Bu gün Azərbaycanın opera müğənnisi, əməkdar incəsənət xadimi Əhməd Bəşir oğlu Bədəlbəylinin (Ağdamski) dünyaya gəlməsindən 131 il ötür.
Milli.Az-ın ANS PRESS-ə istinadən məlumatına görə, Əhməd Ağdamski 1884-cü ilin soyuq qış günü, yanvar ayının 5-də Şuşa şəhərində ziyalı ailəsində dünyaya göz açmışdı. Əhməd Bədəlbəyli hələ kiçik yaşlarında ikən teatra çox böyük maraq göstərirdi.
O, teatr həvəskarları dərnəyinin, xalq mərasim tamaşalarının fəal iştirakçıları sırasında öz bacarığını səylə nümayiş etdirirdi. 1910-cu ildə "Nicat" Xeyriyyə Cəmiyyətinin teatr truppasında səhnə fəaliyyətinə başlayıb. Teatrda çalışdığı illərdə o, Hüseynqulu Sarabski, Hüseyn Ərəblinski, Mirzəağa Əliyev, H.Hacıbababəyov və sair sənət fədailəri ilə dostluq, əməkdaşlıq edirdi. Üzeyir Hacıbəyov teatr səhnəsində qadın aktrisaları olmadığı üçün çalışırdı ki, öz opera və musiqili komediyalarında qadın rolları az olsun və ya heç olmasın. Bu isə necə deyərlər, vəziyyətdən çıxış yolu demək deyildi. Şərq aləminin ilk operası olan "Leyli və Məcnun" operasını səhnəyə qoyanda başlıca məsələ Leyli rolunun ifaçısını tapmaq idi.
"Leyli və Məcnun" operasının 1909-cu ildəki proqramı. Ağdamskinin adı "Leyli" rolunda "Miri" kimi qeyd olunub.
Üzeyir bəyin anası Şirin xanımla Əhməd Bədəlbəylinin anası Əzizə xanım doğma bacı idilər. Üzeyir bəy xalası oğluna üz tutur. O zaman onun ən böyük arzusu müəllim olmaq idi, lakin teatra olan məhəbbət onu səhnəyə gətirib çıxarır. O illərdə Əhməd tələbə idi, tələbələrin teatrda oynamaları bir yana, axşam tamaşalarına baxması üçün belə xüsusi icazə olmalıydı. Belə bir icazə alınır və Əhməd bəy Leylini oynamağa başlayır. Tanınmasın deyə, adını "Miri" yazdırır. Sonralar isə səhnə təxəllüsü olaraq özünə Ağdamski familiyasını götürür.
1915-ci il 116 saylı "Kaspi" qəzetində:
"Bu gecə Leyli rolunda çıxan Ağdamski öz istedadının ən yüksək mərhələsində idi. Artistin səsi əla idi. Tamaşaçılar onu arası kəsilmədən alqışlayırdılar".
Ağdamski "Leyli" rolunu ifa edərkən dəfələrlə səhnədən düşməyən "Leyli və Məcnun" operasında baş rolların ifaçılarının ifasını 1916-cı il 22 dekabr tarixli "Kaspi" qəzeti öz səhifələrində belə yazır: "Leyli rolunda ölüm səhnəsini xüsusi ilhamla oynayan Ağdamski Sarabskiyə çox gözəl tərəf-müqabil idi".
Onun çıxışı Üzeyir Hacıbəyovun xoşuna gəlir və sonralar o, bəstəkarın əsərlərində baş rolların ifaçısına çevrilir. Beləliklə o, inqilabdan əvvəlki Azərbaycan opera və musiqili komediya teatrı səhnələrində ilk dəfə qadın rollarının ifaçısı kimi tanınmışdı. O, qadın rollarını elə artistlik məharətilə ifa edirdi ki, hətta tamaşadan sonra qadın kimi ona çiçək göndərənlər də az olmurdu. Onun oynadığı qadın rollarının hamısı xarakter etibarilə bir-birindən fərqlənirdi. Bu obrazların hər birini tamam ayrı səpkidə oynayırdı. Tək oyun tərzi yox, hətta səsi də dəyişilirdi. O, düz 12 il səhnəyə qadın qiyafəsində, qadın geyimində çıxdı. Üzeyir Hacıbəyovun "Leyli və Məcnun" operasında Leyli, "Əsli və Kərəm"də Əsli, "O olmasın, bu olsun"da Gülnaz, "Arşın mal alan"da Gülçöhrə, "Ər və arvad"da Minnət, "Rüstəm və Söhrab"da Təhminə, "Şah Abbas və Xurşudbanu"da kəndli qızı və s. onun əsas rolları kimi opera tarixinə düşüb.
Onun bir artist kimi yüksək keyfiyyətlərindən biri də oynaya bilməyəcəyi roldan bacarıqla imtina etməsi idi. Üzeyir bəy istəyirdi "Şeyx Sənan"da Xumarı Əhməd oynasın, lakin opera sırf muğam operası olmadığı üçün oxumaqda çətinlik çəkəcəyini əvvəlcədən hiss edən Ağdamski Xumardan boyun qaçırdı.
20-ci illərin əvvəllərində, artıq oxumadığı vaxtlarda belə Ə.Ağdamski bekar dayanmırdı. O zamanlar Əhməd bəy orkestrdə tar çalırdı. Sonralar Leyli rolunun daha bir kişi ifaçısı yarandı – Hüseynağa Hacıbababəyov idi.
1934-cü ildən başlayaraq ömrünün sonunadək, yəni 1954-cü il aprel ayının 1-nə kimi Əhməd Ağdamski pedaqoji fəaliyyətlə məşğul olur. O, Ağdaş rayonunun musiqi məktəbində tardan dərs verirdi. Ağdaşa gəldiyi gündən rayon ziyalıları arasında hörmət qazanaraq və el məclislərində yaxından iştirak edirdi. Rayona gəldiyi gündən Ə. Ağdamski kaman ustası, gözəl musiqiçi Habil Əliyevgilin evində kirayənişin qalıb. Uşaqlıq çağlarından Habil Əliyev onu "Əhməd əmi" deyə çağırmış, indi də xatirələrində "Əhməd əmi" kimi qalıb. Sirr deyil ki, Habil Əliyevin musiqiyə gəlişində, müşayiətçi kimi yetişməsində də Əhməd müəllimin faydalı məsləhətləri və tövsiyələri çox böyük rol oynayıb.
1943-cü ildə Azərbaycan Respublikasının əməkdar incəsənət xadimi fəxri adına layiq görülüb.
Qeyd edək ki, Ə.Adamskinin həyat və yaradıcılığını, pedaqoji fəaliyyətini əks etdirən materiallar, demək olar ki, yox səviyyəsindədir.
Mənbə: Milli.Az
XƏBƏR LENTİ
Balıq küftəsi (foto resept)
Son 3 gündə Azərbasycanda 4 zəlzələ baş verib
2015-ci il Nobel Sülh Mükafatı siyasi təşkilata verildi
Düyü suyunun faydaları
Yuxular bizə nə deyir?
Lavaşarası sosiska (foto resept)
Azərbaycanda insanların qripə yoluxması vəziyyəti dəyərləndirildi
Yaponlar "kosmos lifti" hazırlayırlar
Emin Əmrullayev özəl təhsil müəssisələrinin tədris ilinə hazırlığı ilə maraqlanıb.
İmmunitet sistemini zəiflədən hallar
Xəsislik - Allaha güvənməmək, israf isə...
Şambali (foto resept)
Bakı Rusiyadan ad istəyir
Bu nasazlıqlara görə 50 manat cərimə oluna bilərsiniz
Türkiyəyə səfər edənlərin nəzərinə: Pasportlarınıza fikir verin
21 uşaqlı ailədə Yeni İl xərci-5000 dollar
Viktoriya zövqlü modelyer seçilib
Nişan üzükləri
Azərbaycanda kənd təsərrüfatı məhsullarının istehsalçı qiymətləri bahalaşıb
İspan dili 7-ci dərs
Bakıda 1000 manata yolka
Koronavirusun yoluxuculuğu hansı mühitdə ŞİDDƏTLƏNİR?
Kəlbəcərin Aşağı Ayrım kəndindən görüntülər - VİDEO
MN: “Cəbhənin Ağdam istiqamətində ordumuzun zərbələri nəticəsində düşmən itki verərək mövqelərini tərk edib”
Bakıda ən çox hansı kitablar oxunur? – SORДћU NƏTİCƏLƏRİ
Ceki Çan koronavirusa görə karantinə alındı
İlk istilik batareyası təqdim edildi
Koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA
Taksi sürücülərinə qarşı reyd keçirilib
Közlənmiş badımcan qızartması (foto resept)
Kənd təsərrüfatı siyahılaşdırılacaq
Azərbaycanda icbari tibbi-sığorta tətbiq olunacaq
Murat Boz bu reklamdan 3 milyon qazanacaq
Hansı xəstələrə pulsuz dərman verilməlidir?
Bir ildir Yaşarsızıq, unutmadıq
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə elektron qeydiyyat başa çatdı - VİDEO
Azərbaycandakı uzunömürlülərlə bağlı MARAQLI MƏLUMATLAR aşkarlanıb
Kobenin xanımı faciədən sonra ilk dəfə yazdı-FOTO
"Diriliş Osman"ın bəş qəhrəmanları bəlli oldu-FOTO
Mart ayı üçün bayram və tarixi günlər
Evini zibilxanaya döndərənlər...
Zarafatlar bizi cəhənnəmlik edə bilər
70 yaşlı Vera Wangın karantin şəkilləri
Bakıya yağış, rayonlara sulu qar və qar yağacaq
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 17 APREL
Çalışan analara məsləhətlər
Əl işlərim, hazırladığım geyimlər
Qucağa öyrəşən uşaqlara necə davranmalı?
Barışdıqdan sonra ilk dəfə-FOTO
Hava necə olacaq?
- ŞƏRHLƏR