Həyatınızın ideal olması mümkün deyildir. Bəs onda niyə daha yaxşı, daha fərqli olmasın? "Əslində daha çox xoşbəxt ola bilərdim" deyirsinizsə bu hissləriniz payız qış aylarında daha da güclənəcəkdir. Bu aylarda hamımız özümüzü mənəvi olaraq duyuruq, hiss edirik.
Psixoloqlar, "Həyat-tamamilə inkişaf etmək, dəyişmək və yenidən formalaşmaq deməkdir" deyirlər. Eyni ilə uşaqlıqdan fərqli şeylər etməkdən xoşlanmadığımız kimi. Zamanla duyğularımız və hirsslərimiz də dəyişir.
Burdakı problem budur; Hisslərimizin dərəcəsini ölçərək zaman itirərərik. Eyni zamanda köhnə vərdişlərimizdən üz çevirmərik. Sonra da xoşbəxt olmadığımızı deyib, məyus olarıq. Ancaq kiçik bir yenilik və ya tənzimlənmə olarsa həyatınızda nəyisə dəyişə biləcəksiniz. Özünüzə verəcəyiniz bir neçə sual yaranacaqdır. Məhz buna görə sizə psixoloqların həyatınızı dəyişdirə biləcək əhəmiyyətli suallar ətrafında apardıqları araşdırmaları təqdim edirəm.
Həyatımın daha yaxşı olmağına necə kömək bilərəm?
Evinizi düşündüyünüzdə onu daha təmiz tutmaq kimi hissiniz olur? Bəs avtomobilinizi düşündüyünüz zaman daha yaxşı sürücü olmaq istəyirsizmi? Sevdiyiniz şəxsi düşündüyünüz zaman daha yaxşı sevgili olmaq istəyirsizmi? Həyatınızın müxtəlif bucaqlardan yaxşıya doğru dəyşməsi üçün sadəcə düşünmək də işə yaraya bilər. "Səhər oyandığınız zaman hər hansı bir işi görəcəyinizə dair söz verdiyinizi xəyal edin. Məsələn:ən dadlı naharı hazırlamaq, ən sevdiyiniz paltarı geyinmək, işdəki boş vaxtlarınızı necə səmərəli keçirəcəyinizə dair söz verin. Bu cür bir gününüzü yaşayın. Elə həmin gün özünüzü necə yaxşı hiss edəcəyinizi görəcəksiniz. Həyatınız haqqında yeni fikirlərlə rastlaşacaqsınız.
Mən özümü sevirəm?
Bir az dərin düşünsəniz sizi insan olaraq başqaları necə qəbul etdiyini anlayacaqsınız. Özünüzə kənardan baxmış olsanız öz davranış və rəftarınızı görmək şansınız olar. Psixoloqlar qeyd edirlər ki, insanın təbiətində yer tutan əsas mövzulardan biri də məhz başqası tərəfindən necə qəbul edildiyini bilmək istəməsidir. İdeal olmağa cəhd edərək başqalarında gördüyümüz ən gözəl kefiyətləri göstərməyə çalışırıq və bu kefiyətləri başqasının görməsi üçün cəhdlər edirik. Bəs özümüzə qarşı necə obyektiv yanaşa bilərik? Psixoloqlar qeyd edirlər: Öyrənmək məcburiyətində olduğunuz bacarıqları düşünün. Əvvəlcə yavaş-yavaş öyrənib, sonra fikrinizi əsas mənada cəmləşdirin. Şüurlu olaraq yavaşlayıb əvvəl kiçik düşüncələrinizin üzərində fikrinizi cəmləməlisiniz, sonra isə daha əhəmiyyətli mövzular üzərində. Tutaq ki, bir tanışınızla qarşılaşmısınız və dayanıb söhbət etmək əvəzinə özünüzü narahat hiss etdib yolunuzu dəyişdirirsiz. Bu düşüncələrinizi təhlil edin. Niyə danışmaq istəmədiyinizi, getdiyiniz yerin çox vacib olub olmadığı haqqında götür qoy edin. Bəs gəldiyiniz nəticə sizi qane edirmi? Bu fikirlər beyninizdə dolanarkən qarşınızdakı insana müsbət davranarsız yoxsa narahatlığınızı bəlli edərsiz? Sonra isə qarşınızdakı şəxsin sizin nə düşündüyünüzü fikirləşirmi, deyə özünüzə sual verin. Buna bənzər yaxşı və ya pis rastlaşmalarınızı düşünün. Zaman keçdikcə siz özünüzə və qarşınızdakına xoş ola biləcək hərəkətlər etmiş olacaqsınız.
Səhvimi öhdəmə götürə biləcək qədər güclüyəmmi?
Nəsə düzgün getməyəndə ilk verdiyimiz reaksiya özümüzü müdaiə etməyə və ya səhvi kiminsə boynuna atmaq olur. Bu uşaqlıqdan bizimlə böyüyən bir vərdişimizdir. Lakin bilməliyik ki, artıq böyümüşük və düzgün olan hərəkəti etməliyik. Səhvinizi boynunuza almasanız başqalarının gözündə qiymətiniz olmaz. Psixoloqlar məsləhət edirlər ki, belə olduğu zaman cəsur olun. "Bu mənim səhvimdir" deyin və bu səhvi təkrar etməməyə dair fikirlərinizi bildirin. Səhvinizi boynunuza almağınız sizin necə cəsarətli olduğunuzu göstərər.
Mən kimin üçün dəyərliyəm?
Daim yeni insanlarla tanış olar, ünsiyyət qurarıq. Bəzən bu yeni münasibətlər bizi yorar və kimin daha əhəmiyyətli olduğu haqda götür qoy edə bilərik. Mütəxəssislər "Əgər ətrafınızda sizin dəyərsiz hiss etmənizə səbəb olan insanlar varsa bunlar zərərli münasibətlərdir. Və bu cür insanlarla ünsiyyət qurmaqdan uzaq durmalısınız. Eyni zamanda belə insanlarla bu günə kimi münasibət saxladığınıza görə özünüzü günahlandırmamalısınız.
Dinləyə bilirəm?
Hamımız özümüzü yaxşı dinləyici kimi düşünmək istəyirik. Lakin heç də hər zaman dinləyici kimi işimizin öhdəsindən gələ bilmirik. əslində eşitmək lazım gəldiyi halda həmsöhbətimizin sözünü kəsirik. Bu ana kimi səslənən ifadələrə uyğun öz düşüncələrimizi deyirik. Əgər yaxşı dinləyici olmaq istəyirsinizsə dnışmazdan əvvəl bir qədər düşünüb götür qoy edin. Həmsöhbətinizin dediklərindən çox necə dediyinə diqqət edin. Və unutmayın ki, hər deyəcəyiniz fikir qarşı tərəf üçün sizin düşündüyünüz şəkildə aydın olmaya bilər. Bəzən hansısa bir söhbət əsnasında doğru zamanda düzgün cümlələr işlədərək gözəl dinləyici olduğunuzu sübut etmiş olarsınız.
Ümumiləşdirməyə meyiliyəm?
Digər insanların müvəfəqiyyətli olduğunu görsək, özümüzün itirdiklərimizi asanlıqla görərik. Psixoloqlar qeyd edirlər: Biz adətən hadisələri ümumiləşdirməyə meyilliyik. Yəni bir gün yağış yağsa, bütün ayın yağışlı keçdiyindən şikayət edirik. Çox zaman ümümiləşdirmə həyatımıza təsir etməsə də, müəyyən qədər vərdiş halına çevrilə bilər. Əgər gördüyünüz işə görə təriflənmədinizsə buna görə məyus olmaq əvəzinə, həyatınızdakı çətin bir dövr olduğunu zənn edə bilərsiz. Bir il sonra bunu heç də xatırlamayacaqsınız və ya əhəmiyyətli olmayacaqdır. Romantik olmaqdansa sakit olmağı seçib, atacağınız hər addımı ölçüb, biçin.
İnsanlara qarşı kobud rəftar edirəm?
Özümüzə yüksək qiymət verdiyimiz zaman digər insanları mühakimə edərik və gözlədiyimiz qarşılığı ala bilmədiyimiz üçün məyus ola bilərik. Psixolaqlar bunu belə açıqlayırlar: Əgər qarşıdakı insandan onun bacara biləcəyindən artıq nəsə gözləyirsinizsə diqqətli olun. Onlar onsuz da bacardıqları qədər ən yaxşısını edirlər. Bu sizin üçün kifayət deyilsə səhv sizdədir deməkdir. İstəklərinizi qarşınızdakı insanın bacarığı çərçivəsində bildirin.
İşləmək üçün yaşayıram, yoxsa yaşamaq üçün işləyirəm?
İş üçün yaşamaq bir qədər fərqli anlayışdır. Əgər qarşınıza ev almaq və ya maşın almaq kimi məqsəd qoymusunuzsa bu zaman işləmək üçün yaşayıram deyə bilərsiz. Lakin həyatınız boyunca iş üçün yaşaya bilməzsiniz. Yaşamaq və ailəni təmin edə bilmək üçün işləmək ən doğrusudur. Həyatınızın 8 saatını işinizə geri qalan saatlarınızı özünzüə və ailənizə ayırsanız çox gözəl olar.
Tanıdığınız ən bəxtəvər insan kimdir?
Həyat eniş və yoxuşlarla doludur, lakin hər birimiz gözəl evi, əla işi və ya insani kefiyyətlərin ən gözəli onun simasında cəmləşən şəxslər tanıyırıq. Bəxtəvərlik? Xeyir! Əslində bütün bunlara sahib olmaq yaxşı planlaşdırmaqla bağlıdır. Qarşıya məqsəd qoyub ona doğru addımlamaqdan başlayır hər şey. Bəzən hər hansısa ola biləcək bir təhlükəni əvvəlcədən hiss etmək də işə yaraya bilər. Belə bir xalq məsəli var: əgər tutduğun balığı bəyənmirsənsə, andını dəyişdir. Əgər özünüzü bəxti gətirməyən kimi görürsünüzsə bunu öz xeyrinizə dəyişin.
Nə üçün mübarizə aparıram?
Psixoloqların fikrinə görə xoşbəxtliyin açarı, sahib olduqlarınız və müdafiə etdiyiniz məqsədlərin dəqiqliyidir. Nə üçün, kimin üçün mübarizə apardığınızı götür qoy edin. Bu sizin həyatınızın əsasını təşkil edir. Uğrunda mübarizə aparmayacaqlarınızı isə həyatınızdan silin. Bunu etsəniz sizin həyatınız üçün, sevdikləriniz üçün münasibətiniz daha fərqli və qiymətli olacaqdır.
XƏBƏR LENTİ
- ŞƏRHLƏR