Öz-özümə söhbət edirəm, niyə dəli hesab olunmuram?
Öz-özünə danışmaq həmişə dəlilik anlamına gəlməz. Hətta araşdırmaçılar bunun düşünmə və qəbul etmə prosesinə yardım belə ola biləcəyini deyir.
Faydaları
İnsanlar tez-tez özlərinlə danışar. Kimisi bir neçə gündən bir, kimisi də - araşdırmaçıların iddia etdiyi kimi - saat başı öz-özünə danışar. Bu tərz rəftarlar məntiqə uyğun gəlməsə də araşdırmalar ortaya qoymuşdur ki, uşaqların rəftarlarını nizama salmaqda olduqca kömək edən üsuldur. Uşaqlar bu yolla bir prosesi addım-addım öz başlarına tətbiq edə bilər, məsələn, ayaqqabıların ipini bağlayarkən fikirləri əllərinə cəmləşərək...
Təcrübə
Öz-özünə danışmanın yetkin insanlara də faydalı olduğu ilə məlumatlar var. Psixoloqlar bir çox könüllüyə bir əşyanı axtararkən necə davrandıqlarını araşdırmaq üçün müraciət edib. Məsələ tədqiqatçılardan birinin Wisconsin-Madison Universitetinin psixoloqu Gary Lupyanın "Supermarket və ya soyuducuda bir şey axtararkən öz-özümə danışdığımı fərq etdim" deməsi ilə başladı.
Təcrübədən keçənlər
Bir təcrübədə könüllülərə 20 ədəd fərqli şəkil göstərilib və içlərindən müəyyən birini seçmələri (məsələn, bir səbət ) istənilib. Təcrübələrin yarısı səbət axtararkən bir tərəfdən də yüksək səslə düşünən fərdlərlə aparılıb. Digər yarısı səssiz olan fərdlərlə davam etdirilib. Araşdırmaçılara görə, şəkillərə baxarkən bir tərəfdən də öz-özünə danışan fərdlər əşyanı 50-100 millisaniyəlik bir sürət fərqiylə daha tez tapıb (orta tapma sürəti 1.2-2 saniyə idi).
Lupyan düşüncələrini "Mənim təklif etdiyim həll budur: dil yalnız bir ünsiyyət sistemi deyil, ondan daha üstündür, dil bundan başqa düşünməyi və qəbul etməyi da gücləndirən bir sistemdir" kimi ifadə etmişdir.
Digər bir təcrübədə də könüllülərin virtual bir supermarketə girib rəflərdən istənilən əşyanı (məsələn, diş fırçası) almaları və bunu da ən qısa zamanda etmələri istənilıb. Ortaya çıxan nəticələr bu dəfə daha kompleks idi.
Bu dəfə könüllü axtarılan əşyanın adını yüksək səslə öz-özünə təkrarlamışsa, görünür, bir faydası olmuşdur. Məsələn, diş fırçası axtaran birinin "diş fırçası" dediyi zaman digərlərindən daha sürətli nəticəyə çatdığı, ancaq "Kola" dediyində tam tərsi - hər kəsdən daha gec nəticəyə çatdığı ifadə edilib. Yəni diş fırçası axtararkən "Kola" deyib dayanmaq müddəti tam tərsinə - yavaşladıb.
Lupyan bunu "Öz-özünüzə danışmaq hər zaman fayda gətirmir. Əgər necə göründüyünü bilmədiyiniz bir şeyin adını yüksək səslə söyləsəniz, bunun müddətcə ya heç müsbət təsiri olmayacaq, ya da onu yavaşladacaq" deyərək açıqlayır. Lupyan belə davam edir: "Əgər axtardığınız şeyin bir diş fırçası olduğunu bilirsinizsə, şəklinin və necə göründüyünün fərqindədirsinizsə, yüksək səslə "diş fırçası" deyərək beyninizdəki vizual mərkəzləri aktiv edib əşyanı tapmağa köməkçi olmasını təmin edirsiniz".
Gələcəkdəki işlər üçün Lupyan könüllülərlə təcrübələri həyata keçirərkən bir tərəfdən də beyinlərini yoxlamanın hansı beyindaxili dövrələrin müddəti idarə etdiyini anlamaq baxımından faydalı olacağını bildirir.
Lupyan və həmkarı Daniel Swingley bu işdən əldə etdikləri nəticələri 10 apreldə "Quarterly Journal of Experimental Psychology" adlı internet ünvanında əsaslı bir şəkildə təqdim etmişlər.
XƏBƏR LENTİ
Kıvanç Tatlıtuğ xəstəxanaya yerləşdirildi
Heydər Əliyev Fondu Fransada Nizami Gəncəviyə həsr olunan növbəti sərgi və konsert təşkil edib
Həyatla ölüm arasında...
Londonda maraqlı oyuncaq dükanı
Nənə 20-ci uşağını DÜNYAYA GƏTİRDİ
Hava haqqında - 19.08.2013
Fərqin fərqinə varın
ÜST: “Koronavirusun müalicəsində parasetamoldan istifadə edin”
"Baku" jurnalının sayəsində bir-birimizə daha yaxın oluruq"
Ağac və göbələkdən saat düzəltdilər-FOTO
İlan dərisindən bikini geyindi-FOTO
Rusiyada koronavirusa qarşı kütləvi peyvəndləmənin tarixi açıqlandı
Ayaqları daha uzun göstərmək üçün hiylələr
"Fənər"də 5 il oynayan "Everton"a od qoydu
Dubayda "Şöhrət xiyabanı" olacaq!
Günün ulduz falı
İlin ən cəlbedici kişisi seçildi-FOTO
Baş Polis İdarəsi əhaliyə müraciət etdi
Teledərslərin sabahkı cədvəli açıqlandı - FOTO
İlham Əliyev Dövlət Gerbinin təsviri ilə bağlı qanun imzaladı
Louis Vuitton kimdir?
Xanımlar üçün xüsusi qidalanma
Avropa geri çəkildi
Qocalığın dərmanı
Xrombuklar ucuzlaşır
Azərbaycanla bağlı bəyanat
Südlü kakaolu piroq (foto resept)
Atdığı iki qutu ziblə görə 100min funt cərimə olunub-FOTO
Azərbaycanda köhnə maşınlar sıradan çıxarılacaq
Təhsil Nazirliyindən “Bayraq yürüşü”
Bananın ziyanı və xeyri
Abituriyentlərin Bakı Ali Neft Məktəbinə marağı rekord həddə çatıb
Bakının bir hissəsi susuz qalacaq
Quba-İspik-Xınalıq yolunun üzərinə düşən qaya parçasını partladacaqlar
Gorusdan Azərbaycan əraziləri yenidən raket atəşinə tutuldu - RƏSMİ
Dünyanın ən qeyri-adi karnavalı başladı - FOTO
Hande və Murad bir-birini sildi
Armudlu şirniyyat (foto-resept)
Göydən meteor yağacaq
Yeni reytinq sistemi
Günün qoroskopu: dərhal uğura nail olmasanız da
Türkiyədə Koroğlunun nəhəng heykəli qoyuldu -VİDEO
Metroda gediş haqqı qaldırılır?
İrmik halvası (foto resept)
Azərbaycanda komendant saatı tətbiq edilə bilər? - VİDEO
Gəlin makiyajından əvvəl və sonra
Dünyanın ən varlı gəncləri-SİYAHI
Məşhur reper həbs olundu-SƏBƏB
Manna piroqu (foto resept)
Məşhur repçi şəhər tikir-FOTO
- ŞƏRHLƏR