Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
Linzalar
Bakıda Şaxta baba olmaq istəyənlər üçün xəbər var
Bananlı yulaf əzməsi (foto resept)
Anri Kartye Bressonun sərgisi keçiriləcək
Saç boyasından istifadə
"Bizimkilər"in hobbiləri
Yanvara qədər istədiyiniz qədər balans yükləyin - KÖHNƏ QİYMƏTLƏ HESABLANACAQ
"Ən dəbli hamilə"-Blake Lively
Türkiyədə dənəsi 5-10 manata olan yaşıl yumurta satılır
Redd. "Hayat kaçık bir uykudur" albomu (2012)
Mədinə şəhərinə yumurta böyüklüyündə dolu yağdı-FOTO
Yaşıl çay içmek çox faydalıdır.
Şumaxerdən şad xəbər
Yerlərini tap
Dollarla krediti olanlar oxusunlar
NASA Aya qadın göndərir
İyul ayında yolka qurub, fişəng atıb, 2021-ci ili qeyd etdilər - VİDEO
Hansını seçək: gözəl görünüşlü dadsız, yoxsa kələ-kötür ləzzətli meyvəni?
Türkiyə İŞİD qərarını verdi
Azərbaycanda 31 şirkət BİRLƏŞDİ
Vulkan püskürməsi və zəlzələ eyni gündə yaşandı
Virusa görə uşağını qucaqlaya bilməyən atanın ürək dağlayan görüntüləri - VİDEO
Təcili tibbi yardıma ən çox hansı xəstəliklərə görə müraciət edilir?
Ali təhsil müəssisələrinə sənəd qəbulu başlayır
"Azərbaycanda satılan dərmanların 30-35 faizi saxtadır"
Enerji pəhrizi
Toyuqlu talaş börəyi (foto resept)
Dəri niyə quruyur?
"Heç demə, dünyada kənar zamanın çölündə yaşayan da var..."
Ermənilərə qan udduran qaçaq qadın: Kişi Tavat”
Modern rəf modelləri
Murat Boz peşman oldu
İmmuniteti gücləndirən üsullar
Bir vaxtların uşaq ulduzlarının indiki halı - FOTO
Respublika Endokrinologiya Mərkəzi bağlandı
Gəlin və bəy olmaq neçəyə başa gəlir?
Biz niyə bizi istəməyən insanlara asılıb qalırıq?
HAVA necə olacaq?
Hava haqqında - 24.12.2013
HAVA necə olacaq? 15-yanvar
Çiyələkli şirniyyat (foto resept)
Evdə hazırla biləcəyiniz saç kremləri
"Yerevan Dağlıq Qarabağın müstəqilliyini yalnız o halda tanımalıdır ki..."
Nokia-larda Android olmayacaq
Kit yaxtanı gəmi ilə toqquşdurdu - VİDEO
Çiyələkli keks (foto resept)
İngilislər kosmodrom tikəcəklər
Sayğacların yenisi ilə əvəzlənməsinin pulunu kim ödəməlidir?
Xaşxaşlı çiyələkli keks (foto resept)
Zeze__cards - 1
- ŞƏRHLƏR