Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Messidən gözlənilən jest
II Yelizavetanın işçisi oğru imiş
Çəhrayı maska nədir?
Mehmanxanaların fəaliyyəti ilə bağlı AQTA-dan XƏBƏRDARLIQ
Sibel Can İlker Koçu məhkəməyə verdi
Ermənistan Azərbaycanı su ilə sınağa çəkmək istəyir
Selena Gomez 26 yaşını belə qeyd etdi -FOTO
Bu filmin treyleri izlənmə rekordu qırır - VİDEO
Azərbaycana SOS siqnalı
Cildinizi qocalmadan qoruyun.
Qadin.Netlilərin toy günü xatirələri (Son)
Nur Yerlitaş bu müğənniləri həyatından sildi!-SƏBƏB
İmtahan nəticələri çıxdı
Riyazi məntiq-13
Pulla bağlı proqnoz: "Manat 1 dollar olacaq"
Feyzanın boşanma sonrası ilk işi-FOTO
Bağlanış Mərasiminə nə qədər pul xərclənib?
Serenay Sarıkayaya QADAДћA
Telefonun enerjisini tez bitirən tətbiq hansıdır?
Müslüm Gürsəsin xanımı komaya düşdü-SƏBƏB
Fransız qadınları kimi geyinməyin sirri
Bred Pittlə Cenifer Enistonun yaşadığı malikanə illər sonra satıldı-VİDEO
Dünyanın iki bəlası - İŞİD və Ermənistan
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Cəbhə xəttində vəziyyət gərginləşib - Müdafiə Nazirliyi
Pendirli pide poğaça (video-resept)
Bitkilərlə müalicə
Noxud şorbası (foto resept)
Hadisəyə 500 minlik cərimə
ATƏT yenə narahatdır
Vaşinqton Ukraynaya silah göndərəcək
Stounhencdən də qədim süni adalar tapılıb-FOTO
Ən ucaboy vətəndaşımızın işi ASANlaşdı
Şokolada diqqət!
Kraliça II Elizabet prezident İlham Əliyevi təbrik edib
Kimə inanaq?
Azərbaycan tarixindən yüz şəxsiyyət-85
Botoks etdirən qadının üzü çürüyür-FOTO
Psixoloji gərginlik yaradan filmlər
Zövq oxşayan gəlinliklər
Koronavirusa yoluxan Boris Consonun karantin müddəti uzadıldı-SƏBƏB/FOTO
Faydalı məsləhətlər
Saçlarımızı niyə kəsirik?
Ərdoğan Rusiyaya getməyəcək
Sürücələrə: "Yolu unudun"
Hava haqqında
"Qurban Qurbanovdan hətta Avropada danışacaqlar"
Rusiya Ərdoğanın məktubuna CAVAB VERDİ - İlk reaksiya
Belçika meşələrində yarasa yuvaları
Bakıda qadın dəniz sahilinə buraxılmayıb? - RƏSMİ AÇIQLAMA + VİDEO
- ŞƏRHLƏR