Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Xəzərdəki itkilərlə bağlı rəsmi açıqlama
Cemli peçenye (foto resept)
Viza ən geci 3 günə veriləcək
"Yarım kalan aşklar" serialının ilk tanıtım çarxı
Payızda immuniteti gücləndirən 5 ərzaq
Pizzadan imtina etdi gözəlləşdi-FOTO
Məşhurları təqlid edən italiyalı Emanuele
Hörüklü saç modelləri
Qaynanalar üçün ən gözəl toy donları
Acun Ilıcalı: “Estetik əməliyyat etdirməmişəm, heç düşünmürəm də” - VİDEO
Coğrafiya İnstitutundan ildırım açıqlaması
Dərini təmizləyən üsullar
Ziyalılarımızın dəfn olunduğu məzarlıq yerlə bir olub
Yaponiyada kУ™ndir çУ™kmУ™ yarışması
İrina Şeyk yeni FOTO paylaşdı
Hava haqqında - 09.08.2013
“Məktəblər və universitetlər birmənalı olaraq açılmayacaq” - İlham Əliyev
HAVA necə olacaq?
2018 tərzləri ilə təəccübləndirən məşhurlar
Adları göy cisimlərinə verilmiş azərbaycanlılar - SİYAHI
Cavanlıq sirri qulaq arxasında gizlənib
HAVA necə olacaq? 20-yanvar
Lotereyada 4 milyon dollara yaxın pul uddu
Dünyada hər şey asandır, amma bircə şey çətindir. O şey — evlənmək
Evdə ət bulyonu (foto-resept)
Pakistanda Azərbaycanla bağlı sərgi
Kasilyas dünya rekordu vurdu
Ronaldonu hələ bu qədər "şirin" görməmişdiniz - VİDEO
Kələmli piroq (foto-resept)
Azərbaycanda bu uşaqlara 36 manat veriləcək - Nazirlər Kabineti qərar verdi
Günün ulduz falı
Ermənistan prezidentini öldürmək istədilər
Bürclərin musiqi seçimi (1)
Azərbaycan məktəblərində 5 gün dərs olmayacaq
Zəncəfil şorbası (foto resept)
Kiçik praktik ipucları
Tərbiyədə 9 qızıl qayda
Türkiyədə zəlzələ
Uşaq tərbiyəsində 7 vacib məqam
2017 Amerika Musiqi Mükafatları sahibləri
Gəlinlik ayaqqabıları
Görkəmli azərbaycanlı alim vəfat edib
Bu il 2020-ci ildən daha qısa olacaq
Cəlilabadda yeni yaşayış məskənləri aşkar olunub
"Əgər ora zərbə endirilərsə, Ermənistan hansı faciələri yaşayacaq?" - polkovnik Şair Ramaldanov
Uşaqların riyazi aləmi və barmaq oyunları
Texnologiyadan uzaq, təbiətə yaxın
Bakıda Novruz yarmarkaları keçiriləcək
56 il əvvəl donmuş insanlar tapıldılar
Mən xoşbəxt olmaq istəyirəm
- ŞƏRHLƏR