Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Bu gün Azərbaycanda prezident seçkiləri günüdür
Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası yaradıldı, üç dövlət qurumu LƏДћV EDİLDİ
Hər şeyə hazıram, amma bir şərtim var... - Paşinyan AÇIQLADI
Apple bu sistemin istifadəsini dayandırdı
Bunları bilmək maraqlıdır
Göz niyə qan çəkir?
"Türkiyə heç vaxt TANAP-dan imtina etməyəcək"
Sadə toyuq kotleti (foto resept)
Çillərdən qurtulmağın 10 asan yolu
Uşaqlara verilən bu dərmanlar ziyandır!
Alimlərimiz məyus oldular
Azərbaycanın analıq indeksi açıqlandı
Sərt karantinin yumşaldılmasından sonra çimərliklərdə ilk gün - VİDEOREPORTAJ
Ev alqı-satqısında yenilik
Marsın ən yaxın məsafədən çəkilmiş İLK FOTOLARI
Stresi azaldan qoxular
Məşhur aktrisa yaddaşını sildirəcək-SƏBƏB
Mobil telefonun gözəlliyə vurduğu zərbəni bilirdiniz?
Tələbələr 15 il bu hüquqlarından istifadə edə biləcəklər
Dünya fəlsəfi irsindən...
Sarkisyan həbs oluna bilər
Operativ Qərargah vətəndaşlara MÜRACİƏT ETDİ
Metal əşyalarının təmizlənməsi
Depressiya haqqında doğru bilinən səhvlər
15 ildir xəstə anasını belində gəzdirir
Badımcan qızartması (foto-resept)
Yeni günə gümrah oyanmaq üçün
Ledi Gaga yenə TƏƏCCÜBLƏNDİRDİ-FOTO
45 yaşdan sonra ata olmaq istəyənlərin nəzərinə
“Miss Yer Kürəsi” o oldu- FOTO
Uşaqlar üçün corablar (2)
20 tip moda stili (1)
Məktəblərdə övladlarımızın sağlamlığı nə dərəcədə qorunur? - FOTO
Qızardılmış souslu toyuq əti və pendirli makaron (foto resept)
Müstəqillik də bu bəladan qurtarmadı
Can Yamanı İspaniyada 2000 fanat qarşıladı
Cennifer Lopez toya gəldiyi libasla heyrətləndirdi - FOTO
Antarktidada ilk dəfə azan veriləcək
Bu vərdiş beyni inkişaf etdirir
Toy üçün mahnılar-Siyahı
Qara vanna otağı
Göbələkli tərəvəz yeməyi (foto-resept)
Gözəl pərdələr
Məşhur müğənni həbs olundu - Bu gün məhkəməsi olacaq
Koronavirusun simptomları dəyişdi
Səfirin məktubu 123 MİN DOLLARA SATILDI
Elektrik enerjisi limiti artırıla bilər - Nazir açıqladı
Heyvan kəsimi ilə bağlı XƏBƏRDARLIQ
Menstruasiya sancısının qabağını alan 7 üsul
Yas mərasimlərində yenilik
- ŞƏRHLƏR