Öz-özümə söhbət edirəm, niyə dəli hesab olunmuram?
Öz-özünə danışmaq həmişə dəlilik anlamına gəlməz. Hətta araşdırmaçılar bunun düşünmə və qəbul etmə prosesinə yardım belə ola biləcəyini deyir.
Faydaları
İnsanlar tez-tez özlərinlə danışar. Kimisi bir neçə gündən bir, kimisi də - araşdırmaçıların iddia etdiyi kimi - saat başı öz-özünə danışar. Bu tərz rəftarlar məntiqə uyğun gəlməsə də araşdırmalar ortaya qoymuşdur ki, uşaqların rəftarlarını nizama salmaqda olduqca kömək edən üsuldur. Uşaqlar bu yolla bir prosesi addım-addım öz başlarına tətbiq edə bilər, məsələn, ayaqqabıların ipini bağlayarkən fikirləri əllərinə cəmləşərək...
Təcrübə
Öz-özünə danışmanın yetkin insanlara də faydalı olduğu ilə məlumatlar var. Psixoloqlar bir çox könüllüyə bir əşyanı axtararkən necə davrandıqlarını araşdırmaq üçün müraciət edib. Məsələ tədqiqatçılardan birinin Wisconsin-Madison Universitetinin psixoloqu Gary Lupyanın "Supermarket və ya soyuducuda bir şey axtararkən öz-özümə danışdığımı fərq etdim" deməsi ilə başladı.
Təcrübədən keçənlər
Bir təcrübədə könüllülərə 20 ədəd fərqli şəkil göstərilib və içlərindən müəyyən birini seçmələri (məsələn, bir səbət ) istənilib. Təcrübələrin yarısı səbət axtararkən bir tərəfdən də yüksək səslə düşünən fərdlərlə aparılıb. Digər yarısı səssiz olan fərdlərlə davam etdirilib. Araşdırmaçılara görə, şəkillərə baxarkən bir tərəfdən də öz-özünə danışan fərdlər əşyanı 50-100 millisaniyəlik bir sürət fərqiylə daha tez tapıb (orta tapma sürəti 1.2-2 saniyə idi).
Lupyan düşüncələrini "Mənim təklif etdiyim həll budur: dil yalnız bir ünsiyyət sistemi deyil, ondan daha üstündür, dil bundan başqa düşünməyi və qəbul etməyi da gücləndirən bir sistemdir" kimi ifadə etmişdir.
Digər bir təcrübədə də könüllülərin virtual bir supermarketə girib rəflərdən istənilən əşyanı (məsələn, diş fırçası) almaları və bunu da ən qısa zamanda etmələri istənilıb. Ortaya çıxan nəticələr bu dəfə daha kompleks idi.
Bu dəfə könüllü axtarılan əşyanın adını yüksək səslə öz-özünə təkrarlamışsa, görünür, bir faydası olmuşdur. Məsələn, diş fırçası axtaran birinin "diş fırçası" dediyi zaman digərlərindən daha sürətli nəticəyə çatdığı, ancaq "Kola" dediyində tam tərsi - hər kəsdən daha gec nəticəyə çatdığı ifadə edilib. Yəni diş fırçası axtararkən "Kola" deyib dayanmaq müddəti tam tərsinə - yavaşladıb.
Lupyan bunu "Öz-özünüzə danışmaq hər zaman fayda gətirmir. Əgər necə göründüyünü bilmədiyiniz bir şeyin adını yüksək səslə söyləsəniz, bunun müddətcə ya heç müsbət təsiri olmayacaq, ya da onu yavaşladacaq" deyərək açıqlayır. Lupyan belə davam edir: "Əgər axtardığınız şeyin bir diş fırçası olduğunu bilirsinizsə, şəklinin və necə göründüyünün fərqindədirsinizsə, yüksək səslə "diş fırçası" deyərək beyninizdəki vizual mərkəzləri aktiv edib əşyanı tapmağa köməkçi olmasını təmin edirsiniz".
Gələcəkdəki işlər üçün Lupyan könüllülərlə təcrübələri həyata keçirərkən bir tərəfdən də beyinlərini yoxlamanın hansı beyindaxili dövrələrin müddəti idarə etdiyini anlamaq baxımından faydalı olacağını bildirir.
Lupyan və həmkarı Daniel Swingley bu işdən əldə etdikləri nəticələri 10 apreldə "Quarterly Journal of Experimental Psychology" adlı internet ünvanında əsaslı bir şəkildə təqdim etmişlər.
XƏBƏR LENTİ
Emre Aşık boşandığı xanımına hər ay 25 min ödəyəcək
Müəllim şikayəti
2012-ci ilin qış geyimləri
Burcu Esmersoy hər kəsi HEYRƏTLƏNDİRDİ-SƏBƏB
"Barselona" - "Deportivo" matçı ilə bağlı şok iddia
Tarixi faktlar- 2
Ramazan ayı - 5-ci günün duası
Sarımsaqlı-kartoflu zapekanka (foto resept)
II Elizabet Meqan və Harrini tituldan məhrum etdi!-SƏBƏB
Dünyanı heyrətləndirən uşaq indi..
SALAT BƏZƏDİLMƏSİ ÜSULLARI (foto dərs)
Bütün Dünya Bu qızdan danışır-SƏBƏB/VİDEO
Türkiyədə qədim yeraltı şəhər tapıldı
Jaguar F-Type artıq satılır
Kökəltməyən 7 qida
"Almaniya Daxili İşlər Nazirliyi ilə əməkdaşlığın inkişafında maraqlıyıq"
Saçların düzgün daranması
Kakaolu, şokoladlı keks (foto-resept)
Saçlarımız üçün şampun hazırlayaq
Leyla Əliyeva poeziya gecəsində - FOTO
Məşhurlar dünən və bu gün
Putinin erməni jurnalistə cavabı: "Azərbaycan kimi bir ölkə..."
Bakıda daha bir ekspres xətt fəaliyyətə başlayır
"Zemheri" final edir
Nazik dodaqlı xanımlara TÖVSİYƏ - Daha böyük görünməsi üçün...
Milli Məclis orduya dəstək üçün çarx hazırladı - VİDEO
Aldığı ayaqqabı şoka saldı: İçindən qeyri-adi məktub çıxdı
Telefonunuzda bu simvolu görsəniz açmayın
Adriana Lima hər kəsi TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
HAVA necə olacaq?
Azərbaycanda daha 1 nəfər koronavirusdan öldü - 38 yeni yoluxma
Milli Qəhrəmana həsr edilmiş film təqdim edildi
82 yaşında birinci sinfə gedir - FOTO
Seda Sayan Bakıya gəlir
Meryem Üzerlidən sevgi açıqlaması
Yaralı hərbçimiz həkimlərin səyinə baxmayaraq, həlak oldu - RƏSMİ
BMT-dən Ermənistana yardım
Cərimənizi ödəyin, yoxsa... - REYDLƏR BAŞLADI
Mükəmməl sevgili ola bilmək üçün...
Məkkədə 10 min nömrəli otel
Kişi öz əmlakını filə vəsiyyət etdi
Diqqət! Xəstəlik yaxınlığımızdadır
Mədə-bağırsaq xəstəlikləri üçün
2012-ci ilin aksesuarları
Di Kaprio dövlət başçılarını qar bəbirlərini qorumağa çağırır
Klubumuzun Avrokuboklarda rəqibi bəlli oldu
Google sürücüsüz avtomobil buraxacaq
Şimşək çaxacaq, yağış yağacaq!
Düz danışmağı sevmirəm
Azərbaycan incəsənətinin "qayınanası"nın doğum günüdür
- ŞƏRHLƏR