Öz-özümə söhbət edirəm, niyə dəli hesab olunmuram?
Öz-özünə danışmaq həmişə dəlilik anlamına gəlməz. Hətta araşdırmaçılar bunun düşünmə və qəbul etmə prosesinə yardım belə ola biləcəyini deyir.
Faydaları
İnsanlar tez-tez özlərinlə danışar. Kimisi bir neçə gündən bir, kimisi də - araşdırmaçıların iddia etdiyi kimi - saat başı öz-özünə danışar. Bu tərz rəftarlar məntiqə uyğun gəlməsə də araşdırmalar ortaya qoymuşdur ki, uşaqların rəftarlarını nizama salmaqda olduqca kömək edən üsuldur. Uşaqlar bu yolla bir prosesi addım-addım öz başlarına tətbiq edə bilər, məsələn, ayaqqabıların ipini bağlayarkən fikirləri əllərinə cəmləşərək...
Təcrübə
Öz-özünə danışmanın yetkin insanlara də faydalı olduğu ilə məlumatlar var. Psixoloqlar bir çox könüllüyə bir əşyanı axtararkən necə davrandıqlarını araşdırmaq üçün müraciət edib. Məsələ tədqiqatçılardan birinin Wisconsin-Madison Universitetinin psixoloqu Gary Lupyanın "Supermarket və ya soyuducuda bir şey axtararkən öz-özümə danışdığımı fərq etdim" deməsi ilə başladı.
Təcrübədən keçənlər
Bir təcrübədə könüllülərə 20 ədəd fərqli şəkil göstərilib və içlərindən müəyyən birini seçmələri (məsələn, bir səbət ) istənilib. Təcrübələrin yarısı səbət axtararkən bir tərəfdən də yüksək səslə düşünən fərdlərlə aparılıb. Digər yarısı səssiz olan fərdlərlə davam etdirilib. Araşdırmaçılara görə, şəkillərə baxarkən bir tərəfdən də öz-özünə danışan fərdlər əşyanı 50-100 millisaniyəlik bir sürət fərqiylə daha tez tapıb (orta tapma sürəti 1.2-2 saniyə idi).
Lupyan düşüncələrini "Mənim təklif etdiyim həll budur: dil yalnız bir ünsiyyət sistemi deyil, ondan daha üstündür, dil bundan başqa düşünməyi və qəbul etməyi da gücləndirən bir sistemdir" kimi ifadə etmişdir.
Digər bir təcrübədə də könüllülərin virtual bir supermarketə girib rəflərdən istənilən əşyanı (məsələn, diş fırçası) almaları və bunu da ən qısa zamanda etmələri istənilıb. Ortaya çıxan nəticələr bu dəfə daha kompleks idi.
Bu dəfə könüllü axtarılan əşyanın adını yüksək səslə öz-özünə təkrarlamışsa, görünür, bir faydası olmuşdur. Məsələn, diş fırçası axtaran birinin "diş fırçası" dediyi zaman digərlərindən daha sürətli nəticəyə çatdığı, ancaq "Kola" dediyində tam tərsi - hər kəsdən daha gec nəticəyə çatdığı ifadə edilib. Yəni diş fırçası axtararkən "Kola" deyib dayanmaq müddəti tam tərsinə - yavaşladıb.
Lupyan bunu "Öz-özünüzə danışmaq hər zaman fayda gətirmir. Əgər necə göründüyünü bilmədiyiniz bir şeyin adını yüksək səslə söyləsəniz, bunun müddətcə ya heç müsbət təsiri olmayacaq, ya da onu yavaşladacaq" deyərək açıqlayır. Lupyan belə davam edir: "Əgər axtardığınız şeyin bir diş fırçası olduğunu bilirsinizsə, şəklinin və necə göründüyünün fərqindədirsinizsə, yüksək səslə "diş fırçası" deyərək beyninizdəki vizual mərkəzləri aktiv edib əşyanı tapmağa köməkçi olmasını təmin edirsiniz".
Gələcəkdəki işlər üçün Lupyan könüllülərlə təcrübələri həyata keçirərkən bir tərəfdən də beyinlərini yoxlamanın hansı beyindaxili dövrələrin müddəti idarə etdiyini anlamaq baxımından faydalı olacağını bildirir.
Lupyan və həmkarı Daniel Swingley bu işdən əldə etdikləri nəticələri 10 apreldə "Quarterly Journal of Experimental Psychology" adlı internet ünvanında əsaslı bir şəkildə təqdim etmişlər.
XƏBƏR LENTİ
Sizi arıqladan 25 qida (2-ci hissə)
86 yaşlı alpinist QƏRARI ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ
Aysberqlər haqqında
200 kilo arıqlayan qadın
Balaca aktrisa ağlaya-ağlaya getdi
Ebru Şallıya milyonluq hədiyyə
Azərbaycanda bələdiyyə sistemində yenilik
Bu qışın dəbi: Fəxriyyə Xələfovadan məsləhətlər
Sizcə bu dairədirmi?
Döyüş sursatı yüklənən düşmənin hərbi yük maşınları partladılıb - VİDEO
40 saniyədə körpənizi yatızdırın
Qızıl dəqiqədə arzu tut
Hava necə olacaq?
"No Makeup" trendinə qoşulan məşhurlar
8 yaşlı Əminə Maksim Qalkini heyran qoydu - VİDEO - FOTO
Uşaqlar toyda
Kəs və yapışdır-7
Tibbi maskadan düzgün istifadənin yolları açıqlandı
Həftənin ilk iş günü Azərbaycanda hava necə olacaq?
Bakı klubu Çempionlar Liqasının qalibi ilə vidalaşdı
Azərbaycana yay gəlir
Ebola virusunun aşkar olunması üçün iki yeni test
Evdə saçı necə ombre etməli?
"Terminator"un məşhur aktyoru intihar etdi-FOTO
Azərbaycanda 300-400 məktəbli filmə çəkilir
Koreya piroqu (foto resept)
Azərbaycanda yaz havası nə vaxta kimi davam edəcək?
"Çılğın Bediş" 23 il sonra yenidən-FOTO
Prezident jurnalistlərlə bağlı sərəncam verdi
Ölümü tez-tez xatırlayın
Metronun fəaliyyətinin bərpası ilə bağlı AÇIQLAMA
İran XİN Ermənistanın Azərbaycanın şəhərlərini atəşə tutmasını pisləyib
İlham Əliyev Aleksandr Lukaşenkoya zəng etdi
Bu gün 12 dərəcə şaxta gözlənilir
Bu obyektlər dərhal bağlanacaq - Nazirlikdən xəbərdarlıq
Dünyanın ən bahalı markaları
“Borc aparatları” bağlandı -SƏBƏB
20 Yanvar faciəsinin iyirmi altıncı ildönümüdür
Gürcü xəngəli (foto-resept)
Meteorit istəyən var?
Gülşənə bacısının ölüm xəbərini verdilər
Kələm salatı (foto resept)
SABAH da Bakıda 28 muzeyə giriş pulsuzdur - FOTO
Səyahət edib MİLYONÇU oldular-FOTO
Evdə idman hərəkələri
Rihanna ərəb şeyxindən ayrıldı - ŞOK SƏBƏB
Asan başa gələn NAPOLEON TORTU (foto resept)
Güclü dırnaqlara sahib olmaq üçün 3 üsul
Messi: "Əvvəlki səhvləri etməyəcəm"
"Azərbaycan informasiya-kommunikasiya texnologiyaları sahəsində dinamik inkişaf edən ölkələr sırasındadır"
- ŞƏRHLƏR