaldu hönkür-hönkür ağladı
Ter-Petrosyan Paşinyanı ümummilli bəla adlandırdı
Ramazanda 5 möcüzəvi qida
Orfoqrafiya lüğətindəki mənasız sözlər açıqlanıb: asfaltsifət, aşnabaz, aftafa-ləyənsiz, arvadyosunlu - SİYAHI
Sosial şəbəkələrdə yayılan video ilə bağlı - Aeroportdan açıqlama
Tezliklə arıqlamağı vəd edən pəhrizlər əslində necə işləyir
Sabah Bakının bu hissələrində qaz olmayacaq
Əhya gecələri nə zamandır?
Sabahın HAVAsı
Türkiyədən Qarabağ BƏYANATI
Saçaqlı geyimlər
Tarkan atalığa indidən hazırlaşır
- ŞƏRHLƏR