Öz-özümə söhbət edirəm, niyə dəli hesab olunmuram?
Öz-özünə danışmaq həmişə dəlilik anlamına gəlməz. Hətta araşdırmaçılar bunun düşünmə və qəbul etmə prosesinə yardım belə ola biləcəyini deyir.
Faydaları
İnsanlar tez-tez özlərinlə danışar. Kimisi bir neçə gündən bir, kimisi də - araşdırmaçıların iddia etdiyi kimi - saat başı öz-özünə danışar. Bu tərz rəftarlar məntiqə uyğun gəlməsə də araşdırmalar ortaya qoymuşdur ki, uşaqların rəftarlarını nizama salmaqda olduqca kömək edən üsuldur. Uşaqlar bu yolla bir prosesi addım-addım öz başlarına tətbiq edə bilər, məsələn, ayaqqabıların ipini bağlayarkən fikirləri əllərinə cəmləşərək...
Təcrübə
Öz-özünə danışmanın yetkin insanlara də faydalı olduğu ilə məlumatlar var. Psixoloqlar bir çox könüllüyə bir əşyanı axtararkən necə davrandıqlarını araşdırmaq üçün müraciət edib. Məsələ tədqiqatçılardan birinin Wisconsin-Madison Universitetinin psixoloqu Gary Lupyanın "Supermarket və ya soyuducuda bir şey axtararkən öz-özümə danışdığımı fərq etdim" deməsi ilə başladı.
Təcrübədən keçənlər
Bir təcrübədə könüllülərə 20 ədəd fərqli şəkil göstərilib və içlərindən müəyyən birini seçmələri (məsələn, bir səbət ) istənilib. Təcrübələrin yarısı səbət axtararkən bir tərəfdən də yüksək səslə düşünən fərdlərlə aparılıb. Digər yarısı səssiz olan fərdlərlə davam etdirilib. Araşdırmaçılara görə, şəkillərə baxarkən bir tərəfdən də öz-özünə danışan fərdlər əşyanı 50-100 millisaniyəlik bir sürət fərqiylə daha tez tapıb (orta tapma sürəti 1.2-2 saniyə idi).
Lupyan düşüncələrini "Mənim təklif etdiyim həll budur: dil yalnız bir ünsiyyət sistemi deyil, ondan daha üstündür, dil bundan başqa düşünməyi və qəbul etməyi da gücləndirən bir sistemdir" kimi ifadə etmişdir.
Digər bir təcrübədə də könüllülərin virtual bir supermarketə girib rəflərdən istənilən əşyanı (məsələn, diş fırçası) almaları və bunu da ən qısa zamanda etmələri istənilıb. Ortaya çıxan nəticələr bu dəfə daha kompleks idi.
Bu dəfə könüllü axtarılan əşyanın adını yüksək səslə öz-özünə təkrarlamışsa, görünür, bir faydası olmuşdur. Məsələn, diş fırçası axtaran birinin "diş fırçası" dediyi zaman digərlərindən daha sürətli nəticəyə çatdığı, ancaq "Kola" dediyində tam tərsi - hər kəsdən daha gec nəticəyə çatdığı ifadə edilib. Yəni diş fırçası axtararkən "Kola" deyib dayanmaq müddəti tam tərsinə - yavaşladıb.
Lupyan bunu "Öz-özünüzə danışmaq hər zaman fayda gətirmir. Əgər necə göründüyünü bilmədiyiniz bir şeyin adını yüksək səslə söyləsəniz, bunun müddətcə ya heç müsbət təsiri olmayacaq, ya da onu yavaşladacaq" deyərək açıqlayır. Lupyan belə davam edir: "Əgər axtardığınız şeyin bir diş fırçası olduğunu bilirsinizsə, şəklinin və necə göründüyünün fərqindədirsinizsə, yüksək səslə "diş fırçası" deyərək beyninizdəki vizual mərkəzləri aktiv edib əşyanı tapmağa köməkçi olmasını təmin edirsiniz".
Gələcəkdəki işlər üçün Lupyan könüllülərlə təcrübələri həyata keçirərkən bir tərəfdən də beyinlərini yoxlamanın hansı beyindaxili dövrələrin müddəti idarə etdiyini anlamaq baxımından faydalı olacağını bildirir.
Lupyan və həmkarı Daniel Swingley bu işdən əldə etdikləri nəticələri 10 apreldə "Quarterly Journal of Experimental Psychology" adlı internet ünvanında əsaslı bir şəkildə təqdim etmişlər.
XƏBƏR LENTİ
Sarkozi Rusiyaya qarşı sanksiyaların ləğvinə çağırdı
Dövlət Sərhəd Xidmətinin rəisi vətəndaşları qəbul edib
Alla Puqaçova yenidən TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ- FOTO
Bir Hacıbaba Bağırov vardı...
Azərbaycana 30 santimetr qar yağdı
“Ulduz müharibələri”nin aktyoru öldü
Bloklanan “Email”i açmaq üçün mütəxəssisdən tövsiyə
Qadın güləşi üzrə açıq Azərbaycan Kuboku keçirildi
Düşmən Ağdam və Ağcabədini atəşə tutur - RƏSMİ
Azərbaycanda koronavirus yenidən alovlana bilər - XƏBƏRDARLIQ
Obama Amerika kəşf etmədi
Adobe photoshop (Dərs-10)
Vera otel qapısında qaldı-FOTO
Azərbaycanda insanlar falçılara niyə inanır?
Çin üsulu badımcan qızartması (foto resept)
Tramp daha iki hind quşunu xilas etdi
Bu yay küləkli günlərin sayı çoxalıb - İnstitut
Bu şəhərdə artıq avtomobil qəzaları olmayacaq
Sızanaqlar üçün kərəviz maskası
İŞİD Bakının neft yataqlarını vurmaqla hədələdi
Bakıda dünyanın ən iri miqyaslı festivalı təşkil olunacaq
Cəfərili çuğundur salatı (foto-resept)
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? - 4 APREL
Azərbaycanda zəlzələ olub
Ermənilər Qarabağdan qaçmağa başladı
Pensiyaçılara Bakı 2015 müjdəsi
Yüzlərlə tələbə köpükləndi
Yeni il axşamı hamilələr ehtiyatlı olsun
52 tatudan sonra tanınmaz hala düşdü
Üz deyil ki, sənət əsəridir
Çimərliyə gedənlərin DİQQƏTİNƏ: Bu qaydalara ƏMƏL EDİN
Sobada bişmiş badımcanlı makaron (foto-resept)
Kral cangüdəni ilə evləndi-FOTO
Macar kababı (foto reept)
Mənim gözəl Xaçmazım
500 illik məscid məhv olmaq üzrədir
Abituriyentlərin nəzərinə!
Beren Saatın bu addımı təəccübləndirdi-FOTO
Beren Saat və Kənan Doğulunun ayrılıq əbəri yayıldı-FOTO
Hava haqqında
Cennifer Lopezdən maraqlı addım-VİDEO
Azərbaycan "Facebook"da saxta səhifələrlə mübarizəyə başlayır
Dimedrol reseptlə satılmalıdırmı?
Ərəblərin brilyant təyyarəsi: sirr açıldı - FOTO
Ermənistan bir həftə sonra məhv edilmiş hərbçilərinin sayını açıqladı
İştahsız uşaqlara maraqlı yeməklər
Dişlər haqqında 5 maraqlı fakt
Almalı piroq (foto resept)
Erməni idmançılar Azərbaycana gəlməkdən imtina etdilər
Ana olmağa hazırlaşanlar, oxusanız məsləhətdir!
- ŞƏRHLƏR