Kornell Universitetindən olan iki alimin, Castin Krüger və David Danninqin adlandırdığı təktərəfli qavrama meylidir.
1999-cu ildə ortaya atdıqları “Cəhalət, həqiqi məlumatın əksinə olaraq, fərdin özünə olan inamını artırır” nəzəriyyəsi ilə tanınan psixoloq Castin Krüger və David Danninq, 2000-ci ildə bu sahədə gördükləri işlərə görə Psixologiya üzrə Nobel Mükafatı aldılar.
Krüger və Danninq, fizioloji və zehni sahələrdə apardıqları müxtəlif təcrübələr nəticəsində bu fərziyyələrə çatdılar:
- Bacarıqları olmayan insanlar nə dərəcədə bacarıqsız olduqlarının fərqinə vara bilməzlər.
- Bacarıqsız insanlar bacarıqlarını şişirtməyə meyllidirlər.
- Bacarıqsız insanlar, həqiqi bacarığı olan insanların özəl keyfiyyətlərini görüb anlamaqda da acizdirlər.
- Əgər bacarıqları, müəyyən bir təhsil vasitəsiylə artırılsa, həmin bacarıqsız insanlar, bacarıqsızlıqlarının fərqinə varmağa başlayırlar.
-
1995-ci ildə 44 yaşlı Mcarthur Wheeler adlı şəxs, limon suyundan alınmış “qəribə” kimyəvi məhlulla bağlı çox dərin biliklərə sahib olduğunu iddia edərək, üzünə limon suyu sürtüb, üst-üstə 2 bankı soymaya cəhd etdi. Onun iddiasına görə, limon suyunun görünməz yazılar yazmaqda istifadə edilməsini təmin edən “sirli” kimyəvi qatqısı, onun özünü də “görünməz” edəcək və bankdakı kameralar onun üzünü qeyd etməyəcəkdi. O, bankları soya bilmişdi, ancaq təbii ki, kameralar problemsiz bir şəkildə onun üzünü qeyd etdi və elə həmin gün polis, Wheelerı asanlıqla tutdu.
Bu hadisə üzərində tədqiqat aparmağa başlayan Krüger və Danninq, Kornell Universitetindən müvəffəqiyyət ölçüləri fərqli olan 45 tələbə arasında test edib, onlara müxtəlif suallar verdilər. Sonra, tələbələrdən nəticələrin necə olacağına dair proqnozları soruşdular. Testin nəticəsində, nailiyyət səviyyəsi ən aşağı olan tələbələr, (yəni təkcə 10% və daha az düzgün cavab verənlər) testin 60%-ına doğru cavab verdiklərini, həmçinin yaxşı vəziyyətdə olsaydılar 70%-nə də nail olacaqlarına inandıqlarını söylədilər.
Müvəffəqiyyəti yüksək olan tələbələrin isə (yəni ən azı 90% doğru nəticə əldə edənlərin) ən təvazökar subyektlər olduğu, sualların 70 faizinə doğru cavab verdiklərini düşündükləri görüldü. Mövzuyla bağlı yazdıqları məqalədə Krüger və Danninq bunları ifadə etdilər:“Cahillərin, bacarıqsızların və qabiliyyətsizlərin ölçüsüzlükləri, özləriylə bağlı qavrayışlarındakı xətalardan; Yüksək bilik səviyyəsinə malik, bacarıqlı və qabiliyyətlilərin ölçüsüzlükləri isə, digər insanlarla bağlı qavrayışlarındakı xətalardan qaynaqlanır”.
Bu araşdırmadan sonra 2003, 2006 və 2008-ci illərdə digər mütəxəssislərin apardıqları araşdırmalar bu effekti təsdiqlədi və hətta cahil cəsarətiylə bağlı daha dərin detallar ortaya çıxarıldı. 2008-ci ildə Joyce Ehrlinger, bu effekti fərqli səbəblərə bağlamağa çalışan bir araşdırma apardı. O, birbaşa bu nəzəriyyəni hədəf alaraq, səbəbi haqqında gəlinən əvvəlki nəticəni çürütməyə çalışdı, ancaq araşdırmasının son nəticəsi yenə Danninq ilə Krügerin gəldiyi nəticə ilə tam olaraq üst-üstə düşdü.
![](/sfiles/img/icons/news-icon.png)
XƏBƏR LENTİ
Qorbaçov ölüm yatağında
İstanbul baş prokuroru: "İstintaqa təzyiq edilmir"
Toy üçün möhtəşəm tortlar
Filippində güclü zəlzələ ölüb, ölənlər var
Azərbaycanda iş saatı dəyişdirilir
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-30 noyabr
Bakıda uşaq musiqi məktəbi açıldı
Boşanma dövrünü rahat keçirmək üçün ...
Şəhid bacısı: “Dedi ki, gəl, səni bir də öpüm, birdən şəhid olaram” - VİDEOREPORTAJ
Uşaqlar üçün bədii film çəkilir
Ukrayna-Aİ arasında vizasız rejim başlandı
Ermənistanın əsir və girovluğundan azad edilmiş 12 nəfər - SİYAHI
Məşhur ginekoloq Azərbaycan qadınının problemlərindən danışdı
Sualtı dəniz muzeyi
Aleyna Tilkinin oxşarı-FOTO
İsmayıllı rayonu
Hamilə olmağın bədənimiz üçün faydaları
Kremldə koronavirusa yoluxma faktı
Çin dollar satışını məhdudlaşdırıb
Bu mesajlara aldanmayın! - FOTO
"Oturaq həyat tərzi - sivilizasiyanın xəstəliyi"
Güclü külək Azərbaycanın bölgələrində bir sıra fəsadlar törədib
Özge Ulusoy
FİFA prezidenti istefa verdi
Göz yaşlarının intiharı
Ayaqlara qulluq
Ziyafət donları
Azərbaycanın dühalarından biri: Altov
Güllərin rənginə görə mənası
Paris qan içində: 7 terror aktı, 153 ölü
May ayının qalibləri!
Körpənin çənəsi niyə əsir?
Ağstafa şəhəri
Yedəkləmə üzrə rekordçu minik avtomobili
Demet Akalın izləyicisini belə sudurdu-FOTO
Düyünün içindən 3 milyon pul çıxdı – FOTO
Yaxın 16 ildə mən nə edəcəyəm?
Dollar yenə bahalaşdı
İpoteka kreditlərində YENİLİK
Selena Qomez reklam qiymətini açıqladı - FOTO
Azərbaycanda neft hasilatı 2,8 dəfə artıb
Tələbə qız bir ilə 90 kq arıqladı
Qırışlar üçün cirə maskası
2017-ci ilin ilk ayının hava proqnozu AÇIQLANDI
Daha bir idmançımız Avropa Çempionu oldu
Çox yaşamaq istəyirsən? Ətdən uzaq dur
İlk baxışdan məhəbbət yalandır?
Sürücü səhərədək sərnişini gözlədi-SƏBƏB
Bakının mərkəzi bazar oldu
Körpələri öpmək niyə zərərlidir?
![](/sfiles/img/icons/valuable-icon.png)
- ŞƏRHLƏR