Qadın anlayışı Şərq aləmində "bir od" olmuşdur ki, ona əl vurmaq barıta əl vurmaq kimi xətalı hesab edilmişdir.
Məqalələrin birində deyilir ki, guya sovet hakimiyyəti qurulana kimi cəmiyyətdə və ailədə qadınların rolu adi bir qul,bir kölə rolundan qabağa getmirdi.Qızın doğulması ailə ücün bədbəxtlik hesab olunurdu,cünki "qız yükü - duz yükü" idi, "qız özgə çırağl yandırırdı", "qız qazanc itirir,qazanc gətirimirdi" "saçı uzun,ağlı gödək" idi.Buna görə də Qızbəs,Bəsdi,Oğlangərək, Qıztamam kimi adlar qoymaq çox qız doğulan ailələrdə adət şəklini almışdı.Ailə başçısı, ər həyat yoldaşını öz adı ilə çağırmağa utanır ,yalnız başqalarının yanında deyil,həmçinin dar ailə çərçivəsində də belə onu "ayə, ay adam" deyə səsləyir, "uşaqların anası","külfət" ,"ev adamı" və s. adlandırırdılar. Qadına mənliyi belə unutdurulur,ata evində ixtiyarı atada,ər evində ərinə çatırdı.Onun "mən" kəlməsi ilə doğulduğu gündən əlaqəsi kəsilirdi, onun əvəzində düşünür, onun əvəzində qərar verirdilər. Rəyi soruşulmadan ərə verilir,onun üçün "ər bir,Allah da birdir", "ər başının sahibi" idi. Hər bir şeyin, malın sahibi olduğu kimi, qadının da sahibi əri idi. Ona "filankəsin qızı" , "filankəsin arvadı" deyilirdi.
Amma mənim fikrimcə, bütün bunlar hər hansı hakimiyyət qurulana kimi deyil, ondan sonra da var idi, qismən də olsa qalmışdır.Qadın zəif olduğu üçün özünü qoruya, dolandıra bilməzdi ,yaşadana, müdafiəçiyə ehtiyacı var idi.Bu anlayışa gorə qadın həmişə bir idarə edənə möhtacdır.Onu ata evində ata,ər evındə ər idarə etməlidir.Hələ dahi şairimiz Füzuli qız-qadın tərbiyəsini Leylinin anasının dili ilə canlandirmişdir.
Gözdən gərək olasan nəhan sən
Ta demək ola sənə ki,cansan
Oğlan əcəb olmaz, olsa aşiq!
Aşiqlik işi qiza nə layiq?
Qadının elmə,maarifə olan həvəsini öldürmək üçün ona yazmaq,oxumaq yasaq edilirdi.Əlbəttə, yaxşı ki, bu çürük fəlsəfə öz mahiyyətini itirdi.Bütün bu geridə qalmış fikirlərin hamısının arxasında İslam dininin olduğunu deyirdilər və bizi dinimizə qarşı çıxmağa təhrik edirdilər.Amma əksinə, müqəddəs kitabımız olan Qurani-Kərimdə də qadın azadlığından və qadınla kişinin eyni hüquqa malik olmalarından danışılır.Hələ C.Məmmədquluzadə "Şərq qadını" məcmuəsində qadının ictimai həyatda özünə ləyaqətli mövqe tuta biləcəyinə inanmış,ona tərbiyə verməyi ,onu işıqlı dünyaya çıxarmağı tələb etmişdir.Azərbaycan ziyalılarindan birisi Rəşidbəy Əfəndiyev yazırdı ki,qadını qul kim tərbiyə etmək və elmdən bixəbər saxlamaq gələcək nəsli fəakətə sürükləyir, hər bir millətin xoşbəxtliyi və səadəti qadınlarının savadlanmasından asılıdır.
Rus yazarı Çernışevski demişdir: "Qadın təbiətən nə qədər sadiq, güclü zəkalı olmuşdur.Lakin cəmiyyət bu zəkadan istifadə etmir,onu rədd edir,onu boğur,halbuki, bu zəka rədd edilməsəydi, əzilməsəydi, fəaliyyət göstərərdi.Bəşər tarixi onda qat-qat artıq sürətlə inkişaf edərdi.Yaxşı ki, cəmiyyətimizdə belə məntiqli,geniş düşüncəli insanlar olub və mərhələ-mərhələ qadına qarşı baxışlar, düşüncələr dəyişib.Azərbaycan qadını sübut etdi ki, heç də qadın zəif,aciz bir məxluq deyil.Müdrik babalardan qalan bir deyim gerçək oldu: "Aslanın erkəyi ,dişisi olmaz". Kəndlərdə ana ağbirçək sayılmışdır, onun məsləhətini dinləmiş, o içəri girəndə ayağa qalxmışlar, ana "qan qaytaran" olmuşdur.İndiki zamanda qadınlar nəinki öz sözlərini evdə,ailədə, hətta tribunalardan da deyə bilir. Bu, böyük qələbə,dirçəliş deyilmi? Şükürlər olsun ki, qadınlarımız ana olmaları ilə yanaşı, yazıçıdırlar,şairdirlər,həkimdirlər,jurnalistdirlər,ən nəhayət, xalqı təmsil edən millət vəkilidirlər. Hətta məktəbdə müəllimlərin çoxu da qadınlardır! Vaxtı ilə zəif hesab olunan qadın indi məhkəmə salonlarında hakimlik edir və qanunlar qəbul edir. Güclü nəslin nümayəndəsi olan bəzi kişilər həyatın keşməkeşli yollarında zəiflik və acizlik göstərib, cinayətkarlığa əl atır.Bax, onda qadın ona hökm oxuyur.Yaxşı ki, bizlərin taleyinə belə azad,qadın-kişi hüquqlarının bərabər olduğu bir zamanda yaşamaq qismət olub.Ailəni dolandırmaq üçün kişi əgər zəhmət çəkirsə, səhər gedib, axşam gəlirsə, sizlər də (işləməyən evdar xanımlar) onun övladının qayğısını çəkirsiniz və evə gələndən sonra onun istirahətinə şərait yaradırsınız. Ona görə də özünüzü onlardan asılı və "hazıryeyən" hesab etməyin!
XƏBƏR LENTİ
Böyrək daşı
Yuxudaykən nə öyrənirik?
Bakıya qar yağacaq
Vorsteiner Ferrari 599VX-i bəzəyib
Maraqlı şəkillər...
ÜST rəsmisindən koronavirus peyvəndi ilə bağlı MÜHÜM AÇIQLAMA
At quyruğu modelləri
Dünyada ən bahalı 10 ev
Mobil telefonlar insanları belə dəyişdi
Ən gözəl üzə sahib olan qadınlar
Sadə qələmlə çəkilmiş şəkillər
Ölkədaxili otellər
Məşhur akyorun yeni sevgilisi diqqət çəkdi-FOTO
Facebook pullu ola bilər
Tbilisidə kilsənin həyətində məscid tikiləcək
Nadir heyvan şəkilləri
Sürətli çəki artırmağın 20 yolu (2)
Toyuqlu rizotta(foto resept)
Britni Spirs yenidən məhkəməlik oldu-SƏBƏB/FOTO
Daima sirr olaraq saxlamağınız vacib olan 11 şey
Göz allergiyası və səbəbləri
Azərbaycanda daşınmaz əmlakın qeydiyyatı və alqı-satqısını asan şəkildə necə rəsmiləşdirmək olar?
Uğur Ebru Şalıya bu cür dəstək verdi_FOTO
Gecə geyimləri
2 kiloqramlıq daş udan şəxs-FOTO
Havanı zəhərdən təmizləyən bitki yaradıldı
Murat Boz seçəcəyi 20 nəfərlə Bakıda görüşəcək-FOTO
Dırnaq boyasının ömrünü uzadan məsləhətlər
Orta aylıq pensiya 350 manata çatdırılacaq - RƏSMİ
Kosmosun gizli bombası: Yerə təhlükə yaxınlaşır
Sevgi ürəklə bağlı məsələ deyilmiş.
Düşmənləri sevindirməmək üçün oxuyun
Daha az kalori üçün 12 təklif
TƏBİB peyvəndləmə ilə bağlı valideynlərə müraciət etdi
Doğulacaq körpələrinin cinsi məlum oldu
Sinələrin sallanma səbəbi
Azərbaycanda torpaq sahəsinin özəlləşdirilməsi ilə bağlı yenilik
Model 1,5 milyon dollarlıq hədiyyəsini paylaşdı-FOTO
Gələn il hansı bürcü nə gözləyir?
Məşhur aktrisa aylar sonra peyda oldu-FOTO
Bir gündə iki oğlu şəhid olan ata: “Balalarım ermənilərin qabağında əyilmədilər” - VİDEO
Whatsapp məhz bu telefonlarda işləməyəcək - SİYAHI
Bu gün Azərbaycanda prezident seçkiləri günüdür
Çantalar
Bu rayonlarda işləyən müəllimlərin MAAŞLARI ARTACAQ
"Ürəklərindəki şeytanı mələk edəcəyəm"
İnsanların xoşbəxtliklərini əllərindən alan amillər (1)
İspaniya kralının qızı karantinə götürüldü
Qızlara nə qədər pul xərcləməli
Azərbaycanın ən yaxşı 10 mahnısı seçildi
- ŞƏRHLƏR