Bayılma beyinə gələn qanın qəflətən azalması nəticəsində huşun qısamüddətli itməsidir. Bu adətən ayaqüstü və ya oturaq vəziyyətlərdə baş verir.
Bayılma bayılmaönü vəziyyətlə müşayiət olunur. Belə ki, bayılmadan öncə xəstə özünü pis hiss edir, ayaqları sanki ağırlaşır, göz önündə qaralma və işartılar, qulaqlarda cingilti ola bilər, bəzən ürəkbulanma və qusma da olur. Xəstənin rəngi avazıyır, dərisi soyuyur, soyuq tər basır. Bütün bu əlamətlər çox zaman xəstəyə imkan verir ki, yıxılmamaq üçün tədbirlər görsün. Lakin bayılma qəfləti də ola bilər.
Ürəkgetmənin müddəti 10-30 saniyə, nadir hallarda daha çox çəkir. Huş tamamilə itə bilər, və ya cüzi qıcıqlara cavab reaksiyası qalar. Arterial təzyiq sıfıra qədər enir, nəbz zəif və ya hiss olunmur, tənəffüs zəif, səthi olur, bəzən hiss olunmur.
Bayılmanı epileptik tutmadan fərqləndirmək lazımdır. Epileptik tutmadan sonra xəstədə başağrıları, yuxululuq olur, epileptik tutma çox zaman qıcolmalarla müşayiət olunur, bayilma zamanı isə qicolma nadir hallarda olur. Bayılmanın səbəbləri müxtəlif ola bilər. Səbəbinə görə bayılmalar bölünürlər:
· Vazovaqal bayılma – 50% hallarda olur.Bu cür ürəkgetmələr adətən normal insanlarda həyəcanlandığı zaman, qapalı, hava çatışmayan otaqda və ya qorxu zamanı (məsələn diş həkiminə gedəndə) baş verə bilər. Bu zaman arterial təzyiq enir(hipotoniya), nəbz seyrəlir(bradikardiya – dəqiqədə 60 vurğudan az), rəng avazıyır, soyuq tər basır, huş itir.
· Ortostatik bayılma – Bu cür bayılmanın əsasında damarsıxıcı reflekslərin çatışmazlığı və ya labilliyi durur. Bayılma uzanmış və ya oturmuş vəziyyətdən qəflətən ayaqüstü vəziyyətə keçdikdə və ya uzun müddət ayaq üstə qaldıqda baş verir.
· Kardiogen bayılma (ürək mənşəli bayılma)- Müxtəlif ürək xəstəliklərində, ən çox da aritmiyalar zamanı baş verir.
Bundan başqa bayılmalar qanitirmə, dil-udlaq sinirinin nevralgiyası , qanazlığı, beyin-qan dövranı pozğunluğu, sinokarotid refleks, öskürək və s. nəticəsində əmələ gələ bilər.
İlk yardım: Bayılma zamanı xəstə dərhal uzadılmalı, ayaqları qaldırılmalıdır. Xəstənin burnuna kəskin iyli bir şey (naşatır spirti, ətir və s.) yaxınlaşdırılıb iylədilir. Xəstə ayıldıqdan sonra ona tünd çay, qəhvə və ya şokolad verilir.
Miokard infarktı(Mİ) ürəyi qidalandıran damarlardan birinin və ya bir neçəsinin tutulması və ya uzunmüddətli spazmı nəticəsində ürək əzələsinin nekrozudur. (Nekroz toxumanın oksigen çatışmazlığı nəticəsində ölümüdür).
Mİ adətən yaşlı, stenokardiyadan əziyyət çəkən şəxslərdə, daha çox kişilərdə rast gəlinir. Əsasən 3 klinik forması mövcuddur:
Kardial (ürək) forması ən çox təsadüf olunur. Xəstədə döş sümüyü üzərində, döş qəfəsinin sol tərəfində -sol qola, sol çiyinə irradiasiya edən (vuran) kəskin ağrılar olur. Normal stenokardiya ağrılarından fərqli olaraq bu ağrılar Nitroqliserin qəbulundan sonra keçmir və 30 dəqiqədən çox çəkir.
Abdominal (qarın) forma - bu forma qarınüstü (epiqastral) nahiyədə ağrılar, öyümə, qusma ilə müşayət olunur. Zəhərlənmədən fərqləndirmək üçün Elektrokardioqramma (EKQ) çəkilməlidir.
Astmatik forma - bu forma boğulmalarla müşayət olunur.
Həkiməqədər ilk yardım: Xəstə hərəkətsiz uzadılmalıdır. Yubanmadan təcili yardım çağırılmalıdır.
Təcili yardım gələnə qədər xəstəyə Nitroqliserin, sinir sistemini sakitləşdirən Valerian və s. dərmanlar verılməlidir.Nitroqliserini 5-10 dəqiqə intervalla 2-3 dəfə vermək olar. 1 tablet Aspirin-kardio və ya adi aspirin - yarım tablet verilməsi xəstəliyin proqnozunu yaxşılaşdırır. Bundan başqa ağrı olan nahiyəyə xardal (горчичник) qoyula bilər.
Əgər təcili yardım gec gələrsə əzələ daxilinə 2 ml 50%-li analgin məhlulu yeritmək olar.
Burun boşluğunda kapilyarlar sıx və kövrək olur. Məhz buna görə də ən kiçik travma, təzyiqin qalxması, qanın laxtalanmasında problemlər, uzun müddət gün altında qalmaq xüsusən uşaqlarda burun qanamasına səbəb ola bilər. Qanaxma zamanı burun dəliklərindən al rəngdə qan gəlir. Lakin ola bilər ki, qan udlağın arxa divarı ilə axıb mədəyə də getsin. Bu sonradan qan qusmaya səbəb olur.
İlk yardım:
Burnu qanayan adam rahat yerdə, kölgədə oturdurulur, başı bir qədər önə əyilir ki, qan udlağa getməsin.
Əl ilə burun qanadı burun çəpərinə sıxılır.
Burun dəliklərinə pambıq tamponlar qoyulur.
Ənsəyə və burunun üstünə soyuq su ilə isladılmış dəsmal və ya buz qoyulur.
Əgər 10-20 dəqiqə ərzində burun qanaxması kəsməzsə, qanaxma tez-tez baş verərsə, aspirin, heparin və s. tipli dərmanların qəbulundan sonra baş verərsə, qanaxma olan şəxsdə qanın laxtalanmasının azalması və ya arterial təzyiqin yüksəlməsi ilə müşayiət olunan xəstəliklər varsa mütləq həkimə müraciət olunmalıdır.
XƏBƏR LENTİ
Daha çox pul qazandırdığı düşünülən 10 iş
Qadın olmaq çətindir
Tədris ilinin müddəti barədə qərarı ilə bağlı RƏSMİ AÇIQLAMA
Oqtay Şirəliyev Kürdəmirdə vətəndaşlarla görüşüb
Rəngarəng çanta modelləri
Yaponiyada 5 milyon dollarlıq yolka satışa çıxarılıb
Məşhur tərzi: Billie Eilish
Elektron qurğuların yuxuya təsiri
Azərbaycanda daha 6 nəfər koronavirusdan vəfat etdi – 338 yeni yoluxma+FOTO
Günəşdə partlayış baş verdi
Banklara xəbərdarlıq etdi
Analar və qızlar üçün geyimlər (3)
Uşağınız aşiq olub?
Miranda Kerr ikinci dəfə ana oldu-FOTO
Ətin xarab olduğunu göstərən əsas əlamətlər
Sevginiz sağlamdırmı?
Koronavirusla bağlı son STATİSTİKA
Riçard Gir yenidən evlənir - FOTO
FAYDALI MASKALAR
“Tehranda fəlakətli partlayış...” – Əhaliyə xəbərdarlıq edildi
Almalı ispanaq salatı (foto-resept)
Nazirlik xəbərdarlıq etdi
Ermənistanın daha bir ölkəylə münasibəti pisləşir
Zövqlü çanta nümunələri
Yaxınlarının məzarını ziyarətə getdilər, gördükləri mənzərə dəhşətə gətirdi - VİDEO
Azərbaycanlı boksçu erməninin "çənəsini oynatdı"
Braziliyada futbolçular hər oyundan əvvəl məcburi koronavirus testi verəcək
"Yanukoviç bir də gücə əl atsa, çox sərt cavab alacaq"
Zakir Həsənovdan hərbçilərə təbrik
Ev qəzaları
Ağciyərlərdə problem olduğunu göstərən 4 işarə
Hande Erçelin anası öldü
"Sevgidə şikəstlik" halı nədir?
Çağla Şikelin sevgilisi kimdir?-FOTO
Yapon xalqı beş ən gözəl rusiyalı qadını seçdilər
"Kefli" armud (foto resept)
Brus Villis 12 milyonluq evini 7 milyona satdı-FOTO
HAVA necə olacaq?- 31 Mart
Silikon sinə qadını ölümdən xilas etdi
Kate Middletondan gözəl saçlar üçün tövsiyyələr
Sumağın faydaları
Uşağa eyni vaxtda altı orqan köçürülüb
Gül bayramı
Diqqət: Xəzərdəki xəstəlikdən qorunun
Azərbaycanda karantin yenidən sərtləşdirilir - RƏSMİ
Adriana Liam yeni paylaşımı ilə diqqət çəkib-FOTO
Zövq oxşayan ayaqqabılar
Bunları mütləq görməlisiniz
Göyçay çayı məcrasını dəyişdi - TƏHLÜKƏ
Bakıda ilk müsəlman qız məktəbi belə yaranmışdı...
- ŞƏRHLƏR