![](/uploads/posts/2014-05/1401459208_271406.jpg)
Uşaqları, xüsusən 13-18 yaş aralığı müddətində onları qorumaq da səbir və əzm istəyir. Əksər hallarda bu müddəti uşaqlar və valideynlər üzüağ adlatsa da, çox vaxt uşaqlar valideynlərini, sözün əsl mənasında, peşman edirlər.
Texnologiyanın inkişafı, telefon və kompüterlərin istifadəsinin çox erkən yaşlara enməsi, uşaqların dost mühitinin geniş olması valideynlərin işini daha da çətinləşdirir. Valideynin tək yolu uşağı mümkün qədər kurslara yazdırıb məşğul etmək, dost mühitindən uzaq saxlamaq, telefon və kompüterlərdən məhrum edib onun öz fikrincə onu dostları arasında utandırmaq olur. Bu isə çox hallarda müsbət nəticədənsə mənfi effekt verir. Uşaq ailədən uzaqlaşır, soyuyur, təsəllisini pis vərdişlərdə və pis dost mühitində tapır. Valideynlə övlad arasındakı uçurumun da başlanğıcı məhz bu nöqtə olur.
Əslində psixoloqların bu mövzuda fikirləri də fərqlidir. Əksər psixoloqlar hesab edirlər ki, valideyn övladı ilə dost münasibətində olaraq onu səhv yoldan çəkindirməyi bacara bilər. Bir qisim psixoloq isə buna qəti qarşıdır. Onların fikrincə, valideyn-övlad dost münasibətinin nəticəsində övladın valideyndən çəkinməməsi, ərk etməsi və dost gözündə görərək yönəldiyi yoldan çəkilməməsi müşahidə oluna bilər. Mütləq ailədaxili qanunlar olmalı, bu qanunları valideyn qoymalı və övlad mütləq buna əməl etməlidir. Bəs "beyni qan" ərəfə adlandırılan yeniyetmə yaşlarında övladı necə qorumaq lazımdır?
Psixoloq Qurban Talıblının sözlərinə görə, şərq və qərb dünyasında fərqli gənclərin yetişməsi və tərbiyəsi göstərir ki, uşaq üçün orta bir xətt olmalıdır. Məsələn, qərbdə uşağa həddindən artıq verilən sərbəstlik ya onun yeniyetmə yaşında narkotikaya qurşanıb həyatını məhv etməsi ilə nəticələnir, ya da bilik əldə edərək üstün zəkalı bir şəxsiyyət olması ilə. Seçim gəncindir. Şərqdə isə gənc üçün seçim yoxdur. Məcburiyyət, valideyn basqısı var. Bu zaman da uşaq ya nə yol olur-olsun səhv addım atır, ya da valideynin israrı ilə təhsilli gənc olur. Davam etmir, çünki bu yolu özü deyil, valideyn seçir: "Orta xətt yoxdur. Valideynlər övladı üçün nə "gestapo" rejimi qoymalı, nə ata-ana qorxu və xofunu itirməsi üçün dost münasibətində olmalıdır. Bu gün gənclərə baxdıqda onların hansının yeniyetməlik ərəfəsində olduğunu, hansının artıq bu mərhələni adladığını bilmək çox çətindir. Çünki şəhər yaşından böyük davranan, geyinən gənclərlə doludur. Bir də baxırıq ki, valideyn övladından narazılıq edir. Bütün gün birlikdəyik, bir yerdə vaxt keçiririk amma uşaq evə alışmır, pis vərdişlərə sahiblənir. İncə məqam budur: valideyn övladla çox vaxt deyil, səmərəli vaxt keçirməlidir. İki insanın bir evdə fərqli-fərqli işlərlə məşğul olmaları onların bir vaxt keçirməsi demək deyil. Hansı valideyn deyə bilər ki, o, övladı ilə kinoya gedir, domino oynayır, rəsm çəkir, kompüter oyunlarında bəhsə girir, hər mövzuda söhbət edir və onun övladı pis yoldadır? Heç bir valideyn. Çünki valideyn övladla məhz bu sahədə dost olmalıdır. Amma bizdə dostluq anlayışı fərqlidir. Ananı incitmək, atanın sözünə baxmamaq, uşağın hər kaprizinə göz yumma, söyüş öyrətmə, bununla fəxr etmə dostluq deyil, ailədə ciddi problemlərin təməlqoyma mərasimidir".
Çox hallarda ailənin uşağın dost çevrəsini qəbul etməməsi də uşağı bir növ o çevrənin içinə itələmək kimi olur. Dostları evə dəvət etməsinə izn vermək və eyni halda onu da dost evinə göndərmək həm uşağın harda kimlərlə vaxt keçirməsini bilməyə, həm də dostluq etdiyi ailəni tanımağa kömək edər. Eyni zamanda, "yeniyetmə yaşlarında uşağın ağlına pis şey salaram deyim" onu dünyadan bixəbər etməkdənsə ona zərərli vərdişlər və aqibətləri haqqında məlumat vermək üçün günlər ayırmaq lazımdır. Gediləcək yolun sonunda nə olduğunu bilməmək də yeniyetmə və çılğın uşaqlar üçün o yola həvəsi artırır.
Psixoloq bildirir ki, burada ən vacib məqam uşaqla valideyn arasında sağlam münasibətlərin olmasıdır. Valideyn uşağına güvənməli və uşağın da ona güvənməsinə zəmin yaratmalıdır. Bunun üçün əsas şərt valideynin qərarlı davranmasıdır, yəni uşağı ilə olan münasibətdə hər hansı hadisəyə yanaşması, tutduğu mövqe başqa bir zaman eyni hadisə baş verərsə dəyişməməlidir. Belə olduqda uşaq valideynə güvənəcək. Çox yaxşı olar ki, yeniyetməlik dövründə hər bir uşaqla öz həmcinsi olan valideyn, yəni qızla ana və oğlanla ata daha çox məşğul olsun və bu dövrün xüsusiyyətlərini onunla paylaşsın: "Nəzərə alınmalıdır ki, uşaqda öz müstəqilliyini sübut etmək arzusu və yaşın gətirdiyi aqressiv davranışlar müvəqqəti bir haldır. Unudulmamalıdır ki, yeniyetməliyin ən güclü hissləri dostluq və sevgidir. Valideynlə gənc arasında bu balans düzgün qurulduqda yeniyetməlik dövrünü ən az zərərlə keçirmək mümkündür".
![](/sfiles/img/icons/news-icon.png)
XƏBƏR LENTİ
Qorbaçov ölüm yatağında
İstanbul baş prokuroru: "İstintaqa təzyiq edilmir"
Toy üçün möhtəşəm tortlar
Filippində güclü zəlzələ ölüb, ölənlər var
Azərbaycanda iş saatı dəyişdirilir
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-30 noyabr
Bakıda uşaq musiqi məktəbi açıldı
Boşanma dövrünü rahat keçirmək üçün ...
Şəhid bacısı: “Dedi ki, gəl, səni bir də öpüm, birdən şəhid olaram” - VİDEOREPORTAJ
Uşaqlar üçün bədii film çəkilir
Ukrayna-Aİ arasında vizasız rejim başlandı
Ermənistanın əsir və girovluğundan azad edilmiş 12 nəfər - SİYAHI
Məşhur ginekoloq Azərbaycan qadınının problemlərindən danışdı
Sualtı dəniz muzeyi
Aleyna Tilkinin oxşarı-FOTO
İsmayıllı rayonu
Hamilə olmağın bədənimiz üçün faydaları
Kremldə koronavirusa yoluxma faktı
Çin dollar satışını məhdudlaşdırıb
Bu mesajlara aldanmayın! - FOTO
"Oturaq həyat tərzi - sivilizasiyanın xəstəliyi"
Güclü külək Azərbaycanın bölgələrində bir sıra fəsadlar törədib
Özge Ulusoy
FİFA prezidenti istefa verdi
Göz yaşlarının intiharı
Ayaqlara qulluq
Ziyafət donları
Azərbaycanın dühalarından biri: Altov
Güllərin rənginə görə mənası
Paris qan içində: 7 terror aktı, 153 ölü
May ayının qalibləri!
Körpənin çənəsi niyə əsir?
Ağstafa şəhəri
Yedəkləmə üzrə rekordçu minik avtomobili
Demet Akalın izləyicisini belə sudurdu-FOTO
Düyünün içindən 3 milyon pul çıxdı – FOTO
Yaxın 16 ildə mən nə edəcəyəm?
Dollar yenə bahalaşdı
İpoteka kreditlərində YENİLİK
Selena Qomez reklam qiymətini açıqladı - FOTO
Azərbaycanda neft hasilatı 2,8 dəfə artıb
Tələbə qız bir ilə 90 kq arıqladı
Qırışlar üçün cirə maskası
2017-ci ilin ilk ayının hava proqnozu AÇIQLANDI
Daha bir idmançımız Avropa Çempionu oldu
Çox yaşamaq istəyirsən? Ətdən uzaq dur
İlk baxışdan məhəbbət yalandır?
Sürücü səhərədək sərnişini gözlədi-SƏBƏB
Bakının mərkəzi bazar oldu
Körpələri öpmək niyə zərərlidir?
![](/sfiles/img/icons/valuable-icon.png)