Kornell Universitetindən olan iki alimin, Castin Krüger və David Danninqin adlandırdığı təktərəfli qavrama meylidir.
1999-cu ildə ortaya atdıqları “Cəhalət, həqiqi məlumatın əksinə olaraq, fərdin özünə olan inamını artırır” nəzəriyyəsi ilə tanınan psixoloq Castin Krüger və David Danninq, 2000-ci ildə bu sahədə gördükləri işlərə görə Psixologiya üzrə Nobel Mükafatı aldılar.
Krüger və Danninq, fizioloji və zehni sahələrdə apardıqları müxtəlif təcrübələr nəticəsində bu fərziyyələrə çatdılar:
- Bacarıqları olmayan insanlar nə dərəcədə bacarıqsız olduqlarının fərqinə vara bilməzlər.
- Bacarıqsız insanlar bacarıqlarını şişirtməyə meyllidirlər.
- Bacarıqsız insanlar, həqiqi bacarığı olan insanların özəl keyfiyyətlərini görüb anlamaqda da acizdirlər.
- Əgər bacarıqları, müəyyən bir təhsil vasitəsiylə artırılsa, həmin bacarıqsız insanlar, bacarıqsızlıqlarının fərqinə varmağa başlayırlar.
-
1995-ci ildə 44 yaşlı Mcarthur Wheeler adlı şəxs, limon suyundan alınmış “qəribə” kimyəvi məhlulla bağlı çox dərin biliklərə sahib olduğunu iddia edərək, üzünə limon suyu sürtüb, üst-üstə 2 bankı soymaya cəhd etdi. Onun iddiasına görə, limon suyunun görünməz yazılar yazmaqda istifadə edilməsini təmin edən “sirli” kimyəvi qatqısı, onun özünü də “görünməz” edəcək və bankdakı kameralar onun üzünü qeyd etməyəcəkdi. O, bankları soya bilmişdi, ancaq təbii ki, kameralar problemsiz bir şəkildə onun üzünü qeyd etdi və elə həmin gün polis, Wheelerı asanlıqla tutdu.
Bu hadisə üzərində tədqiqat aparmağa başlayan Krüger və Danninq, Kornell Universitetindən müvəffəqiyyət ölçüləri fərqli olan 45 tələbə arasında test edib, onlara müxtəlif suallar verdilər. Sonra, tələbələrdən nəticələrin necə olacağına dair proqnozları soruşdular. Testin nəticəsində, nailiyyət səviyyəsi ən aşağı olan tələbələr, (yəni təkcə 10% və daha az düzgün cavab verənlər) testin 60%-ına doğru cavab verdiklərini, həmçinin yaxşı vəziyyətdə olsaydılar 70%-nə də nail olacaqlarına inandıqlarını söylədilər.
Müvəffəqiyyəti yüksək olan tələbələrin isə (yəni ən azı 90% doğru nəticə əldə edənlərin) ən təvazökar subyektlər olduğu, sualların 70 faizinə doğru cavab verdiklərini düşündükləri görüldü. Mövzuyla bağlı yazdıqları məqalədə Krüger və Danninq bunları ifadə etdilər:“Cahillərin, bacarıqsızların və qabiliyyətsizlərin ölçüsüzlükləri, özləriylə bağlı qavrayışlarındakı xətalardan; Yüksək bilik səviyyəsinə malik, bacarıqlı və qabiliyyətlilərin ölçüsüzlükləri isə, digər insanlarla bağlı qavrayışlarındakı xətalardan qaynaqlanır”.
Bu araşdırmadan sonra 2003, 2006 və 2008-ci illərdə digər mütəxəssislərin apardıqları araşdırmalar bu effekti təsdiqlədi və hətta cahil cəsarətiylə bağlı daha dərin detallar ortaya çıxarıldı. 2008-ci ildə Joyce Ehrlinger, bu effekti fərqli səbəblərə bağlamağa çalışan bir araşdırma apardı. O, birbaşa bu nəzəriyyəni hədəf alaraq, səbəbi haqqında gəlinən əvvəlki nəticəni çürütməyə çalışdı, ancaq araşdırmasının son nəticəsi yenə Danninq ilə Krügerin gəldiyi nəticə ilə tam olaraq üst-üstə düşdü.
![](/sfiles/img/icons/news-icon.png)
XƏBƏR LENTİ
Bakıda ərəb mətbəxi təklif edən restoranların sayı artır
Dənizə getmək istəyənlərə ŞAD XƏBƏR
Sənədi olmayan evlərin taleyi müəmmalı qalır
Kreativ mebellər
Xalq artisti 37 il əvvəlki əsgərlik FOTOlarını yaymağa məcbur oldu
Kemal Sunalın əsl ölüm səbəbi açıqlandı!
Yuxusuzluqdan xilas edən zəngli saat
Nuh peyğəmbərin Qazqazdakı nəvələri
Neslihan düşərgəni zibillərdən təmizlədi-FOTO
Bu gün Milli Mətbuat Günüdür
Ziya Bünyadov prospektinin bir hissəsi 4 gün bağlı olacaq
İstiqlal şairi Əhməd Cavad
Şəkidə 3 şəhidin ailəsi diqqət mərkəzindədir
Atdığı iki qutu ziblə görə 100min funt cərimə olunub-FOTO
Ərdoğandan şok açıqlama
Hadise və Kaan nişan hazırlığına başladılar
Qız atalarına ŞAD XƏBƏR - 10 MİN ALACAQSINIZ
Alınmış biletlərin əvəzinə yenisi verilə bilər - RƏSMİ
Əhya gecələri nə zamandır?
Qandakı şəkəri dərhal ölçən cihaz
“Ağıllı” küçə fənərləri təqdim edildi
1,8 milyon dollarlıq brilyant oğurlandı
Rus maşını ucuzlaşır
Ölkə üzrə ən çox yoluxma harada qeydə alınıb?
Qəbuldan kəsilənlər də ali təhsil ala biləcəklər? - FOTO
1 aya sürətli saç uzadan maska
Gündə nə qədər çörək yeməli?
Keçmişin gözəl aktrisaları
Xoşbəxt boşanmaq mümkündürmü?
ASAN-dan yeni xəbər
Uğurlu insanın 25 əlaməti
Günün qoroskopu:Çətinliklərdən qorxmayın
Azərbaycan manatının dünya valyutalarına nisbətdə məzənnəsi
İrina Şeyk:"Qızım doğulandan özümü əsl qadın kimi hiss edirəm"
Gözlərinə mavi döymə etdirən qız kor oldu - FOTO
Avropa Liqası: komandalar ikiyə ayrıldı
Azərbaycanda süni mayalanmanın bəzi şəxslər üçün pulsuz həyata keçirilməsi planlaşdırılır
Dünyanın ən böyük sabunu İsmayıllıda - FOTO
Yoqurtu sevməyin 10 səbəbi ( 2-ci hissə)
İspaniya hökumətindən geri addım: Çimərliklər yenidən bağlanır
Mehriban Əliyeva təşəkkür etdi
Prezident İlham Əliyev Yaponiyanın İmperatorunu təbrik edib
Koronavirus Fonduna nə qədər ianə toplanıb?
Sahibləndirilən heyvanlar əvvəl və sonra
Antonio Banderas koronavirusa yoluxdu
Yer üzündən silinəcək ölkələr
Həkim Hepatit B-nin əlamətlərini AÇIQLADI
Uşaq otağı üçün dekorasiya fikirləri
Britaniyalı qadın gündə 21 litr su içir
Rafet El Romandan gözlənilməz AÇIQLAMA
![](/sfiles/img/icons/valuable-icon.png)
- ŞƏRHLƏR