İnsanlarla başıayaqlı molyuskların son ortaq əcdadı Yer üzündə 500 milyon il əvvəl yaşayırdı. Lakin təkamül inkişafı bir-birindən xeyli uzaq olan iki növün göz quruluşuna nəzarət edən genin eyni qərarlarına gətirib çıxarmışdır.
Gözlər və qanadlar - təkamülün ən böyük kəşflərindəndir. Bioloqlar artıq uzun müddətdir ki, fərqli siniflərdən olan heyvanların bu xüsusiyyətlərinin parallel, hətta çox oxşar inkişaf etdiyini fərq edirdilər. Nümunə olaraq quşlar və yarasaları qeyd etmək olar, hansılar ki fərqli təkamül cığırlarıyla yol aldıqlarına baxmayaraq, demək olar ki, eyni qanad strukturuna sahibdirlər.
İnsan və kalmarın göz oxşarlığından hər kəs xəbərdar deyil. Axı onurğarlı məməli ilə başıayaqlı molyusk arasında ortaq nə ola bilər? Necə oldu ki, bir-birindən bu qədər uzaq və fərqli canlıların təkamül inkişafı oxşar görmə orqanlarının meydana gəlməsinə səbəb oldu?
Nature Scientific Reports jurnalında dərc edilən məqaləyə əsasən, alimlər insanlar və kalmarlarda oxşar göz quruluşuna cavabdeh olan genin RNT splaysinqini (nukleotid ardıcıllıqlarının RNT molekulundan çıxarılması və "yetkin" molekulda qorunub qalmış ardıcıllıqların birləşməsi prosesi) kəşf etməyə nail olublar. Bütün digər orqanlar kimi, gözlər də müxtəlif genlərin fəaliyyətinin məhsuludur. Bu genlərin əksəriyyəti özündə görmə orqanının hər hansı bir hissəsinin strukturu ilə bağlı informasiya daşıyır. Bir gen işığahəssas piqmentə nəzarət edə bilər, digər bir gen isə kornea təbəqəsinə. Bundan başqa, orqanın hər hansı bir hissəsinin harada və nə vaxt yaradılması və bir yerdə yığılması lazım olduğu ilə bağlı informasiya daşıyan genlər də mövcuddur. Belə mühəndis-genlər əsasən "idarəetmə mərkəzləri" adlandırılır.
Bu mərkəzlərdən göz quruluşu üçün ən vacib olanı PAX6 genidir, hansına ki bütün görmə bacarığı olan heyvanlarda rast gəlinir. Naqahama Bio-elmlər və Texnologiyalar İnstitutundan olan Atsuşi Oqura və həmkarları tədqiqatda PAX6 geni RNT molekulu splaysinqinin kalmarlar, osminoqlar və mürəkkəb balıqları kimi başıayaqlıların kamera gözlərinin meydana gəlməsində rol oynadığını təsdiq etdilər.
Maraqlıdır ki, başıayaqlıların fərqli təkamül yolu keçmələrinə baxmayaraq, eynən belə kamera gözlərə onurğalılar da sahibdir. PAX6 geninin RNT splaysinqi təkamül biosistemləri fəaliyyətinin maraqlı nümunəsi olaraq qarşımıza çıxır. Bu proses bir-birindən müstəqil şəkildə təkamülləşmiş növlərdə praktiki olaraq eyni qərarların verilməsinə səbəb olur.
Həyatın təkamülü
XƏBƏR LENTİ
Messinin azərbaycanlı oxşarı - Video
Nə qədər stress o qədər bruksizm
Uşaq ayaqqabıları istehsal edən 12 şirkət bağlandı
28 may-Respublika Günüdür!
Cəlbedici görünmək üçün nə etməli?
Polietilen torbalar və plastik mətbəx əşyalarının satışını qadağan edən qanun layihəsi qəbul edilib
Sərt karantin tətbiq etməyən İsveçdə koronavirusa yoluxma kəskin azalır
Nə üçün kişilər yüngül əxlaqlı qadınlara meyl edir?
Moruqlu biskvitli piroq(foto resept)
Paşinyan təlaş içində öz xalqına müraciət etdi
200 gənc koronavirus partisi təşkil etdi
Günün qoroskopu: çətin işdən qorxmayın
2012-nin ən dəbli gəlinlik kolleksiyası
64 il sonra açılan SENSASİYALI SİRR: 88 yaşında törətdiyi dəhşəti ETİRAF ETDİ
Azərbaycan xalçaları Çində
Dəri ləkələri üçün cəfəri maskası
Müəllimlərin işə qəbulu üzrə müsahibəndə yenilik
Zuhal Topal makiyajsız şəkil paylaşanları lağa qoydu - FOTO
Azərbaycanda quş qripi xəstəliyi ilə bağlı vəziyyət necədir?
Düymə və kibrit çöpü peçenyesi (foto resept)
Ulduzların "ulu babası" tapıldı
Yaraşıqlı çantalar
Ceren Hindistan eşq xəbərlərinə Aydınlıq gətirdi-FOTO
Yoxa çıxan qadının evindən şoka görüntülər- FOTO
Çiyələkli dondurma(foto resept)
Bəlkə, gedək sürüşək?
Pendir və kələmli qızardılmış lavaş (foto resept)
Mayonez maskası
İlham Əliyev bu şəxslərin maaşlarını 100 faiz artırdı - SƏRƏNCAM
Akalın libasını fanatına hədiyyə etdi
Məşhur ulduzlar məhkəməyə verildi-SƏBƏB
Dırnaq baxımı üçün tövsiyyələr
Boksçumuz dünya çempionatında ikinci qələbəsini qazandı
11-ci siniflərə SEVİNDİRİCİ XƏBƏR - Güzəştlər olacaq
77 qəpiyə gələn mal Azərbaycanda 20 manata satılır
Gökçe Bahadır gözəlliyi ilə heyran etdi-FOTO
Arılar özlərində qırışlara qarşı universal vasitəni gizlədirlər
Ölkədə ticarət mərkəzlərinin açılması barədə RƏSMİ AÇIQLAMA
Bəy gəlin evinə ağzında əmzik, iməkləyərək getdi
Bonibonlu qurabiyə (foto resept)
Fendidən romantik ayaqqabı və çantalar(2010)
İlham Əliyevdən silah mesajı
Xaçmazlı idmançı Avropa çempionatının qalibi oldu
6 yaşlı uşaq iş üçün müraciət etdi-FOTO
Günün ulduz falı
Azərbaycanda siqaret çəkənlərə bəd xəbər
Rəqəmsal portretlər
Tarkanın 4 aylıq qızına bahalı təklif
Neft bahalaşmağa başladı
Bulvarda yeni atraksionlar
- ŞƏRHLƏR