Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Ukraynada qanlı döyüş gedir
Twitter-də peyğəmbəri təhqir etdi, sonra isə...
Düşmənin atəş nöqtəsi və şəxsi heyəti məhv edilib - VİDEO
Günün qoroskopu: gün gözlədiyinizdən də uğurlu olacaq
Çində koronavirusun ikinci dalğası başladı – KARANTİN
Azərbaycan milli uşaq oyunları-7
Malta mənzərələri rəsmlərdə
Günün ulduz falı
Azərbaycanda zəlzələ oldu
Stiven Hokinqin 22 əşyası auksionda satıldı - FOTO
Lindsi Lohan yenidən efirlərə qayıdır
Cennifer Lopez özəl anın FOTOlarını paylaşdı
DİQQƏT: Sabah avtobusların hərəkət sxemi dəyişdiriləcək
Pandemiya barədə 2007-ci ildən xəbərdarlıq edilibmiş: “Saatlı bomba”… - FOTO
Düşmənin məhv edilən döyüş texnikaları - SİYAHI
Hikmətli sözlər
Ay Yerə YAXINLAŞIR
Cazibədar xanımlar üçün donlar
Selena Qomez filmə çəkilir - FOTO
Alsunun qızı 1 milyon qazandı-FOTO
Sərt karantin rejiminin tətbiq olunduğu ərazilərin sayı artırıla bilər - RƏSMİ
Bu insanları xoşbəxtlik duyğusu heç vaxt tərk etmir
Kim harda gəldi siqaret çəkir
Hava haqqında
Günəşin enerjisi ilə dünya səyahətinə
Quraqlıq böyük bahalaşmaya səbəb olacaq
Bu telefonlarda Vatsap sabahdan işləməyəcək
"Eurovision 2019" bu gün başlayır
Onların da geyimləri var
"Rusiya müharibəni qızışdıracaq"
Prezident Mərkəzi Bankla bağlı sərəncam verdi
Dünyanın ən gözəl çimərlikləri
Sağlamlığımızı kimə etibar etməli?
Payız mövsümü vəziyyəti daha da çətinləşdirəcək - Qrip, yoxsa COVID-19?
Ziyafət donları
Azərbaycan nümayəndələri Yerevana getməkdən imtina etdilər
“Ağıllı” radarlar gəlir
Çernobılda radiasiya yenidən 16 dəfə yüksəldi - VİDEO
Şah plov (foto resept)
Özünü bağışlamaq qorxunc xəstəlikdən qoruyur
Qatıq maskaları
"Sürpriz" (foto-resept)
Bu ölkədə 100-ə yaxın sakin müalicədən sonra yenidən koronavirusa yoluxdu
Nikolas Keycə iki kobra hücum etdi-FOTO
Allahın adlarını insana qoymaq olar?
Dünyanın ən gözəl qadını oldu - FOTO
Maykl Cordanın idman ayaqqabıları rekord məbləğə satıldı
Saç düzümləri
Ən maraqlı "Şaxta baba" tortları
Trampın qızından ağılasığmaz addım
- ŞƏRHLƏR