Osteoporoz ən geniş yayılmış metabolik sümük xəstəliyidir. Gözlənilən ömrün uzanması ilə mühüm bir sağlamlıq problemi halına gəlmişdir. Osteoporoz xəstəliyində sümük qırılqanlığı artır. Aşağı travma nəticəsində sınıq yarana bilər. Adətən 45 yaşdan sonra başlayır və yaşla birlikdə görülməsi də artır. 50-60 yaş arası xanımlara %40-55, 60-70 yaş arasında %75, 70 yaş üzərində isə %85-90 olur.
Osteoporoz cəmiyyət sağlamlıq problemi halına gətirən səbəbi sınıqla olan əlaqəsidir. Ağ irqdə 50 yaşında qadınların 40%, kişilərin %13-ün geri qalan həyat dövründə sınıq yaşayacaqları nəzərdə tutulur. Osteoporotik sınıqlar əsasənonurğa, bud və əl biləyi şəklindədir.
Osteoporoz üçün risk faktorları nələrdir?
Osteoporoza səbəb olan çox sayda risk faktoruolmaqdadır. Bu risk amillərinin bir qismi dəyişdirilə bilməz (yaş, irq, genetik quruluş kimi), bir qismi isədəyişdirilə bilər (qidalanma, sedanter həyat tərzi, siqaret kimi) amillərdir.Yetərli kalsium qəbulunun böyümə və inkişaf dövründə sağlam sümük inkişafı baxımından əhəmiyyətli olduğu qədər, irəli yaşlarda da sümük kütləsi qorunması baxımından da böyük əhəmiyyətə malikdir.
Kifayət miqdarda qəbul edilən müxtəlif vitamin və minerallar (maqnezium, sink, mis, fluorid, vitamin C,K, A kimi) və ya çox miqdarda istehlak edilən zülal, sodium, kofein, alkoqol, siqaret kimi maddələr osteoporoz baxımından əhəmiyyətli risk amilləri yaradır. Nizamlı məşq sümük mineral sıxlığını artırır.
Diaqnozu
Osteoporoz diaqnozu sümük mineral sıxlıq ölçümü ilə qoyulur, qısa vaxt alan ağrısız ölçümdür. Sümük mineral sıxlığına görə şəxs üç kateqoriyadan birinə aid edilir: Normal, aşağı sümük kütləsi (osteopeniya) və osteoporoz. Sümük mineral sıxlığı nə qədər aşağıdırsa sınıq riskinin o qədər yüksək olduğu qəbul edilir.
Osteoporozdan necə qorunmaq olar?
Osteoporozdan qorunmaq uşaqlıq çağından başlayır və həyat boyu davam edir. Qorunma, yetərli kalsium qəbulu, nizamlı məşq və qadınlarda kifayət qədər ostrogen kişilərdə isə kifayət qədər testosteron səviyyələrinin təmin olunmasıdır. Uşaqlıq, adolesan (gənclik) dövrlərində güclü sümüklər qazanılması irəli yaşlarda osteoporoz inkişafından qorunmaq üçün əhəmiyyətlidir.
Müntəzəm fiziki fəallıq, məsələn yürüyüş, aerobika və ya pilləkən enmək-çıxmaq, sümük gücünü artırmada əhəmiyyətlidir.
İrəli yaşlarda sümük əriməsindən necə qorunmaq olar?
Qadınlarda sümük əriməsi adətən 40 yaşlarında başlayır. Xroniki xəstəliyi olan, sümük itkisini arttırıcı dərman istifadə edən və ya digər risk amillərinə malik insanlarda daha erkən yaşlarda başlaya bilər. Sümük itkisi menopauzadan sonra ilk bir neçə ildə çox sürətlidir. Kişilərdə isə sümük itkisi 50 yaşlarında başlayır. Yaşlı qadın və kişilər üçün kifayət qədərkalsium (1200mg/gün) və D vitamini (400-800 IU/gün) qəbulu böyük əhəmiyyət daşıyır. Bundan başqa, fiziki olaraq aktiv qalmaq, əzələlərin güclü qalması, oynaqların elastikliyi və sümük qüvvəsi baxımından əhəmiyyətlidir.
Fuad Nəzərov
XƏBƏR LENTİ
Şəfalı masaj necə olmalıdır?
Burak Özçivit və Fahriye Evcendən yeni qərar_FOTO
Sualtı aləmə səyahət-2
24 karatlıq tualet kağızı
Uşaqlara ingilis dilini robotlar tədris edəcək
Hülya Avşar efirlərə qayıdır?
Çexiyada üç yerə bölünən UNO lentə aldılar – VİDEO
Azərbaycan incisi payızın rənglərinə büründü
Mehmet Ali Erbilin gənc sevgilisi danışdı-FOTO
Masallıda "Cənnət ağacı"
Günün qoroskopu: Ətrafınıza nəzər salın!
HAVA necə olacaq?- 5 MART
Ata olmağın məsuliyyəti
Səkinə İsmayılova “Şöhrət” ordeni ilə təltif edildi
Kosmosdan çəkilmiş ilk şəkil yayıldı
Rihanna yeni brendini təqdim edib - FOTO
Sınaq imtahanında 2 nəfər 700 bal topladı
Bakının məşhur məktəbi niyə sökülür?
Messiyə nə olub?
Məşhur aktrisa hər kəsin rəğbətini qazandı-FOTO
Bakıda 15 nəfərə məzar olan binanın yanmasından bir il ötür
Məşhur aparıcının arxiv FOTOsu tapıldı
"Ağıllı" pəncərələr də yaradıldı
HAVA necə olacaq? 15-yanvar
Ağ şokoladlı biskuvit (foto-resept)
Araz çayı dondu
Arvadını ayının əlindən aldı
Yay makiyajı necə olmalıdır?
"Taxt oyunları"nın finalından danışan 30 milyon cərimələnəcək
Türkiyədə qış vaxtına keçid təxirə salındı
Yuxusuzluq üçün şəfalı daşlar
Dəbli paltolar
Ankara Papaya nota verdi
Göbələkli salat (Foto-resept)
"Pələng balası" salatı (foto resept)
Prezident Təhsil Nazirliyinin səlahiyyətlərini artırdı - FƏRMAN
2014-cü ildə Azərbaycan dövlət büdcəsinin xərcləri 25 milyard manatı ötəcək
Azərbaycanda hava kəskin soyuyur
Ancelina Coli Oğurluqda Günahlandırılır
Bu gün Səyavuş Aslanın doğum günüdür
Həqiqət acı olsa da...
Ajda Pekkan davranışı ilə təəccübləndirdi-FOTO
5 ən qorxulu reklam çarxı...
Bütün şəhər kəpənəklərlə doludur-SƏBƏB
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-26 Yanvar
Onların dərsi 30 dəqiqə olacaq
Qadına şiddət olmaz!
Hava haqqında
Yenilənmiş Dodge Charger - FOTO
Bakıda ilk müsəlman qız məktəbi belə yaranmışdı...