Valideyinlər üçün ölümü uşağa izah etmək çox vaxt çətin olduğu üçün ümumiyyətlə gerçək olmayan hekayələrə müraciət edilir. Bu tərz davranışın uşaqlar üçün faydalı olmayacağını ifadə edən mütəxəssislər, uşağa ölümü anlatma üsulunda uşağın yaşı və ruhi inkişaf səviyyəsinə rəhbərlik etməsi lazım olduğunu bildirib. Ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsi lazım olduğunu söyləyədilər.
"Ölümün təhlili olduqca çətin və qarışıq bir faktı uşaqlara ötürmək çətin lakin öhdəsindən gəlinəbilir bir prosesdir. Beş yaşından kiçik uşaqların, tez-tez xəyallar və həqiqətləri qarışdırdıqlarını, məcazdan anlamadıqlarını bilirik. Beş yaş yalnız başlama nöqtəsidir. Anlamak qabiliyyəti buluğ çağına qədər artacaqdır.
Uşaq ətrafındakı böyüklər daha hələ ona bir şey açıqlamadan onların bədən dillərindən, mimikalarını, göz yaşlarından, danışma tonlarında, mühitdən xoşuna gəlməyən bir hadisə ilə qarşı-qarşıya qaldığını hiss edir. Bu bir yarım, iki yaşındakı çox kiçik uşaqların belə bacara biləcəyi bir şeydir. Bu səbəbdən ölüm haqqında uşağa məlumat verməsi lazım olan böyüyün uşağın onsuz da pis bir xəbərə hazırlıqlı olduğunu bilməsi işini asanlaşdıra bilər. Yəni uşağın ruhi quruluşu pis xəbəri almaq üçün, tamamilə özbaşına, sanki bir hazırlıq etmişdir. Uşağa məlumat verən adam, mümkünsə birinci dərəcədən, ona ən yaxın böyük olmalıdır. Seçilən məkan təravətli, işıqlı və səssiz bir mühit olmalıdır. Anlatma əsnasında yetkin soyuqqanlı olmağa diqqət göstərməli lakin duyğularını basdırmaq üçün həddindən artıq bir səyə da girməməlidir.
Belə həssas bir mövzu söylənilərkən insanların səsi titrəyəbilir, gözlərindən yaşlar süzüləbilər. Beş yaşından kiçiklərə ölümü və səbəb olan prosesi bütün açıqlığıyla izah etməyə çalışsanız da, o, öz hekayəsini yazacaq, fantastika-xəyal dünyasında bir yerə oturdacak, sizin söylədiklərnizlə çox maraqlanmadığını görə bilərsiniz. Bu vəziyyətdə israrlı olmaq, onun özünə yaratdığı hekayənin düzgün olmadığının söyləməyin heç bir faydası yoxdur. Tək əhəmiyyətli nöqtə, ölən adamın geri gəlməyəcəyi gerçəyinin uşağa, yaşı nə olursa olsun, hiss etdirilməsidir. Xariciə getdi, uzun bir tətildə, səmadan bizi seyr edir kimi hekayələr uşağın başını qarışdıracağı üçün qətiliklə təklif edilməz. Beş yaş və yuxarı uşaqlar qəbiristanlıq səfərinin mənasını, əhəmiyyətini hiss edə bilərlər və arzu etsələr böyüklərin müşayiəti altında mərasimlərdə iştirak edə bilərlər.
Mütəxəsislər,ölən şəxsin ardından böyüklərin tutacağı yas dövrünün əhəmiyyətli bir pillə olduğunun vurğulayaraq, "Şişirdilmiş və uşağı qorxuda biləcək yas xaricində uşaq da yas mühitində ola bilər.
Böyüklər kimi uşaqların da sevdiklərinin arxasından bu sağlam duyğunu yaşamaları lazımdır. Hər bir uşaq üçün fərqli olmaq şərtilə, altı ay qədər keçə biləcək müddətdə yuxu, iştah kəsilməsi, tündxasiyyətlik, inadçılıq, məktəb uşaqlarında isə, diqqət dağınıqlığı, problemlər tez-tez müşahidə olunur. Ailələr bu həssas keçiş dövründə zorlanma yaşaya bilərlər. Bu hallarda uşaq psixoloqundan kömək almaları məsləhətdir .
XƏBƏR LENTİ
Azərbaycanda qar yağıb
Qış üçün badımcan salatı (foto-resept)
Şəhidimiz Yevlaxda torpağa tapşırılıb
Günün qoroskopu: bu əməli unutmayacaqlar
Ulduz futbolçu azanı eşitdi və ...
Azərbaycanda daha 40 nəfər koronavirusdan öldü: 4189 yeni yoluxma
Artur Şopenhauer - Dünya iztirabları
Fransada içki qadağan olundu
"Üzümdə və bədənimdə plastik əməliyyat etdirdim"
Boşanmaq sağlamlığa ziyandır
Azərbaycanın ən yaxşı rektorları
Coronavirusa görə 2-ci xəstəxana da tikildi!
Dirijorumuzun rəhbərliyi altında Novosibirsk orkestri konsert verib
1 siqaret həyatınızdan 12 dəqiqə alır
Düşmənin canlı qüvvəsi sərrast atəşlə məhv edilib - VİDEO
2020-ci ilin ayaqqabı trendləri
Yağ yandırmağa kömək edən qidalar
66 yaşlı kişi avtobusu saçları ilə dartdı-VİDEO
İrem Derici İLK DƏFƏ-FOTO
Ordumuzda qadınlar hansı sahədə xidmət aparırlar?
Mərkəzi Bankdan 3-cü devalvasiya açıqlaması
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Dünyanın ən inanılmaz zəkalı 10 uşağı
Bakıda bu şəxslər üçün avtobuslar pulsuz olacaq
Günün qoroskopu: maraqlarınızı qurban verməyin
Novruz adət-ənənəmiz
ATƏT yenə narahatdır
"Bermud üçbucağı"nın sirri tapıldı-inanılmaz FAKT
İlham Əliyev: “Biz Şuşanı döyüş meydanında qazandıq”
Prezidentlər Dağlıq Qarabağdakı son döyüşləri müzakirə ediblər.
2 milyon dollardan ibarət "YOLKA" qurdular-FOTO
Uşaqlarını peyvənddən yayındıran valideynlər izahat verəcəklər
Sadə peçenye (foto resept)
Bakıda çoxmərtəbəli binalarla bağlı yeni qərar
Britaniya jurnalında səfirimizin məqaləsi dərc edildi
Ən sürətli saç uzadan maska
Ordumuz düşməni öz silahı ilə vuracaq
Bakıda keçiriləcək "Formula 1"in vaxtı açıqlandı
Qadın gözəlliyini yerlə bir edən 10 SƏHV
Qarabağ görüşü başlayır
Qızdırmalı xəstələrə qulluq
Yeni günə gümrah oyanmaq üçün
Ukraynanın müvəqqəti prezidenti Krıma gedir
Castin Biber yeniyetmələrə 1 milyon dollar ayırdı
Bakıda zibillikdən 52 kq qəpik tapıldı
Dünyadan maraqlı faktlar (II hissə)
Bu sözlərin yazılış qaydası DƏYİŞDİRİLİR
Serenay Sarıkayadan hamiləlik xəbərlərinə "cavab"-FOTO
Hollivudun ən güclü ulduz cütlükləri - FOTO
Döş xərçəngi riskinizi hesablayın!
- ŞƏRHLƏR