Niyə qolumuzdakı saatı bir müddət sonra hiss etmirik?
Hər bir insanın dərisi gün ərzində geyimlərlə təmasda olur. Amma onları həmişə hiss etmir. Gecə yatarkən üstünə çəkdiyi yorğanla, qoluna taxdığı saatla ya da oturduğu kreslo ilə təmasda olduğunu da daim qavramır. Bunun vacib səbəbi var. İnsan dərisindəki qəbuledicilər müəyyən müddətdən sonra beyinə və dəriyə təmas edən maddə ilə əlaqədar siqnalları göndərməyi dayandırırlar. İnsan dərisi onunla təmasda olan maddəyə qarşı vərdiş qazanır və onunla bağlı hisslər müəyyən müddətdən sonra dayandırılır.
Bu, Allahın bədənimizdə yaratdığı möcüzəvi bir sistem və mükəmməl xüsusiyyətdir. Bir çox insan bu cür təfərruatların fərqinə belə varmır. Amma onu da qeyd etmək lazımdır ki, heç bir narahatlıq duymadan yaşamaq mükəmməl sistemin qüsursuz şəkildə işləməsi ilə mümkün olur.
Bədəndəki öyrəşmə mexanizmi olmasaydı, geyinmək kimi adi bir hadisə insana böyük çətinlik yaradardı. İnsanın üzərindəki geyimləri daim hiss etməsi əziyyətə çevrilər və toxunduğu əşyalardan gələn siqnalları qəbul edəndə çətinlik çəkərdi. Daim geydiyi corabın ayağını nə qədər sıxdığını, saatın biləyində daim hərəkət etdiyini düşünmək məcburiyyətində qala bilərdi. Bu səbəbdən rahat yata bilməz, istirahət edə bilməz, həyatı olduqca çətinləşərdi.
Hiss duyğusu bir nemət olduğu kimi, hissin zamanla itməsi də insana verilmiş böyük nemətdir. Tək bir xüsusiyyət insanın həyatını asanlaşdırır və onun rahat yaşamasına səbəb olur. Təkamülçülərin xəyali mexanizmlərinin isə insan bədəninin nəyə ehtiyacı olduğunu müəyyən edən şüuru yoxdur. Bu neməti insana təqdim edən bütün varlıqların bütün ehtiyaclarını ödəyən Allahdır.
Dəri
Oxuduğunuz bir kitabın səhifələrini asanlıqla çevirə bilirsiniz. Çünki əlləriniz səhifələri hiss etməkdə heç bir problem yaratmır. Eyni şəkildə düz, sürüşkən səthi olan cisimləri də məsələn, stəkanları da əlinizə alıb apara bilirsiniz. Bir tükə toxunduqda yumşaqlığını, bir qayanı tutduqda bərkliyini hiss edə bilirsiniz. Çünki dəriniz bütün bunları qəbul edib beyninizə lazımi siqnalları göndərərək sizin cisimləri beyninizdə qavramağınıza kömək edən xüsusiyyətə malikdir.
İnsan dərisinin altında yerləşən toxunma sinirləri çox həssasdır və bədənə səpələnmişdir. Ən çox sinir ucu barmaq uclarında yerləşir. Bu da sizə hərəkət asanlığı verir və heç bir rahatsızlıq olmur. Bununla yanaşı daha “əhəmiyyətsiz” yerlərdə məsələn, kürəkdə az sayda sinir ucu var. Bu çox mühüm üstünlükdür. Bunun əksini düşünək: barmaq uclarının çox hissiyyatsız olduğunu, bütün sinir uclarının kürəkdə toplandığını fərz edək. Bu halda şübhəsiz, olduqca çətin vəziyyət olardı. Əlimizdən düzgün istifadə edə bilməz, lakin kürəyimizə toxunan ən kiçik maddəni məsələn, paltarımızın qırışlarını hiss edərdik. İnsan dərisi bir çox təbəqədən əmələ gələn, içində hiss edici sinirlər, qan dövranı kanalları, ventilyasiya sistemləri, temperatur və nəm nizamlayıcıları olan, lazım gəldikdə, qalxan kimi Günəş şüalarından bədəni qoruyan mürəkkəb orqandır. Bu xüsusiyyətlərinə görə dərinin bir hissəsinin zədələnməsi insan üçün həyati təhlükə ola bilər.
Bir-birindən tamamilə fərqli quruluşlardan əmələ gələn dərinin alt hissəsində yağdan ibarət təbəqə var. Bu yağ təbəqəsi temperatura qarşı izolyasiya funksiyasını yerinə yetirir. Bu təbəqənin üstündə dəriyə elastiklik verən və böyük hissəsi zülallardan ibarət başqa təbəqə də var.
Dərimizin 1 sm dərinliyinə baxsaq, məhz bu yağların və zülalların əmələ gətirdiyi çox müxtəlif damarların da olduğu qeyri-estetik, hətta ürpərdici görüntü ilə qarşılaşarıq. Dəri bütün bu quruluşları örtən xüsusiyyəti ilə həm bədənimizə estetik görüntü verir, həm də bütün xarici təsirlərdən qorunmağımıza kömək edir. Dərimizin bizim üçün zəruri olan vəzifələrindən bir neçəsini saymaq və onların üzərində düşünmək dərimizin varlığının nə qədər vacib olduğunun başa düşülməsi üçün kifayətdir.
İnsan dərisi orqanizmin su tarazlığının pozulmasının qarşısını alır, davamlı və elastikdir, öz-özünü təzələyə bilir, bədəni zərərli şüalardan qoruyur, xarici aləm ilə əlaqəni təmin edir, soyuq və ya isti havalarda bədənin temperaturunu tənzimləyir.
Hər cür ehtiyacı təmin edən təkmilləşmiş kondisioner və həssas detektor kimi hərəkət edən insan dərisi həm estetik cəhətdən, həmdə insanı qoruyan xüsusiyyətlərilə yaradılmış nemətdir. Təkcə bir xüsusiyyəti haqqında çoxsəhifəli kitablar yazılan dəri yaradılışdakı ehtişamı bizə bir daha göstərir.
İzhar Kazımov
XƏBƏR LENTİ
Bu da İŞİD-in qırıcıları
Mənzillər ucuzlaşıb, torpaq isə...
Bu il təhsildə nələr olacaq?
Münasibətinizin qeyri-sağlam olduğu göstərən hallar
"Azərbaycan telekanallarında çal-çağır, şou-biznes verilişləri bağlansın"
Bakı-Sumqayıt yolunun dərdinə çarə tapılır
Armen Sarkisyan: “Ermənistan həm müharibədə, həm də beynəlxalq platformalarda məğlub olub”
Ramzan Kadırov üsyan etdi
Con Frenç Sloanın rəsmləri
Məşhurların dəyişən tərzi
Bakı sakinlərinə küçəyə çıxmamaqla bağlı XƏBƏRDARLIQ
Ördək dimdikli dinozavr növü tapıldı
Hande Erçel yeni layihə ilə ekranlara qayıdır
Gənc yazar Aysel Əlizadə(müsahibə)
Latviyada rekord istilər gözlənilir
ÜST-dən qrip peyvəndinin koronavirusa təsiri barədə AÇIQLAMA
Dövlət Sərhəd Xidmətinin rəisi vətəndaşları qəbul edib
Suqovuşanda Azərbaycan bayrağını qaldıran hərbçiyə ev verildi
Daxili İşlər Nazirliyindən əhaliyə XƏBƏRDARLIQ
Pandemiya dövründə mağazadan necə alış-veriş etməliyik?
Serenay Sarıkaya və Cem Yılmaz EVLƏNİR-FOTO
Gürcüstandan Azərbaycana Qarabağla bağlı DƏSTƏK
Səhvən hesabına daxil olan 120 min dolları xərclədi - Məhkəmə
Vanqadan 2019-cu ilin PROQNOZU
Arıqlamaq tədbirləri
Mübahisələrdən sonra
Ananaslı və köklü keks (foto resept)
Parlaq gecəlik modelləri
Dəri kurtkalar
"Mən bəzi liderlər kimi saçımı boyatmıram"
Koronavirusdan SAДћALMAQ MÜMKÜNDÜR: ÜST açıqladı - VİDEO
Bu gün ilin ilk Ay tutulması baş verəcək
"Rüstəm İbrahimbəyovun siyasətə qoşulmağının məntiqi anlamı yoxdur"
Gəncədə həndbol üzrə açıq birinciliyə yekun vuruldu
Koronavirusun ötürülməsi ilə bağlı daha bir mifə son qoyuldu
Dünyanın ən yaşıl çimərliyi
HEÇ BIR KƏSIN ÖZ HƏYATI ILƏ OYNAMAĞA HAQQI YOXDUR
Faydalı məsləhətlər
Bu il baş verəcək nadir hadisələr:Almaz yağışı
Bakıda ən bahalı yaşayış evinin qiyməti - 3.3 milyon
Ermənilərə qan udduran igidimizi siz də tanıyın - VİDEO
Əhməd Davudoğludan şok açıqlama
Qız uşaqlarını təhlükədən necə qorumalı?-VİDEO
Helikopterdən dəvətnamə atdılar - Video
Lənkərana dolu yağıb, təsərrüfatlara ziyan dəyib
Bişkekdə Heydər Əliyev adına park salına bilər
Victorias secret-dən bəyəndiklərim
Gələn həftə son 68 ilin ən nadir hadisəsi baş verəcək
Google-da işə katerlə gedirlər
Orucluğun qadağan edildiyi ölkəni su basdı, ölənlər var
- ŞƏRHLƏR