Bu gün də sizə Azərbaycan yazıçı-publisisti, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən Zoğal bitkisinin çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Zoğal bitkisindən (meyvəsindən) insanların qida kimi istifadə etməsinin başlanğıcı bilinməyən qədim tarixi vardır. Lakin yazılı mənbələrdə zoğal meyvəsindən istifadə olunmasının 5 min illik tarixi olduğu göstərilir. Ona Avropada (Fransa, İtaliya, Şərqi Avropa, Ukrayna, Moldova, Rusiya), Qafqaz, Mərkəzi Asiya, Çin, Yaponiya və Şimali Amerikada rast gəlmək mümkündür. Çox qəribədir ki, zoğal bitkisi mart ayının ortasında çiçək açmağa başlayır və tam meyvənin yetişməsinə kimi azı 5-6 ay keçir. Hələ bu qədər uzun müddətə yetişən və formalaşan ikinci meyvə ağacı tanımadığımı da qeyd etməliyəm. Bir çox hallarda kol, təsadüfü hallarda isə 5-7 metr hündürlüyündə olan ağacda yetişir. Tarixçilərin bildirdiyinə görə İsveçrədəki arxeoloji qazıntılar zamanı ilk zoğal sümüklərinə rast gəlinib. Lakin mən sizə bu xəbərimdə zoğalın tarix boyu hansı mərhələləri keçdiyindən bəhs etməyəcəm. Bu xəbərimdə sizə zoğalın kimyəvi və müalicəvi əhəmiyyətindən bəhs edəcəyəm.
Zoğalın kimyəvi tərkibi
Zoğalın qabıq hissəsindən 6,25-8,1% aşı maddəsi, üzvi turşular, budaqlarından 5,84% aşı triterpenoidlərdən ursol turşusu, yarpaqlarından sulu karbohidratlar, C vitamini, fenolkarbon turşularından qal, ellaq turşuları, 7-17,6% aşı maddəsi, kversetin, kempferol flavonoidləri, çiçəyinin tərkibindən fenolkar-bon turşuları və onların törəmələrindən qall və ellaq turşuları, rutin, izokversetin, kversitin (3- β karotin, α -karotin), kversetin, meyvəsindən sulu karbohidratlar, saxaroza, 0,63-1,44 pektin, alma, çaxır, qlioksal üzvü turşuları, karotinoid maddələri, C vitamini, 0,13-0,89% aşı maddələri, leykoanosianlar, delfinidin, sianidin, peonidin, malvidin, 3-ramunorilqallaktozid, 3-qalaktozid sianidin, 3-qalaktozid delfi-nidin, 3-qalaktozid və 3-robinobiozid pelazqonidin (3-raninorilqalak-tozid pelazqonidin), şirəsindən alma turşusu, C vitamini, aşı maddələrindən – katexin, epiqallokatexin, epikatexin, sianidin, plazqonidin, toxumlarından 8,9% aşı maddəsi, 5,6% piyli yağ və s. maddələr aşkar edilmişdir.
Tibbi əhəmiyyəti
Qabıqlarından hazırlanan ekstraktın arpa unu ilə qarışdırıb pasterizəyə bənzər maddə hazırlayıb səpki və çibanların üzərinə yaxıb müalicə edirlər. Qabıq və yarpağından hazırlanan dəmləmə və cövhərlərdən böyrək, qaraciyər və diabetdə istifadə edilir. Şirəsindən damcı kimi göz xəstəliklərində istifadə edilir. Yarpaqlarından surrokat çayı hazırlanır. Meyvəsindən sinka, qan azlığında, soyuqdəymələrdə, qızdırmada, mədə-bağırsaq xəstəliklərində, şirəsindən, lavaşanasından hazırlanan spirtsiz içkilərdən malyariyada, iştahın artırılmasında, şirəsini nişasta ilə qarışdırılıb şəkərli diabetdə, eləcə də iştahartırıcı vasitə kimi istifadə edilir. Meyvəsinin ət hissəsindən hazırlanan preparatlarından zülalın asan həzm olunmasında, ishalın qarşısının alınmasında və s. xəstəliklərin müalicəsində geniş istifadə olunur.
Zoğal meyvəsindən insanlar qida kimi təzə, qurudulmuş və bişirilmiş halda istifadə edir. Bundan başqa zoğaldan hazırlanan şirə mədə-bağırsaq pozğunluqlarının aradan qaldırılmasında da istifadə olunur. Meyvəsindən hazırlanan şirəyə bal və yumurta sarısı qataraq qarın yatalağının müalicəsində istifadə edirlər. Zoğalın meyvəsindən maddələr mübadiləsinin nizama salınmasında, qan azlığında və mədə xəstəliyində də istifadə olunur. Zoğalın yarpaq və cavan budaqlarından spirtli cövhər - ödqovucu və sidikqovucu kimi istifadə edilir. Onun cəyirdəyindən, şirəsindən və meyvəsindən hazırlanan spirtli tinktura qızdırma xəstəliyini sağaldır, qabığından hazırlanan spirtli məhlul isə orqanizmin fəaliyyətini gücləndirir. Zoğalın çəyirdəyini qurudub üyüdəndən sonra yaranın üstünə səpdikdə yara tezliklə sağalır. Zoğalın meyvəsinin çəyirdəyindən qəhvə hazırlamaq da mümkündür.
XƏBƏR LENTİ
Dövlət katibi Con Kerri Azərbaycan xalqına müraciət etdi
Burak və Fahriye oğullarına bu ADI verəcək
Mustafa Sandaldan Defne Samyeli AÇIQLAMSI-FOTO
Qarabağda Ermənistan tərəfdən Azərbaycana qarşı vuruşan terrorçuların haradan gəldiyi məlum olub
Bütün dünyanı metro birləşdirəcək? - FOTO
Çimərliyə gedənlərin DİQQƏTİNƏ: Bu qaydalara ƏMƏL EDİN
10 erməni hərbçisi məhv edildi
Hava haqqında
Uşaqlara hansı yaşda hansı oyuncaq verilməlidir?
Hamiləlikdə istifadə edə biləcəyiniz bitki çayları
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Almaniyanın ən çox qaçan futbolçusu
Əsgərlərimiz Ermənistan bayrağını erməninin özünə endirtdirdilər - VİDEO
DəmirBank “Məktəbli Bazarlığı” yeni güzəştli kredit aksiyasına başlayıb
Cenevrədə Azərbaycan və Ermənistan Xarici İşlər nazirlərinin görüşü başlayıb
Televizora çox baxmağın yeni riskləri üzə çıxıb
İaşə obyektlərində sanitar qovşaqlardan istifadə qadağan olunacaq? - AÇIQLAMA
Ay və Günəş bundan sonra tez-tez tutulacaq - PROQNOZ
Film üçün tanınmaz hala düşdülər
Uşaqlar hansı hallarda stress keçirir?
Alman kilsəsindən müsəlmanlara dəstək
Şöhrət hərisliyinə düçar olan Suzanna
Soyuq qış günlərində bədəni təmizləyən 3 pilinq
Günün ulduz falı
Məşhurların milyon dollara satılan əşyaları
7 yaşlı azərbaycanlı qız dünya çempionu oldu
İrem Helvacıoğlu aylar sonra Etiraf etdi
Onu bağışlamaq olarmı?!
Kamran Əliyev Azərbaycanın baş prokuroru təyin edildi - SƏRƏNCAM
“Kurtlar Vadisi Pusu”nun aktyoru mədəsini kiçiltdi - FOTO
Xəstəxanaya müraciət etmiş şəxsin qulağından görün nə çıxdı
Doğulacaq körpənin cinsini açıqladılar-FOTO
Artıq çəkidən necə xilas olmaq olar?
Qat-qat xəmirli börək (foto-resept)
Natalya Podolskaya ikinci dəfə ana olacaq
Gözəllik müsabiqəsində qalmaqal yaşandı-FOTO
Uçan Motosiklet təqdim olundu-FOTO
Axşam saat 20:00-dan sonra bunları yeməyin!
Onu unuda bilmirəm...
Acunun keçmiş həyat yoldaşı Şeymadan danışdı_FOTO
İnstaqramda ən çox izlənilən məşhurlar - Siyahı
Obama məşhurları Ağ evə dəvət etdi
Ridli Skot "Qladiator" filminin davamını çəkməyə hazırlaşır
Qurban Qurbanov: "Nəhayət..."
Daha bir təyyarə yoxa çıxdı
Tavada su börəyi
Qocalmağı gecikdirən maska.
"Makiyajsız çirkinsən" deyən izləyicisini cavabı ilə susdurdu - FOTO
Səbzi plov (foto resept)
Hadisə ailəsini sosial şəbəkələrdən SİLDİ
- ŞƏRHLƏR