Osteoporoz ən geniş yayılmış metabolik sümük xəstəliyidir. Gözlənilən ömrün uzanması ilə mühüm bir sağlamlıq problemi halına gəlmişdir. Osteoporoz xəstəliyində sümük qırılqanlığı artır. Aşağı travma nəticəsində sınıq yarana bilər. Adətən 45 yaşdan sonra başlayır və yaşla birlikdə görülməsi də artır. 50-60 yaş arası xanımlara %40-55, 60-70 yaş arasında %75, 70 yaş üzərində isə %85-90 olur.
Osteoporoz cəmiyyət sağlamlıq problemi halına gətirən səbəbi sınıqla olan əlaqəsidir. Ağ irqdə 50 yaşında qadınların 40%, kişilərin %13-ün geri qalan həyat dövründə sınıq yaşayacaqları nəzərdə tutulur. Osteoporotik sınıqlar əsasənonurğa, bud və əl biləyi şəklindədir.
Osteoporoz üçün risk faktorları nələrdir?
Osteoporoza səbəb olan çox sayda risk faktoruolmaqdadır. Bu risk amillərinin bir qismi dəyişdirilə bilməz (yaş, irq, genetik quruluş kimi), bir qismi isədəyişdirilə bilər (qidalanma, sedanter həyat tərzi, siqaret kimi) amillərdir.Yetərli kalsium qəbulunun böyümə və inkişaf dövründə sağlam sümük inkişafı baxımından əhəmiyyətli olduğu qədər, irəli yaşlarda da sümük kütləsi qorunması baxımından da böyük əhəmiyyətə malikdir.
Kifayət miqdarda qəbul edilən müxtəlif vitamin və minerallar (maqnezium, sink, mis, fluorid, vitamin C,K, A kimi) və ya çox miqdarda istehlak edilən zülal, sodium, kofein, alkoqol, siqaret kimi maddələr osteoporoz baxımından əhəmiyyətli risk amilləri yaradır. Nizamlı məşq sümük mineral sıxlığını artırır.
Diaqnozu
Osteoporoz diaqnozu sümük mineral sıxlıq ölçümü ilə qoyulur, qısa vaxt alan ağrısız ölçümdür. Sümük mineral sıxlığına görə şəxs üç kateqoriyadan birinə aid edilir: Normal, aşağı sümük kütləsi (osteopeniya) və osteoporoz. Sümük mineral sıxlığı nə qədər aşağıdırsa sınıq riskinin o qədər yüksək olduğu qəbul edilir.
Osteoporozdan necə qorunmaq olar?
Osteoporozdan qorunmaq uşaqlıq çağından başlayır və həyat boyu davam edir. Qorunma, yetərli kalsium qəbulu, nizamlı məşq və qadınlarda kifayət qədər ostrogen kişilərdə isə kifayət qədər testosteron səviyyələrinin təmin olunmasıdır. Uşaqlıq, adolesan (gənclik) dövrlərində güclü sümüklər qazanılması irəli yaşlarda osteoporoz inkişafından qorunmaq üçün əhəmiyyətlidir.
Müntəzəm fiziki fəallıq, məsələn yürüyüş, aerobika və ya pilləkən enmək-çıxmaq, sümük gücünü artırmada əhəmiyyətlidir.
İrəli yaşlarda sümük əriməsindən necə qorunmaq olar?
Qadınlarda sümük əriməsi adətən 40 yaşlarında başlayır. Xroniki xəstəliyi olan, sümük itkisini arttırıcı dərman istifadə edən və ya digər risk amillərinə malik insanlarda daha erkən yaşlarda başlaya bilər. Sümük itkisi menopauzadan sonra ilk bir neçə ildə çox sürətlidir. Kişilərdə isə sümük itkisi 50 yaşlarında başlayır. Yaşlı qadın və kişilər üçün kifayət qədərkalsium (1200mg/gün) və D vitamini (400-800 IU/gün) qəbulu böyük əhəmiyyət daşıyır. Bundan başqa, fiziki olaraq aktiv qalmaq, əzələlərin güclü qalması, oynaqların elastikliyi və sümük qüvvəsi baxımından əhəmiyyətlidir.
Fuad Nəzərov

XƏBƏR LENTİ
Bu gün qəbul imtahanıdır
Sümüklərinizin sağlamlığını qoruyun
Azərbaycanın Gürcüstandakı səfirliyində səsvermə başlayıb
Rus general erməniləri şoka saldı: "Qarabağda müharibə olarsa..."
Ronaldu "çaypulu"su ilə rekord vurdu
Siçan balasını ilanın ağzından xilas etdi-FOTO
Azərbaycanda 50 milyon il əvvələ məxsus tapıntı aşkarlanıb
"Riçard" salatı (foto-resept)
İxtisas seçimi başladı
Britaniyanın ən yaşlı sakini 113 yaşında vəfat etdi
Ultra HD-yə tələbat artır
Taekvondoçumuz ermənini yerə vurub Avropa çempionu oldu
Bu ölkədə insanların 60%-i öz təqaüdləri üçün pul yığırlar
Çağatay Ulusoy koronavirusdan belə qorunur - FOTO
Bu gündən Azərbaycanda polietilen torbaların satışı qadağan edildi
Dünya üzrə koronavirusa yoluxanların sayı 62 milyonu keçdi
İt tarixdə ilk dəfə pilot vəsiqəsi aldı
Ebru Gündeşin son FOTOsu diqqət çəkdi
Armudlu şirniyyat (foto-resept)
Mavi çayın faydası və zərəri
Sibel Can Beyons pəhrizinə başladı
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Hansı ölkələrdə uşaq doğmaq bahadır?
Ermənilər fransız jurnalistləri koronavirusu yaymaqda ittiham edirlər - FOTO
TQDK-dan abituriyentlərə XƏBƏRDARLIQ
Dama-dama çantada həbsxanadan qaçan şəxs 21 il sonra ələ keçdi
Yuxuda yaşadığımız hisslər dünyası
“Reuters” Qarabağa qayıtmaq arzusu ilə yaşayan həmvətənlərimizdən yazdı
2,5 milyon dollara saat satılır - FOTO
“Vəhşi mələk” Rusiya vətəndaşlığı almaq istəyir - FOTO
Bu adaya gələnlər yoxa çıxır
Bakıda avtomobil yarışlarına hazırlıq başladı
Azərbaycan Prezidenti İlham Əliyevə "Mətbuatın dostu" mükafatının təqdim edilməsi mərasimi keçirilib
İşsizlər diqqətli olsun!
Hüseyn Ərəblinski
Qaçışla necə düzgün məşğul olmalı?
İspanağın faydaları
Ən çox televizora baxan xalq hansıdır?
Baş bəlamız - seriallar
Kitabımız farsları heyran qoyacaq
Gün şüalarının qadınlar üçün ZİYANLARI
Bakı metrosunun məktəblilərin ardınca sərnişinlərə "sürpriz"i
"Asan yolla arıqla" pəhrizi
HAVA necə olacaq?-29 İyul
Qarpızlı dondurma
Bu gün növbəti imtahanlar keçirilir
Kerem Bursin Serenay və Cem sevgisinə Münasibət Bildirdi
Avakado ilə saç və dəriyə qulluq
FHN əməkdaşlarına ali hərbi və ali xüsusi rütbələr verilib
Asiya salatı (foto resept)
