TOXLUQ: NİYƏ, NECƏ, NƏ QƏDƏR… ?
Canlılar həyatlarını davam etdirə bilmək üçün lazımlı enerjini ətrafdan götürdükləri qidalarla qarşılayarlar. Enerjiyə ehtiyac meydana gəldikdə aclıq hissi, yemək yemək istəyi yaranar. Buna iştah deyilir. Ehtiyaca görə artar ya da azalar. İştahın normadan aşağı və ya normadan yuxarı olması həyat keyfiyyətini və həyatı təhdid edən vəziyyətlərə səbəb ola bilər. İştahın canlının həyatını davam etdirməsində lazımlı olduğu və tarazlıqda tutulmasının əhəmiyyətli olduğu açıqdır. Edilən işlər iştahın idarəsini, beyinin hipotalamus bölgəsi ilə mədə, bağırsaq, pankreas və yağ toxuması kimi orqanların arasında bir idarə mexanizmi olduğunu göstərir. Hipotalamusun yan bölgəsi aclıq, alt orta bölgəsinin isə toxluqla əlaqədar olduğu nəticəsinə gəlinmişdir. İndiki vaxtda bir çox adamlar məşhur diyet bolluğuna qatılıb hər gün yeni bir üsulla zəifləməyə çalışırlar. Bir çoxu bu mövzuda müvəffəqiyyətsiz olduğu üçün özünü günahlandırır. Ancaq bir ümid var. Son on ildə həzm sistemində rol alan kimyəvilərlə əlaqədar bildiklərimizdə əhəmiyyətli bir artım var və yaxşı xəbər budur ki elm adamları iştahımızın necə işə başladığını öyrənməyə başlayıblar.
Ən son elmi araşdırmaların kalorilərə yüklənmədən toxluq hissi təmin etməyinizə kömək edə biləcəyini öyrənmək xoşunuza gələcək. Yeməy arzunuzu siz də idarəniz altına saxlaya bilərsiniz. Müxtəlif qaynaqlardakı bir çox diyet planı daha az yeməyinizi söyləyir, ancaq bu sizi ac və gücsüz hala salır. Buna əlavə olaraq bu vəziyyətdə diyetin xaricinə çıxmanız qaçınılmazdır. İştahın idarəsi artıq çəkinizi verməyinizin açarı ola bilər. Acısanız, şiddətli mədə qazıntınlarınız sizi axır əvvəl məğlub etdirəcək. Toxluq hiss etsəniz, daha az yeyər və artıq çəkilərinizi verərsiniz. Aclıq hiss etmədən diyet etmək çəkisinə diqqət yetirən hər kəsin xəyalıdır. Diyetdə yeni şüar "doymaq"dır. Bir yeməyin ardından özünüzü nə qədər tox hiss etsəniz sonrakı payda o qədər az yeyərsiniz. 1995-ci ildə də Avstraliyada Sydney Universitetindən Dr. Susanıla Holt doyma hissi ilə əlaqədar etdiyi işdə təəccüblü nəticələrə çatdı. Ağ çörək, şirin və xəmir işləri kimi yeməklər istehlak edən kəslərin daha tez acdığı müşahidə edildi. Ən uzun toxluq hissi verən qidaların isə, soyuq kartof(qaynadılmış) , ümumiyyətlə tərəvəz və meyvələr olduğu təyin olunmuşdur. Buradan da aydın olacağı kimi lif nisbəti yüksək qidalar tox qalmağımızı təmin etdiyi kimi cəmdə daha balanslı kalori götürməyimizə köməkçi olacaqdır. Lif, taxıl, meyvə, çiy və az bişmiş tərəvəzlər kimi bitki mənşəli qidalarda tapılar. Xüsusilə çörək seçimində lif və kalori dəyəri yüksək tam taxıllı buğda çörəklərini seçmək toxluq hissi üçün faydalı olacaq. Mədəmiz boş olduğun zaman bol miqdarda qrelin hormonu çıxarar, buda hipotalamusun yemə istəyi düyməsini basmasına səbəb olar. Yemək yedikdən sonra mədə divarımız sıxılar və qrelin istehsalı dayanar. Qrelin olmadığında hipotalamus “bucağım” düyməsini bağlayar. Aşağı kalorili şorbalar isə qarınınızı doyurmanın başqa bir möcüzəvi yoludur. Xüsusilə tərəvəzli və quru paxlayla bol olan şorbalar bəsləyici olmalarıyla yanaşı toxluq hissidə yarada bilər. Ancaq bu vəziyyət yalnız həddindən artıq köklər üçün faydalı olacaq. Zəif fərdlərdə yeməkdən əvvəl şorba içmək mədəni dolduraraq əsas yeməyin istehlak edilməsinə maneə törədə bilər. Aclığı gecikdirmənin bir başqa açarı da zülaldır. Zülal zəngin qidalar
,ümumiyyətlə yağlı və karbohidrat nisbəti yüksək qidalara görə daha doyurucudur. Zülalı ağır qidalar arasında; yağsız ət, balıq, süd, pendir, yumurta, quru paxlalar və qabıqlı yemişlər tapılır. Bu qidaları istehlak edərək həm diyetimizdə daha balanslı bir görüntü meydana gətirib həm də çəkimizi idarə altında tutmuş olacağıq. İnsanların iştahlarını azaltmaq üçün istifadə etdiyi bir başqa strategiyada yavaş yeməkdir. Əsas fikir, iştah siqnallarının beyinə çatmasının zaman götürməsidir, o halda yavaş yemək doyma siqnallarına daha çox qulaq asmamız mənasını verməkdədir. Nəticə olaraq, bir çox bəslənmə mütəxəssisi artıq fərqli qidaların enerji sıxlığına, milli litrəsində nə qədər kalori yaratdığını bildirir. Bəzi yeməklər (xüsusilədə yağlı yeməklər) enerjisi sıx yeməklərdir, kiçik bir həcmdə çox çox kalori yaradarlar. Bir şəkər qaşığı zeytun yağı ilə 1 qab tərəvəzdə aşağı yuxarı eyni miqdarda kalori yaranır. Ancaq bir qab dolusu tərəvəz sizi daha çox doyuracaq. Enerji sıxlığı yüksək qidalar yeyərsinizsə çox kalori götürərsiniz.Unutmayın hər diyet
hər bir adama ayrı ayrılıqda məxsusdur. Hər kəs üçün istifadə edilə bilinməsi mümkün deyil.
XƏBƏR LENTİ
Hücuma keçən düşmənə sarsıdıcı zərbə: Canlı qüvvə, sığınacaq və çox sayda texnika məhv edildi - RƏSMİ
Trampla "fotoşoplu" şəkli yayılan Mənsimovdan AÇIQLAMA - FOTO
Valideynlərin nəzərinə: uşaqları silkələməyin
Suriya müxalifəti sülhdən boyun qaçırır?
"Beşiktaş"ın matçından sonra güclü partlayış: 29 ölü, 166 yaralı
Azərbaycanda daha 25 nəfər koronavirusdan sağaldı - RƏSMİ
Ayrılmağı Serenay istəyib
"Türkiyə Azərbaycanın yanındadır"
"Atiye" rekord qırdı
Tubaya əkizi qədər bənzəyir - FOTO
Yay havası gəlir
Şüyüd plov (foto resept)
Azərbaycanda koronavirusa yoluxan hamilə qadın öldü: Körpəsi xilas edilsə də...
Dadlı evlər
1 həftəyə 5 kiloqram arıqlayın
Sehirli uşaq kostyumları
Şəkərbura (foto-resept)
Uzunboğaz çəkmələr
Bakı məktəblərində saqqız qadağası - SİYAHI
Xudafərin körpüsünün görüntüləri yayılıb - VİDEO
Metin Hara Adrianaya xoş surpriz etdi-FOTO
Koronavirusa qarşı yeni ixtirası ilə hər kəsi sevindirdi - FOTO/VİDEO
Rəqqasə prezidentliyə namizəd oldu - FOTO
Qəbul imtahanlarında yeniliklərlə bağlı Məleykə Abbaszadədən açıqlama
Əvəlikli çəkmə plov (foto resept)
Məşhur modeldən ŞOK QƏRAR
Bu abituriyentlər kolleclərə İMTAHANSIZ qəbul oluna biləcəklər
Uşaqları dərs oxumaqdan soyudan davranışlar
Ecazkar xanımlar üçün pencək modelləri
Qadınlar üçün çanta modelləri
Enrike ilk dəfə əkizlərindən danışdı
İranlı nazir Təzəpir məscidini ziyarət etdi
“8 Noyabr” metro stansiyasında son tamamlanma işləri gedir
Məşhur aparıcıdan hicab AÇIQLAMASI
Yeni peyvəndlər bəşəriyyətin pandemiyadan xilası olacaqmı? - ELMİ RƏYLƏR
"Ağıllı" plastır yaradılıb
Kurt Cobainin iz buraxmış 11 sözü
Gənclərin xalçaçılıq sənətinə marağının azalmasının səbəbi nədir?
BMT Təhlükəsizlik Şurasında Qarabağla bağlı nələr müzakirə edildi?
Əncirli bisküvit (foto-resept)
“Balu”nun şirniyyatlarını almayın - FOTO
Azərbaycanda koronavirusa yoluxanların sayı 10 mini ötdü
Alimlərdən böyük uğur: COVID-19 zərərsizləşdirildi
Azərbaycanlıların ən çox sevdiyi adlar - SİYAHI
HAVA necə olacaq?
Almanlar ispanları darmadağın etdi, yığmamız xorvatlara uduzdu
Azərbaycan hərbçiləri bu dəfə də düşməni susdurdular
36 saata tikilən ev-FOTO
Cüdo üzrə Avropa Çempionatı Bakıda keçiriləcək
Qəzzadan toy-büsat səsləri gəldi
- ŞƏRHLƏR