İnsanlarla başıayaqlı molyuskların son ortaq əcdadı Yer üzündə 500 milyon il əvvəl yaşayırdı. Lakin təkamül inkişafı bir-birindən xeyli uzaq olan iki növün göz quruluşuna nəzarət edən genin eyni qərarlarına gətirib çıxarmışdır.
Gözlər və qanadlar - təkamülün ən böyük kəşflərindəndir. Bioloqlar artıq uzun müddətdir ki, fərqli siniflərdən olan heyvanların bu xüsusiyyətlərinin parallel, hətta çox oxşar inkişaf etdiyini fərq edirdilər. Nümunə olaraq quşlar və yarasaları qeyd etmək olar, hansılar ki fərqli təkamül cığırlarıyla yol aldıqlarına baxmayaraq, demək olar ki, eyni qanad strukturuna sahibdirlər.
İnsan və kalmarın göz oxşarlığından hər kəs xəbərdar deyil. Axı onurğarlı məməli ilə başıayaqlı molyusk arasında ortaq nə ola bilər? Necə oldu ki, bir-birindən bu qədər uzaq və fərqli canlıların təkamül inkişafı oxşar görmə orqanlarının meydana gəlməsinə səbəb oldu?
Nature Scientific Reports jurnalında dərc edilən məqaləyə əsasən, alimlər insanlar və kalmarlarda oxşar göz quruluşuna cavabdeh olan genin RNT splaysinqini (nukleotid ardıcıllıqlarının RNT molekulundan çıxarılması və "yetkin" molekulda qorunub qalmış ardıcıllıqların birləşməsi prosesi) kəşf etməyə nail olublar. Bütün digər orqanlar kimi, gözlər də müxtəlif genlərin fəaliyyətinin məhsuludur. Bu genlərin əksəriyyəti özündə görmə orqanının hər hansı bir hissəsinin strukturu ilə bağlı informasiya daşıyır. Bir gen işığahəssas piqmentə nəzarət edə bilər, digər bir gen isə kornea təbəqəsinə. Bundan başqa, orqanın hər hansı bir hissəsinin harada və nə vaxt yaradılması və bir yerdə yığılması lazım olduğu ilə bağlı informasiya daşıyan genlər də mövcuddur. Belə mühəndis-genlər əsasən "idarəetmə mərkəzləri" adlandırılır.
Bu mərkəzlərdən göz quruluşu üçün ən vacib olanı PAX6 genidir, hansına ki bütün görmə bacarığı olan heyvanlarda rast gəlinir. Naqahama Bio-elmlər və Texnologiyalar İnstitutundan olan Atsuşi Oqura və həmkarları tədqiqatda PAX6 geni RNT molekulu splaysinqinin kalmarlar, osminoqlar və mürəkkəb balıqları kimi başıayaqlıların kamera gözlərinin meydana gəlməsində rol oynadığını təsdiq etdilər.
Maraqlıdır ki, başıayaqlıların fərqli təkamül yolu keçmələrinə baxmayaraq, eynən belə kamera gözlərə onurğalılar da sahibdir. PAX6 geninin RNT splaysinqi təkamül biosistemləri fəaliyyətinin maraqlı nümunəsi olaraq qarşımıza çıxır. Bu proses bir-birindən müstəqil şəkildə təkamülləşmiş növlərdə praktiki olaraq eyni qərarların verilməsinə səbəb olur.
Həyatın təkamülü
XƏBƏR LENTİ
İrəvanın işğalı gözlənilir
Fransanın “Le Monde” qəzeti: “Ermənistan hərbiçiləri Şuşanı tərk edərək Xankəndiyə qaçıblar”
Qeyri-adi ayaqqabılar
Banu Alkan Beren Saatı pislədi-FOTO
Xəzərdə zəlzələ oldu
Bu ev heyvanıdır
Qeyri-adi otellər
Uşaqlar üçün paltolar
"WhatsApp"da yenilik: Səsiniz yazıya çevriləcək
Qızıl, gümüş və bürünc seks
Şuşasız 22 il...
Azərbaycanda hərbçilərin dəfni ilə bağlı yenilik
Daxili Qoşunların Ali Hərbi Məktəbinə tələbə qəbulu elan edilib
Komfort zona nədir?
Bakı bulvarında bayram sürprizi
Milli Qoruqlarla bağlı Yeni Qaydalar
Jurnalistlərə mənzillər iyulun 20-də təqdim olunacaq, siyahı sabah açıqlanacaq
Onların pəhrizi sizə ancaq zərər verər
Ürək xəstəliklərinə birdəfəlik əlac olacaq
Atdığı iki qutu ziblə görə 100min funt cərimə olunub-FOTO
Bakı sakinlərinə XƏBƏRDARLIQ- Aprelin 18-dən etibarən...
Baletin ruhu
Evinə pizza sifarişi verən onlarla ailə karantinə alındı
“Ufak Tefek Cinayetler”in əsas qəhrəmanın gəliri artacaq – FOTO
Kirpiklərin oxdur,qaşın kamandır
Ulduzların sirri
Rusiyalı aktyor dələduzların qurbanı oldu-FOTO
Ordumuzda qadınlar hansı sahədə xidmət aparırlar?
“Özlərinə əziyyət verib bu qədər yolu getməsinlər” - Rayona gedənlərin NƏZƏRİNƏ/VİDEO
Azərbaycanda internet kəsintisi bank sektoruna təsir edib
"Real" Qvardiolanın oyunçusunu istəyir
Hirsutizm xəstəliyi (tüklənmə)
Tuba Büyüküstün ad gününü qeyd edib-FOTO
Olmadığı kimi görünmək istəyən müasir "şürəvilər"
Gözəllik standartlarını yıxan modellər
Halit Ergençdən sevgilisini amansızca döyən Ozan Güvənlə bağlı gözlənilməz addım - VİDEO
İlham Əliyev viza rejimini sadələşdirdi
Dəri üçün faydalı olan 4 ərzaq
2018-ci ildə İnstaqram-a qoşulan ulduzlar-SİYAHI
Bəbir dərisi naxışı dəbi
Bu da Enrike İqlesiasın əkizləri - FOTO
Sağlam qaraciyər-sağlam həyat
“WhatsApp”dan daha bir YENİLİK - Nömrələr təsdiq ediləcək..
Məşhur filmdə Conni Deppi əvəz edəcək aktyorun adı açıqlandı - FOTO
Ailə yatağı=ata, uşaq və ananın eyni yatağı paylaşması
İşıqların rəqsi
Özge Ulusoy
Dünyanın ən gözəl qadınları
Tələbələrin köçürülməsi üzrə sənəd qəbulu başa çatdı
Bred Pitt Etiraf etdi-FOTO
- ŞƏRHLƏR