Tez-tez tualetə getmə, ürəkbulanma, qusma kimi şikayətlərlə uşaqlarda özünü göstərə bilən böyrək xəstəlikləri bəzən heç bir əlamət göstərmədən üzə çıxır. Uşaqlarda böyüdükcə böyrək çatışmazlığına qədər gedib çıxa bilən ciddi böyrək problemlərinin qarşısını almaq üçün valideynlərin erkən dövrdə qoruyucu tədbirlər görməsi vacibdir. Uşaq xəstəlikləri üzrə mütəxəssis, nefroloq Mahmut Çivilibalın uşaqlarda böyrək sağlamlığını qorumağın 10 yolu barədə məsləhətlərini diqqətinizə çatdırırıq.
1. Bol su içməsinə diqqət edin
Bəzən valideynlər uşaqlarının su içməsinə elə də fikir vermir. Buna görə də uşaqlar kifayət qədər maye içmir. Su qidaları və oksigeni orqanlara daşıyır, bədən temperaturunu balanslaşdırır, metabolizmanı tənzimləyir, bədəndəki toksik maddələrin atılmasını təmin edir və infeksiyalarla savaşmağa kömək edir. Uşaqlara qatı qidalara başlanılan 6 aydan etibarən hər yemək sonrası 30-100 ml arası su içirdilməlidir. 1-5 yaş arasında da bu alışqanlığa davam edilməli, həmçinin mövsüm şərtləri və uşağın hərəkət qrafikinə görə yeməkdən əlavə saatlarda da su içirilməlidir. Uşağınızın kifayət qədər su istifadə edib-etmədiyini anlamağın ən asan yolu tualetə getmə sıxlığını təqib etməkdir. Uşaqlar ortalama 2-3 saatda bir tualetə getməlidirlər.
2. Duz istifadəsini məhdudlaşdırın
Həddindən çox duz istifadəsi, hipertenziya və ürək-damar xəstəlikləri başda olmaqla bir çox xəstəliyə səbəb ola bilər. Həddindən çox istifadə edilən duz müəyyən bir iş yükü yaradaraq, böyrəklərə zərər verir. Hər hansı bir böyrək xəstəliyində isə xəstəliyin daha da irəliləməsinə səbəb olur. Buna görə uşaqların bir yaşından öncə duz ilə tanış olmaması, 1-18 yaş arasında gündəlik istifadə edilən duz miqdarının 2-3 qramı (yarım çay qaşığı) keçməməsi məsləhətdir. Duz istifadəsi ilə bağlı məlumat uşaqlıq dövründən etibarən qazandırılmalı, valideynlər uşaqlarına rol model olmalı və yemək masasına duzluq qoyulmaması bir yaşam formasına çevrilməlidir.
3. Doğru və balanslı qidalandırın
Valideynlərin qidalanma ilə bağlı yanlış davranışları və uşaqların hərəkətsiz həyat tərzləri piylənmənin şişmanlığın ən əhəmiyyətli səbəbləridir. Uşaqların gün boyu məktəbdə olmaları, məktəbdən sonra adətən evdə dörd divar arasında olub kompüter və ya televizor başında oturaraq daim nəsə yemələri piylənmənin gedərək artmasına səbəb olur. Normaldan artıq çəkili olmaq böyrək sağlamlığı baxımından önəmli risk daşıyır. Şişmanlığın ürək və damarlara olan mənfi təsirləri, böyrək toxuması və damarları baxımından da bənzər narahatlıqlar doğurur. Xüsusən ayaqüstü qidalanma (pizza, hamburqer və s) vərdişi və qida qoruyucuları tərkibli işlənmiş qıdalar (çips, kolbasa, sosiska, turşu, tomat, konserv) istifadəsi məhdudlaşdırılmalıdır.
4. Məlumatsız dərman istifadəsindən uzaq durun
Dərmanlar kimyəvi maddələrdir. Ağrıkəsicilər başda olmaqla böyrəklə atılan dərmanların həkim nəzarəti olmadan istifadəsi ciddi problemlərə səbəb ola bilər. Uzun müddətli dərman istifadəsi uşaqlarda xroniki böyrək xəstəliklərinə səbəb ola bilər.
5. Böyrəklərdə daş yaradan vasitələrdən uzaq durmağa çalışın
Böyrək daşları daha çox yaşlı insanlarda rast gəlinməsinə rəğmən, uşaqlıq dövrü daxil bütün uşaqlarda rastlanan və görülmə sıxlığı gedərək artan bir xəstəlikdir. Böyrək daşlarının yaranmasının qarşısını almaq üçün bol su içilməli və duz istifadəsi azaldılmalı, uşaqların televizor və kompüter önündə uzun zaman keçirərək hərəkətsiz qalmalarının qarşısı alınmalıdır. Potasium tərkibli tərəvəz və meyvə istifadə edilməli, həddindən çox heyvani proteinin alınmamasına diqqət edilməli və vitamin dərmanları nəzarətsiz içilməməlidir.
6. Mütəmadi qan təzyiqini ölçdürün
Sağlıqsız qidalanma, stress və piylənmə uşaqlarda yüksək təzyiqə səbəb olur. Böyüklərdə olduğu kimi, baş ağrısı ilə bərabər özünü göstərə bilən bir xəstəlikdir, xüsusilə kiçikyaşlı uşaqlarda heç bir əlamətlə özünü büruzə vermir. Anidən ortaya çıxır və çox zaman sakitcə irəliləyir. Müalicə edilmədiyi təqdirdə böyrək çatışmazlığı ilə görmə itkisi və beyin qanamasına gətirib çıxaran nəticələr yarada bilər. Heç bir narahatlığı olmayan uşaqların tibbi yoxlamalarında üç yaşından etibarən bütün müayinələrdə təzyiq ölçülməlidir.
7. Uşağınıza düzənli tualet alışqanlığı qazandırın
Uşaqların başı oyuna qarışanda və ya oyunu yarımçıq qoymaq istəmədiklərindən tualetə getməyi ertələyə bilər. Xüsusilə də bağça yaşındakı uşaqlar bir çox səbəblə orada tualetə getməyə çəkinir, sidiklərini saxlayırlar. Bu da sidik yolu infeksiyalarına yol açır. Məktəbdən əvvəl uşaqların sidiyə getməyi vərdiş halına gətirə bilməsi üçün evdə və məktəbdə 2-3 saat aralıqlarla tualetə aparılması lazımdır.
8. Genital gigiyenanı uşağınıza öyrədin
Uşaqların dərisi böyüklərə nisbətən daha nazik və həssasdır. Dəri səthini örtən qoruyucu təbəqə hələ inkişaf etməyib. Yanlış və yarımçıq həyata keçirilən alt təmizliyi uşaqlarda və azyaşlılarda sidik yolu infeksiyalarına və sağalmayan səpkilərə səbəb olur. Bu üzdən uşaqların alt təmizliyində normal pambıq və su istifadə olunmalı, məcburiyyət olmadıqda sabun, şampun və yaş salfetlər istifadə olunmamalıdır. Bu cür məhsullar ağır metal və kimyəvi maddələrlə zəngin olması səbəbi ilə genital bölgənin ph tarazlığını pozur. Ph tarazlığının pozulması bu nahiyədəki faydalı bakteriyaların azalıb, zərərli bakteriyaların çoxalmasına səbəb olur. Uşaqlarda genital bölgə təmizliyi yuxarıdan aşağı (genital bölgədən anusa) doğru və çox basmadan edilməlidir.
9. Ailədə böyrək xəstəliyi tarixi varsa, uşağınızı daim müayinələrdən keçirin
Böyrək çatışmazlığı erkən dövrlərdə hər hansı bir formada özünü göstərməyə bilər. Bunun üçün xəstəliyi aşkar etməyin ən asan yolu qan və sidik analizlərinin müəyyən zaman aralarında aparılmasıdır. Erkən diaqnozla böyrək çatışmazlığını yavaşlatmaq və müalicə etmək mümkündür. Diabet, yüksək təzyiq, çox arıqlama, ana, ata, ya da yaxın qohumlarda böyrək çatışmazlığı kimi risk faktorlarından biri və ya bir neçəsi varsa, böyrək funksiyaları 6-12 aydan bir yoxlanmalıdır.
10. Mütəmadi idman etsin
İdman insanlara daha sağlam bir həyat verir. Xüsusilə böyrək xəstəliyində ürək sağlamlığını qorumaq və xəstəlik riskini azaltmaq üçün məşq çox əhəmiyyətlidir. İdman etmək, eyni zamanda, depressiyaya müsbət təsir edir və adamı xoşbəxt hiss etdirir. Ömür boyu davam edən hərəkətli yaşam tərzi uşaq yaşlarında başlayan nizamlı məşqlərlə mümkündür. Buna görə uşağın bütün orqanizm sağlamlığı ilə yanaşı böyrək sağlamlığının qorunması məqsədi ilə daim məşq etməsi önəmlidir.
![](/sfiles/img/icons/news-icon.png)
XƏBƏR LENTİ
Abort qadağasına məşhur modeldən ETİRAZ-FOTO
Deniz Çakırın QALMAQALLI görüntüsü yayıldı-VİDEO
ÜST-nin Azərbaycandakı nümayəndəliyindən Rusiya peyvəndi ilə bağlı açıqlama
Oğrulardan qorunmaq üçün qəribə üsulları olan insanlar
Ziyafət üçün makiyaj və saç düzümləri
Adriana Limanın son FOTOsu diqqət çəkdi
Ağ gəlinliyi sevməyən gəlinlər
Rusiya KİV-də keçirilən sorğuda çoxluq Moskvanın Bakını dəstəkləməli olduğunu hesab edib
Xəyanət və sevgi
İlham Əliyevin “Nikkei”yə müsahibəsi ən çox oxunan məqalə oldu
"WhatsApp"-da YENİLİK!
Hərbçilərimiz beynəlxalq tədbirlərdə iştirak edəcəklər
HAVA necə olacaq?
Şəkərin 4 təhlükəli xüsusiyyəti
Bakı-2017 İslam Həmrəyliyi Oyunları çərçivəsində yarışlara start verilir
Evliliyi qorumağın 8 yolu
Yay qarderobunuzu yeniləmək üçün geyimlər
Çiyələk yağının dəriyə faydası
Azərbaycan hərbçisindən çağırış - VİDEO
Azərbaycanda koronavirusdan sağalanların sayı yoluxanları üstələdi: İki nəfər vəfat etdi
Əncirli keks (foto-resept)
Cıdır düzündən Topxana meşəsinə açılan möhtəşəm mənzərənin ən yeni görüntüləri - VİDEO
İlaxır çərşənbədə hava necə olacaq?
Orduda gülənçi izlərinin axtarışı başladı
Məşhur aparıcı canlı yayımda rüsvay oldu-VİDEO
London derbisi: Yağış gözəl idi
Avroliqa: "Trabzonspor" zirvədə, Abışovun komandası səfərdə xal itirdi
Günün qoroskopu: hər şey qarşılıqlı olacaq
Milli Ordunun yaranmasından 102 il ötür...
QMİ Qazılar Şurası Qurban bayramı münasibətilə fətvР° verib
Cəbhə ilə bağlı sərəncam
Dünyanın ən qədim rəsmi
"Rusiya Azərbaycan və Türkiyəyə açıq mesaj verir"
Südəmər uşaqlarda zökəm
"Q" və "L" hərfləri ilə başlayan adların mənası
Amerikalı müğənni koronavirusdan öldü
Rus Dili dərs-16
Dilimiz - Milli Kimliyimiz
Bakılılara şad xəbər: nömrə köçürmək 10 dəfə ucuzlaşıb
Erməniləri çox qorxudan səfər
Prezident təsdiqlədi - Azərbaycanda sosial yardım bir il müddətinə təyin ediləcək
Rus qırıcıları türkmən ərazilərini bombaladı
Cazibədar xanımlar üçün
Bu gün abituriyentlər imtahan verirlər
Bu aydan hemofiliyalı xəstələrə ilkin tibbi yardım onların yaşadıqları ərazilərdə göstəriləcək
Ən son gəlinlik modelləri
Koronavirusun ilk əlaməti qızdırma deyil – Ağlınıza gəlməyəcək simptom
DİN-dən velosiped sürənlərin cərimələnməsi ilə bağlı AÇIQLAMA
Dünyanın ən böyük zanbaq xalçası
Avropanın bəxti gətirdi ki, Avropa Oyunlarını məhz Azərbaycan keçirir
![](/sfiles/img/icons/valuable-icon.png)
- ŞƏRHLƏR