Finlandiya
Finlandiya (fincə: Suomi, isveç dilində: Finland) -Avropanın şimalında Baltik dənizi sahilində yerləşir. Rusiya, Norveç və İsveç ilə həmsərhəddir. Sahəsi 338 min km2-dir. Əhalisi 5.3 mln nəfərdir. Paytaxtı Helsinki şəhəridir. Rəsmi adı Finlandiya Respublikası (fincə Suomen Tasavalta, isveç dilində Republiken Finland). ”Finlandiya” sözünün mənası İsveç dilində Finland sözündən - "finlər ölkəsi" deməkdir.
Əhalinin 93,4%-ni finlər, 5,7%-ni isveçlər, 0,12%-ni qaraçılar, 0,4%-ni ruslar, 0,2%-ni saamlar təşkil edir.
Tarixi
Finlandiyalılar təxminən bölgəyə 2000 il əvvəl Baltik bölgəsindən gələn immiqrantlar ilə Buz Çağından sonra bölgəyə daşınan əsl yerlilərin soyundan gəlir. Dil baxımından isə, estonyalılar və macarlar ilə birlikdə fin-Ugor dil ailəsinə mənsubdur. Finlandiya 1155-ci ildə İsveç Krallığına daxil edilmişdir. Dünyəvi quruluşların yanında Katolik Kilsəsi və 16-cı əsrdəki İslahatların 18-ci əsrin sonunda, İsveç gücü azaldıqca, müstəqil Finlandiya fikri ortaya çıxmışdır. 1809-cu ildə Finlandiya Rusiya əsarəti altında olmuşdur. 1865-ci il tarixindən Finlandiya öz pul vahidi olan markanı çıxarmışdır. Parlamentar bir hökumət sistemi ilə hüququn üstünlüyünə söykənən bir hökumət inkişaf etdirmişdir. Beləcə Müstəqil Finlandiya yolunda əhəmiyyətli bir addım atılmışdır.
Oktyabr İnqilabı ilə Finlandiya müstəqilliyini elan etmək üçün 6 dekabr 1917 tarixində böyük bir fürsət əldə etmişdir. Sovet Rusiya Hökuməti 31 dekabrda Fin müstəqilliyini tanımışdır. Finlandiya Konstitusiyası 17 İyul 1919-cu il tarixində qəbul edilmişdir.
Sovetlər Birliyinin Finlandiyaya 1939-cu ildə təşkil etdiyi hücumun ardından, tərəfsiz Finlandiya bir anda II. Dünya Müharibəsində istəmədən iştirakcısına cevirilmişdir. Finlandiya 1939-1940 və 1941-1944-cü illəri arasında Sovetlər Birliyi və 1944-1945 illəri arasında Almaniya ilə döyüşmüşdür. Döyüşün sonunda Finlandiya torpaqlarının 10% ilə 100,000 insan itirmişdir. 1944-cü ilin payızı Finlandiya üçün çox çətin keçmişdir. Döyüşdə itirilərək Sovetlər Birliyinə buraxılan 400,000 min insan ölkədəki başqa yerlərə yerləşdirilmişdir. Laplandiya böyük nisbətdə korlanmış və yenidən qurulmaq məcburiyyətində qalmışdır. Finlandiya bütün bu çətinliklərin öhdəsindən gəlmişdir. Qitədən II. Dünya Müharibəsində qatılan bütün Avropa ölkələrindən, yalnız Finlandiya az xarici birliklər tərəfindən işğal edilməmişdir və daha da əhəmiyyətlisi Fin demokratiyasına toxunulmamışdır. 1947-ci ildə Paris Andlaşması çərçivəsində, Finlandiya Sovetlər Birliyinə döyüş təzminatı ödəmək və müəyyən bir torpaq parçasını buraxmaq məcburiyyətində qalmışdır.
Coğrafiyası
Ölkə ərazisinin çox hissəsi (əsasən cənubu) düzənliklərdir. Ölkənın şimalını və şərqini hündür 400-600 m-ə çatan yüksəkliklər , şimal-qərbini Skandinaviya yaylası tutur. Meşələr də Finlandiyanın təbii qaynaqları arasında böyük əhəmiyyətə sahibdirlər. Finlandiyada həddindən çox göllər var. Ölkədə cəmi 187 888 dənə 500 kvadrat metrdən çox ölçüdə göllər vardır. Ən irisi Saimaa və ən dərini Päijännedir(Pəiyənne).
İdarə olunma forması respublikadır. Ali qanunverici orqan - Eduskunta (birpalatalı parlament). Ali icraçı orqan - hökumətdir.
1995-ci ildə Avropa birliyinə daxil edilmişdir. 2002-ci ildən pul vahidi avrodur.
Eduskunta binası
Dil
Finlandiyada iki rəsmi dövlət dili mövcuddur: fin və isveç dilləri. XIII əsrin ortalarından XIX əsrin əvvəllərinədək Finlandiya İsveçin əsarəti altında olmuşdur və bu dövr ərzində Finlandiyanın dövlət və ədəbi dili isveç dili olmuşdur. Fin dili isə yalnız məişət danışıqları zamanı istifadə olunurdu. Yalnız 1865-ci ildə fin dili rəsmi dilə çevrilmişdir. Fin dilinin iki böyük dialekti mövcuddur: şərq və qərb dialektləri. Ölkədə yaşayan saamların böyük hissəsi öz ana dilində danışırlar. Hətta saam dilində məktəblər də fəaliyyət göstərir. Saamlar əsas Laplandiyada (ölkənin şimalında) yaşayan xalqdır.
Bu günlərdə hökumət tərəfindən yeni qanun qəbul edilməkdədir: Finlandiyanın ikinci rəsmi dili olaraq isveç yox, rus dili qəbul edilə bilər. Səbəb isə ondadır ki, Finlandiyada həddindən çox rusdilli əhali yaşayır.
İlin fəsilləri
Finlandiyada ildə 4 fəsil mövcuddur:
qış: orta soyuqluq 0 dərəcəyə bərabərdir
bahar: orta temperatur 0 dərəcədən +10 dərəcəyə kimidir
yay: orta temperatur +10 dərəcədən yüksəkdir
payız: orta temperatur +10 dərəcədən 0 dərəcəyə kimi düşür
Təbii ki, qlobal istiləşmə bu ölkəyə də təsir etdiyindən son illər temperaturlar bir neçə dərəcə qalxıb.
Finlandiyada havanın qeyri-adiliyi ondan ibarətdir ki, cənub bölgələrdə qışda gündüz saat 16:00-dan etibarən zülmət qaranlıq düşür, şimalında isə günəş təmamilə görükmür. Yayda isə bəyaz gecələr olur.
Baltik dənizinin qışda şaxtadan donmuş görünüşü
Turizm
Turistlər qışda əsasən dağ ətəklərinə xizəklə məşğul olmaq üçün və Laplandiyaya Milad bayramında Joulupukkini (Youlupukki, yəni Şaxta baba) görmək üçün gedirlər. Yayda isə əsasən paytaxtətrafı və paytaxta istirahət üçün gəlirlər, yayda hər il keçirilən musiqi festivallarını görmək üçün səyahət edirlər. Finlilər özləri ən çox gəmi ilə İsveçə və Estoniyaya səyahət edirlər, Peterburdan da gələn və ora Finlandiyadan gedənlər də az deyil.
Helsinkidə yerləşən rus kilsəsi
Finlandiyanın ən brend, ən şik, ən adlı-sanlı ticarət mərkəzi sayılan - Stokman
______________________________________
Mənbə: Vikipediya (azərbaycan və fin dillərində),
bir az öz bildiklərimdən də əlavə etmişəm,
şəkillər - google.
XƏBƏR LENTİ
Ebola banan bazarına da "yoluxdu"
Möcüzə enerji-6 (son)
Prezident İlham Əliyev Rene van der Lindeni ordenlə təltif etdi
Məktəblilərin qış tətilinin vaxtı açıqlandı
Sevgilisi Hadisəyə qalmaqallı görüntüləri sildirdi - VİDEO
Ramazanın 12-ci gününün duası
Bir günlük gündəlik
Günün qoroskopu: Cəsur olun, cəsarətli qərarlar verin!
Gülben Ergen koronavirusa görə məhkəməyə gəlmədi
Gələn il pensiyalar neçə manat olacaq? - AÇIQLAMA
Kakaolu un halvası (foto-resept)
Bananlı, şokoladlı keks (foto resept)
Nazirlik: Müəllimlər spirt almağa məcbur edilə bilməz
BMT rəsmisi: “Təcrid məsələsi ciddi narahatlıq doğurur”
“İmamzadə” ilə bağlı sərəncam
Yorğunluğun qarşısını alan məhsullar
Gözətrafı qırışlar üçün yağlar (1)
Diş daşlarını aradan qaldıran möcüzəvi RESEPT
TQDK imtahan keçirəcək
Nurgül Yeşilçay məşhur brendi lağa qoydu
Hava haqqında
Uşaqlar üçün ad günü tortları(2)
Dişlərinizin gözəl olması üçün 10 qayda
Ermənilərin Bakıda döyüşəcəkləri tarix açıqlandı
Azərbaycanlılar üçün Rusiya pasportu almaq asanlaşır
Prezident İlham Əliyev bir sıra görüşlər keçirib
Almaniyada bomba səbəbindən 20 minə yaxın insan təxliyə edildi
Bu gün Bakıda 23 dərəcə isti olacaq!
Günün ulduz falı
Azərbaycan Beynəlxalq BMT Təhlükəsizlik Şurası Model Konfransını təşkil edir
Bu rəsm əsərinin ilkin qiyməti 120 milyon dollardır - FOTOLAR
Günün qoroskopu:Aktiv olun!
İlk dəfə kosmik taksi sınaqdan keçiriləcək
Meray Keri açıqlamaları ilə hər kəsi təəccübləndirdi
Millət vəkili: “Ehtiyac olarsa, karantin rejimi uzadıla və sərtləşdirilə bilər”
Neftin qiyməti Azərbaycanı sevindirdi
Foqtsun istefa səbəbi
Ən böyük bina bu olacaq
İranla AEBA arasında nüvə danışıqları başladı
Sıla yeni il gecəsi çıxış etməyəcək-SƏBƏB
XİN rəhbərindən hərbi əməliyyatların bərpası məsələsi ilə bağlı AÇIQLAMA
Məmurlara WhatsApp və Skype-dən istifadə qadağan olunur
İlk dəfə qara dəliyin fotosu çəkildi-FOTO
Thai masajının vətəni Tayland
Qreypfrut toxumunun eksraktı kosmetologiyada
Qarpız niyə bahadır?-Nazirlikdən şərh
Sami Yusifdən azərbaycanlılara böyük jest
Sualtı jim üzrə yeni rekord vuruldu - VİDEO
Balqabaq çempionatı keçirildi
Xocalı-sağalmaz yaram mənim(2)
- ŞƏRHLƏR