Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən şabalıdın çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyik. Ümid edirik ki, faydalanacaqsınız.
Şabalıdın tərkibi. Aparılan təcrübə işlərinin nəticəsində məlum olmuşdur ki, şabalıdın tərkibində 7,9% sulukarbohidratlar, 5,8% zülal, 3,0% yağ vardır. Sulukarbohidratların 60-65%-i nişasta, 15-18%-i isə şəkərdir. Təzə şabalıd meyvələrinin tərkibində 30-40 mq% C vitamini də tapılmışdır. Xüsusilə yetişməmiş meyvələrinin tərkibində onun miqdarı daha çoxdur (1500 mq%). Şabalıd meyvələrinin həm ləpəsi, həm də qabığı askorbin turşusu almaq üçün gözəl xammal mənbəyidir. Bu bitkinin meyvələrinin tərkibi həmçinin B, B1 (0,26 mq%), B2 (0,22 mq%), A və C vitaminləri ilə zəngindir. Təzə meyvələrin miqdarda alma, limon, distrin, asparagin və s. turşular, eləcə də digər aminturşular aşkar edilmişdir.
Ləpəsində 0,2-0,4 mq% nikel, 0,1 mq% mis, 1 mq% kalsium və sfelementlər vardır. Dəmirin miqdarı 0,82-0,95 mq%-ə çatır ki, bu da alma, armud və gavalı meyvələrinin tərkibindəkindən 2-3 dəfə çoxdur. Bundan əlavə, şabalıd bitkisinin meyvələri öz kaloriliyi ilə də digər kənd təsərrüfatı bitkilərindən kəskin surətdə fərqlənir. Şabalıd bal verən bitki kimi də qiymətli sayıla bilər. Belə ki, arılar 50-70 yaşlı bir ağacın çiçəklərindən 15-20 kq-dək bal toplaya bilir. Şabalıddan alınmış balın böyük müalicəvi əhəmiyyəti vardır. Yarpağı qiymətli maddələrlə zəngindir. Belə ki, 1 yaşıl yarpağında 800 bioloji vahid, saralan yarpaqlarında isə 600 bioloji vahid K vitamini vardır və buna görə də onlar «vitamin sənayesi» üçün qiymətli xammal sayıla bilər.
Şabalıdın yarpaq, qabıq və oduncaq hissəsinin tərkibində 5%-ə qədər kversetin, hiporezid, yəni flavonoid kompleksi və 10%-ə qədər aşı maddəsi aşkar edilmişdir. 100 kq şabalıd oduncağından 20 kq qatı boyaq ekstraktı alınır. Biz dünyada ilk dəfə olaraq bu boyaq maddəsinin tərkibinə ağır metalların müxtəlif duzlarını əlavə etməklə yun ipi açıq qəhvəyi, qəhvəyi, zeytunu, qonur, tütünü, şabalıdı, şabalıdıqonur, yaşıl və s. rənglərə boyamağa nail olduq.
Şabalıd gözəl yarpaqlara, sıx və şaxlı-budaqlı cətrə malik olduğu üçün bəzək bitkisi kimi parklarda, yol və küçə kənarlarında əkilir. May-iyun aylarında çiçəklədiyi dövrdə təbiətə sarımtıl rəngli və xususi ətri olan sırğaları ilə yaraşıq verir. Bu xüsusiyyətinə görə o, dünyanın bir çox ölkələrində yaşıllaşdırma işlərində mühüm yer tutur. Bu bitki güclü və yaxşı inkişaf etmiş kök sisteminə malik olduğu üçün dağ
yamaclarını daim güclü külək və eroziyalardan da qoruyur, həm də torpaqəmələgəlmə prosesinə müsbət təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Günün qoroskopu: nəticələr çıxarmaq vaxtıdır
Madonna konsertlərini təxirə saldı-SƏBƏB
Fransız rejissor islamı qəbul etdi
Alimlər koronavirusu öldürən qoruyucu maska hazırladılar
Kim dünyanı qorxuya saldı
Bakı metrosunda sərnişinlərə fosforlu qolbaq paylanacaq-SƏBƏB
Merve Boluğurun bu addım təəccübləndirir-FOTO
Nazirlikdən əlillərə daha bir qayğı
Ailə ixtilafları - II hissə
Qeyri-adi faktlar
Təzyiqi aşağı salan idmanlar
Dəri gözəlliyi üçün 6 qida
İlin ən cəlbedici kişisi seçildi-FOTO
Ərdoğan əhalini Fransa məhsullarını almamağa çağırdı
"Viber" istifadəçilərinə şad xəbər!
Türkmən xoru Ginnes rekordu vurdu
HAVA necə olacaq?- 27 MART
Allergiya nədir?
Yeriməyə kömək edən şalvar istehsal edildi-FOTO
"İyul" salatı (foto resept)
Azərbaycanda 11 bank ləğv olunur
HAVA necə olacaq?
İdmanla stresdən uzaq olun
"Qapılar bağlanır, növbəti stansiya "Ronaldu
Bu gündən Bakıda satış yarmarkaları fəaliyyətə başlayır
Tanınmış musiqiçi 30 il özünə ilan zəhəri vurub
Sofi Lorendən tonik və maska
Yenə yağış yağdı: Bakını tıxac bürüdü
Yaşını eşidənlər qulaqlarına inanmırlar - FOTO
Özü hərəkət edən kresloları sınanacaq-VİDEO
“Medcezir”in ulduzu çalışdığı teatrdan qovuldu-SƏBƏB
Günəş enerjisi ilə ilk qitələrarası səyahət
Yumurta sarısı qadına ana olmaqda kömək edib
Azərbaycanda qadın məktəb direktorlarının sayı artıb
Bu stansiyaya giriş-çıxış vaxtı uzadıldı
Orta məktəb dərsliklərinə yeni mövzular daxil ediləcək
64 -cü Kann film festivalı
Ronaldonun sevgilisi 1 milyonluq aksessuarları ilə DİQQƏT ÇƏKDİ-FOTO
Günün qoroskopu: laqeyd olmayın
Bakıda möhtəşəm yürüş olacaq
Azərbaycanda koronavirusla bağlı SON STATİSTİKA - FOTO
Uşaq ayaqqabıları
NASA-dan xəbərdarlıq: son üç əsrdə beləsi görünməyib!
Aslı Özcanla bağlı iddialara cavab verdi
Zəfər Gününün tarixinin dəyişdirilməsi “Haber Global”ın efirində: “Tarixi jest, Atatürk həssasiyyəti” - VİDEO
Dəhşətli virus tapıldı: Bu infeksiyaya dözmək daha çətindir-FOTO
Vertigonun çarəsi manevr hərəkətləridir
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Üçtərəfli displeyə malik smartfonun istehsalına başlandı
Ən qəribə rekordlar
- ŞƏRHLƏR