Müxtəlif qəzalar və onlara edilən ilk yardımlar.
Yanıqlar:
İnsan həyatında olan qəzalardan biri də yanğındır.Yanmalar çox vaxt qazdan,günəşdən,elektrikdən,isti su,isti yağ,kimyəvi maddə,isti metealdan ola bilər.Yanıq açıq yaraya bənzəyir,mikrobu özünə tez hopdura bilir.Vücudun ümumilikdə 20% -i əhatə edən yanğınlar həyatı təhlükəyə salır. Yanığın şiddətindən və dəriyə necə təmas etməsinə görə yanıqlar bir neçə qrupa ayrılır.Ən ağırı bunlardı:
İlk olaraq qızarır və sonradan dərinin üstündə içi su ilə olan yaralar əmələ gəlir
Su əmələ gələn yaranı partlatmaq olmaz
Düzgün müalicə edilməsə izi qala bilər.
Ümumilikdə bütün yanıqlarda edilən ilk işlər:
Yanğının acısı keçənə qədər və 10 dəqiqə sonrasına qədər soyuq su altında saxlanılması
Əyər yananın üzərində qızıl zinyət əşyası varsa çıxarılmalıdır
Yanmış yerin üstünə yaş və təmiz bir bintlə örtülür
Əyər adam üzərində olanlarla yanırsa həmin adamın üzərinə nəylənsa örtülərək söndürülür və ya yumbaladılır.
Əyər şüru açıqdırsa ağzına sulu qidalar verilə bilər
Əyər ciddi yanıqlar varsa mütləq xəstəxanaya yerləşdirilməlidir
Suda boğulmada ilk yardım
Boğulmaqda olan insana ilk növbədə suda batmayan bir şey verilməlidir.Əyər belə bir şey yoxdursa onda uzun bir taxta və ya kürək verilir.Dərin hovuz və ya dənizdə çırpınmaqda olan insana ilk yardım bacarığı olmayan bir insan kömək edə bilməz.O,hətda üzməyi bacarsada.
Sahilə çıxarıldığı zaman ilk növbədə nəfəs yolunun açıq olub-olmamağına diqqət etmək lazımdır.Zərəçəkmişin ağzında taxma diş və ya başqa bir şey varsa mütləq çıxarılmalıdır.
Əyər nəfəs almırsa onda ilk olaraq bir əlimizi onun başına qoyub digər əlimizin şəhadət və baş barmaqı ilə burnunu tutur,qurtarıcı dərin nəfəa alaraq dodağını onun doqağına birləşdirib güclü nəfəs veririk və dərhal əlimizi çəkib nəfəs almasına imkan yaradırıq.
Əyər ürək atışları yoxdursa və ya zəif atırsa bu əməliyyat ikinci dəfə təkrarlanır,və ürək masajı edilir.Bir əli döş qəfəsinin alt hissəsinə digər əli isə belinə yerləşdirilərək əlimizi döş qəfəsinin altına qoyaraq güclə bastırıb və dərhalda çəkirik.Ağizdan gələn su çoxunda ağ ciyərdən yox mədədən gəlindiyi bilinməlidir.Ama bəzən ağır nəticələrdə ola bilər.Məsələn boyunda hər hansı bir qırılma,dalağ və ya qaraciyərdə partalama görünə bilər.İstər vəziyyət yaxçı olsun istərsə də pis mütləq xəstəxanaya çatdırılmalıdır.
Bəzi həşəratların sancmalarında ilk yardım
Bəzən anidən bir pişik və ya it isanı tuta bilər.Dişlənən yer dərhal sabunla yuyulub,mikrobdan uzaqlaşdırılmalıdır.Dərhal xəstəxanaya çatdırılmalıdır.Ola bilər ki,heyvan quduz olsun.
Zəhərli heyvanların sancması
Arı sancması
Göstəriciləri – iynənin girdiyi yerdə qızarma,ağrı,qaşınma,şişmə ola bilər
Müdaxilə - İynə əyər hələ də dəridədəirsə ehmalca çıxarılır və həmim yerə buz qoyulur.DİQQƏT- alergiyası olanlar,asmalar,ağzından arı vasitəsilə sancılanlar,çox sayda arı vasitəsilə sancılanlar dərhal xəstəxanaya yerləşdirilməlidir.
Əqrəb sancması
Göstəricilər – Ağrı və keyiləşmə olur.Nəfəs alınma çətinləşir.
İlan sancması
Göstəricilər – həmin yerdə göyərmə,şişlik,ağrılıq olur
Müdaxilə - Sancılan yer sancılan insan tərpədilmədən yuyulmalıdır.Sancılan yerin 1-2 sm yuxarısından bir parça vasitəsilə bağlanılır.Sancıaln yer 0.5sm kəsilərək və əllə zəhər çıxarılmaqa çalışılır.Yaranın sorularaq zəhərdən təmizlənməsi lazım deyil bu eyni zamanda sovuran insan üçün təhlükədir.Həmin yerə buz qoyulmalıdır.Xəstə yatılı şəraitdə xaəstəxanaya çatdırılmalıdır.
Donmalarda ilk yardım
Çox soyuq bir yerdə uzun müddət qaldıqda donma müşahidə oluna bilər.Donmaqda olan adam halsız,yuxulu olur.Dərisinin donan hissəsi ağ ,donmayan hissəsi isə qızartılı olur.
Bəzən donan adama bəzi müdaxilələr olunur – isti otaqa aparılır,isti su ilə əl ayaqı yuyulur,masaj edilir,qarla ovuşdurulur,dəriyə bəzi dərmanlar çəkilir,spirtli işki və ya siqarət verilir ki,bu də xəstənin halını daha da pisləşdirə bilər.
İlk yardımcı nə etməlidir?- ilk öncə xəstənin yaş paltarlarını çıxarmalıdır.İstidən və sürtünmədən qoruyaraq bir adyala bükülməlidir.Yavaş-yavaş dəriyə təmas edilməlidir.İlıq su(isti yox!) bu mənada yaxşı olar.Xəstəyə ilıq və şirin içməli bir şey verilməli və ilk müdaxilənin ardından tez bir zamanda xəstəxanaya çatdırılmalıdır.
Sonda hamınıza daima sağlam və gözəl qalmağı diləyirəm!
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR