İnformasiyalar beyində daimi saxlanmaq üçün hafizədə qeyd olunmuş digər informasiyalarla birləşdirilir. Bu əməliyyatın ən əsas hissəsi isə hüceyrə daxilində baş verən kimyəvi reaksiyadır. Hər hüceyrənin mikro hafizəsi var. Bu mikro hafizəni daşıdığı informasiyanın miqdarına görə nəhəng kitabxanaya bənzətmək olar. Nəsildən nəslə ötürülən bu mikro ölçüdəki nəhəng arxiv DNT molekuludur. Məlum olduğu kimi, DNT molekulu qoşa spiralvarı quruluşdadır. 4 əsas kimyəvi maddədən təşkil olunub: A-adenin, Q-quanin, S-sitozin, T-timin. Bu dörd hərf üçlü kombinasiyalarda birləşərək genetik şifr əmələ gətirir.
İnformasiyalar necə xatırlanır?
Beyinə bir impuls göndərildikdə beyin hüceyrələrinin DNT molekulundakı genlər əlaqədar rabitə qurmaq üçün yoxlanılır. Rabitəyə ən əlverişli, yəni axtardığımız informasiyaya ən uyğun gen impulslarla qıcıqlandırılır. Sonra eynilə fotoşəkil plyonkası kimi DNT-dəki genin şablonu RNT molekulu kimi hazırlanır. Bu əsnada informasiya qısamüddətli hafizəyə keçir. Əməliyyat nəticəsində əmələ gələn xəbərçi RNT hüceyrənin nüvəsindən ayrılmaq üçün hərəkətə keçir. Bu hərəkət başladıqda informasiya qısamüddətli hafizədən uzunmüddətli hafizəyə yönəlir. Hüceyrənin daxilində informasiyasını zülala çevirmək üçün yola çıxan xəbərçi RNT-lər zülal sintezi mərkəzləri olan ribosomlara 20 dəqiqədə çatırlar.
Bu müddətdə təəccüb doğuran bir hadisə baş verib beyinə güclü impuls göndərilərsə, zülal sintezi pozulur. Beləliklə, xəbərçi RNT molekulu informasiyanı zülal molekuluna çevirmədən pozulur. 20 dəqiqə ərzində hafizəyə göndərilən məlumatlar bir daha heç xatırlanmadan silinirlər. Qəza keçirən insanların qəza anını xatırlaya bilməməsinin səbəbi budur.
Hafizə molekulu necə işləyir?
Məlum olduğu kimi, zülal molekulları amin turşularının müxtəlif say və ardıcıllıqla düzülməsi ilə əmələ gəlirlər. İnsanlarda zülal sintezi üçün 20 növ amin turşusundan istifadə olunur. Hərflərin ardıcıl düzülərək sözləri əmələ gətirməsi kimi, amin turşularının da ardıcıl düzülməsi ilə minlərlə növ zülal molekulu əmələ gəlir. Qəbul olunan impulsların uzunmüddətli hafizəyə qeyd edilməsi informasiyaların zülal molekullarına çevrilməsi ilə olur. İnformasiyalar hafizə molekulları adlanan zülallara çevrilir. Bu əməliyyat ribosomda həyata keçirilir. Xəbərçi RNT də üçlü genetik şifrə uyğun gələn amin turşularının ribosomda bir-birinə birləşməsi ilə bu zülal molekulları sintezlənir. Xatırlama zamanı hüceyrəyə impuls göndərilməsi nəticəsində zülal şəklində saxlanan bu informasiyalar yenidən hafizəyə göndərilir.
Beynin içində hiss edən şüur kimə aiddir?
Burada çox mühüm sual doğur: bütün bu şifrləri hiss kimi xatırlayan, yəni yenidən hiss edən şüur kimə aiddir? Beyinin içində elektrik impulsları kimi şifrlənən səsləri, görüntüləri, qoxuları, dadları hiss edən şüur var, hətta bu şüur onlar informasiya kimi lazım gəldikdə yenidən hiss edir. Əlbəttə, bu şüur beyini təşkil edən sinirlər, yağ təbəqəsi və sinir hüceyrələrinə aid deyil. Ona görə, bu suala hər şeyin maddədən ibarət olduğunu iddia edən materialistlər və darvinistlər cavab verə bilmirlər. Çünki bu şüur Allah’ın yaratdığı ruhdur.
Beyindəki elektrik impulsu və titrəyiş formaları
Sinir hüceyrələrində yerləşən sinapslar vasitəsilə beynimizə çatan informasiyalar elektrik impulsu və ya titrəyiş formaları ilə tanınırlar. 10-15 saniyə çəkən impulslardan beyinə çatanlar beyin hüceyrələrini qıcıqlandırır, lazımi rabitəni tapıb birləşir. İnformasiyalar beyində pazl hissələri kimi şifrlənirlər. Yeni informasiya beyində rabitə qurmaq üçün əlaqədar informasiyanı axtarır. Əgər beyinə gedən informasiya əvvəlcədən yerləşmiş informasiya ilə rabitə qura bilmir və ya maraq oyatmırsa, lazımsız informasiya adı ilə nişanlanıb xaric edilir. Məsələn, heç bilmədiyimiz dilin sözləri və ya mürəkkəb rəqəmlər çox qısa müddətdə unudulur.
R. Əkbərov
XƏBƏR LENTİ
Arnold Şvartsneger ilk dəfə baba olacaq
Koronavirusa görə kimlər birdəfəlik ödəmə alacaq? - Nazirlikdən AÇIQLAMA
Hərbçilərin olduğu avtomobil minaya düşdü, 1 nəfər öldü
İsaak Nyuton
Azərbaycan qatarlarında maraqlı dəyişiklik
Rezus konflikt
Vətən təəssüratları (I hissə)
Sərdar Ortaç qız atası olmağa qərar verib
Kənan uşaqlıq fotosunu paylaşdı
Əri aktrisaya 3 milyonluq hədiyyə verdi
SMS-siz evdən çıxanlar bu hallarda cərimələnməyəcək - VİDEO
Qadın.Net-lilərin ilk körpə həyəcanı (3-cü hissə)
Rulet tortu (foto resept)
Corc Floydun ailəsi göz yaşları içində ədalət istədi - VİDEO
Sevil Əliyeva yubileyini qeyd edir
“ASAN xidmət” işini bərpa edir - RƏSMİ
Günün qoroskopu: çevik, hiyləgər, fəndgir olun
HAVA necə olacaq? 15 İyun
Bengü doğum anını paylaşdı-FOTO
Kartof qəlyanaltısı (foto resept)
Baş nazirdən qərar: Yeni statusda kolleclər yaradılır - SİYAHI
Çələng rulet (foto resept)
Alt paltarları haqqında təəccübləndirən 3 fakt
MN əsir götürülmüş erməni komandirin üzərindən çıxan əşyaları təqdim etdi - FOTO
2018 MTV Avropa Musiqi Mükafatları: Qırmızı Xalça
Azərbaycana "donuz qripi" gələrsə...
Bred Pitt 30 yaşlı aktrisa ilə eşq yaşayır? - FOTO
Beren Saat məşhurluğu həbsxanaya bənzətdi-MÜSAHİBƏ/VİDEO
İyunun qeyri-iş günləri məlum oldu
Havanın işıqlanması ilə ermənilərin vurduğu ziyan üzə çıxır
Azərbaycanın Dövlət bayrağının istifadəsi qaydaları haqqında qanuna dəyişiklik edilib
Qeyri-adi yaradıcılıq nümunələri
Yeni quş qripi pandemiyaya çevrilə bilər
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Prezidentin köməkçisi: “Ermənilər qorxurlarsa, işğalı dayandırmalıdırlar” - VİDEO
Rayon maşınları Bakıya nə vaxt buraxılacaq?
Milli Məclis orduya dəstək üçün çarx hazırladı - VİDEO
Qış sezonu rəngli keçəcək
Dövlət Sərhəd Xidmətindən koronavirusla bağlı VACİB AÇIQLAMA
Şans peçenyesi
Galaxy S5 smartfonu istehsal ediləcək
İpoteka və Kredit Zəmanət Fondu vətəndaşlara müraciət etdi
Azərbaycanda I və IV qruplar üzrə qəbul imtahanlarının nəticələrini açıqlandı
Günün qoroskopu:Hisslərinizə əsir düşməyin
ABŞ Senatına nəzarət 2021-ci ilə qədər təxirə salına bilər
Namaz və onun qaydaları (8-ci hissə)
Bayram da gülmək gərək
Qızardılmış toyuq-Gürcü mətbəxindən (foto resept)
İlham Əliyev məmurlara son xəbərdarlığını etdi
Marsdan gələn “cəhənnəm səsləri” – NASA-dan sensasion kəşf
- ŞƏRHLƏR