Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
"Zövq" tortu (foto resept)
Qarışqanın iybilmə xüsusiyyəti
Qadin.Net-lə birlikdə "Özünü kəşf et!" layihəsi(1)
Günün ulduz falı
Sevgilisi olmayanlara şad xəbər-"Facebook"dan möhtəşəm Yenilik!
Prodüser Burak Özçvitdən üzr istədi-FOTO
İzmirdə ardıcıl yeraltı təkanlar baş verib
Gülben Ergen koronavirusa görə məhkəməyə gəlmədi
Düşmən kvadrokopteri məhv edilib - RƏSMİ
Ələ keçirilən düşmən qənimətlərinin görüntüləri yayıldı - VİDEO
Məşhur yazıçının məzarı 150 il sonra aşkar edildi
Kələm dolması(foto resept)
Azərbaycanda vergi yığımında dəyişiklik
Rio-2016: Daha bir atletimiz mübarizəyə başlayır
Azərbaycanda dəniz suyunu duzsuzlaşdıran zavod və müasir tinglikdən ibarət kompleks istismara verilib
Eynəyi necə seçməli?
Gəlinlər üçün toy günü manikürü
“Hercai”nin məşhur aktrisası 93 kq arıqladı – FOTO
Azərbaycan ordusunun Kəlbəcərə daxil olması “Haber Global”da - VİDEO
Moskvada koronavirusa yoluxma azalmaq bilmir: Qaydalar iki aylıq sərtləşdirildi
Emre Aşık boşandığı xanımına hər ay 25 min ödəyəcək
"Bizim Tarla" - Kürü məhsulları
Kartof pəhrizi
Azərbaycanda soyadların verilməsində yenilik
Böyük boy fərqi olan cütlüklər xoşbəxtdir
38 yaşlı aktrisa üçüncü dəfə ana olacaq
Smartfonlar insanı koronavirusa yoluxdura bilərmi?
4 uşaqlı ana bədən quruluşu ilə heyrətləndirdi-FOTO
Oktyabrın sonunda Bakıda Xəzər İnşaat Həftəsi keçiriləcək
Günün ulduz falı - 19.01.2014
Azərbaycanda hansı sosial şəbəkə daha populyardır?
Tas kababı (foto resept)
Azərbaycanda bu gecə ən çox qar hara yağdı?
Ərp bağlamış boğaz...
Düşüncə dərsi (6)
Koronavirusun yeni ehtimal olunan episentri açıqlandı
112 yaşlı britaniyalı Ginnesin rekordlar kitabına düşdü -VİDEO
Azərbaycanda icbari tibbi-sığorta tətbiq olunacaq
Rəngarəngliyi sevən xanımlara
Azərbaycanda əhalinin sayı hər il bu qədər artacaq
Ayaqqabı dünyası
Bakı bulvarından Yeni il sürprizi
Bred Pittlə Cenifer Enistonun yaşadığı malikanə illər sonra satıldı-VİDEO
Xərçəngin təbii müalicə üsulu tapıldı - VİDEO
Dəbli qocalar
Ziyafət üçün baş örtükləri
Yürüyüş zamanı meditasiyanın faydaları
Zövqlü çanta modelləri
Facebook istifadəçilərinə xoş xəbər
Təhsil Nazirliyindən orta məktəblərdə bu günə olan koronavirusa yoluxma ilə bağlı AÇIQLAMA
- ŞƏRHLƏR