TOXLUQ: NİYƏ, NECƏ, NƏ QƏDƏR… ?
Canlılar həyatlarını davam etdirə bilmək üçün lazımlı enerjini ətrafdan götürdükləri qidalarla qarşılayarlar. Enerjiyə ehtiyac meydana gəldikdə aclıq hissi, yemək yemək istəyi yaranar. Buna iştah deyilir. Ehtiyaca görə artar ya da azalar. İştahın normadan aşağı və ya normadan yuxarı olması həyat keyfiyyətini və həyatı təhdid edən vəziyyətlərə səbəb ola bilər. İştahın canlının həyatını davam etdirməsində lazımlı olduğu və tarazlıqda tutulmasının əhəmiyyətli olduğu açıqdır. Edilən işlər iştahın idarəsini, beyinin hipotalamus bölgəsi ilə mədə, bağırsaq, pankreas və yağ toxuması kimi orqanların arasında bir idarə mexanizmi olduğunu göstərir. Hipotalamusun yan bölgəsi aclıq, alt orta bölgəsinin isə toxluqla əlaqədar olduğu nəticəsinə gəlinmişdir. İndiki vaxtda bir çox adamlar məşhur diyet bolluğuna qatılıb hər gün yeni bir üsulla zəifləməyə çalışırlar. Bir çoxu bu mövzuda müvəffəqiyyətsiz olduğu üçün özünü günahlandırır. Ancaq bir ümid var. Son on ildə həzm sistemində rol alan kimyəvilərlə əlaqədar bildiklərimizdə əhəmiyyətli bir artım var və yaxşı xəbər budur ki elm adamları iştahımızın necə işə başladığını öyrənməyə başlayıblar.
Ən son elmi araşdırmaların kalorilərə yüklənmədən toxluq hissi təmin etməyinizə kömək edə biləcəyini öyrənmək xoşunuza gələcək. Yeməy arzunuzu siz də idarəniz altına saxlaya bilərsiniz. Müxtəlif qaynaqlardakı bir çox diyet planı daha az yeməyinizi söyləyir, ancaq bu sizi ac və gücsüz hala salır. Buna əlavə olaraq bu vəziyyətdə diyetin xaricinə çıxmanız qaçınılmazdır. İştahın idarəsi artıq çəkinizi verməyinizin açarı ola bilər. Acısanız, şiddətli mədə qazıntınlarınız sizi axır əvvəl məğlub etdirəcək. Toxluq hiss etsəniz, daha az yeyər və artıq çəkilərinizi verərsiniz. Aclıq hiss etmədən diyet etmək çəkisinə diqqət yetirən hər kəsin xəyalıdır. Diyetdə yeni şüar "doymaq"dır. Bir yeməyin ardından özünüzü nə qədər tox hiss etsəniz sonrakı payda o qədər az yeyərsiniz. 1995-ci ildə də Avstraliyada Sydney Universitetindən Dr. Susanıla Holt doyma hissi ilə əlaqədar etdiyi işdə təəccüblü nəticələrə çatdı. Ağ çörək, şirin və xəmir işləri kimi yeməklər istehlak edən kəslərin daha tez acdığı müşahidə edildi. Ən uzun toxluq hissi verən qidaların isə, soyuq kartof(qaynadılmış) , ümumiyyətlə tərəvəz və meyvələr olduğu təyin olunmuşdur. Buradan da aydın olacağı kimi lif nisbəti yüksək qidalar tox qalmağımızı təmin etdiyi kimi cəmdə daha balanslı kalori götürməyimizə köməkçi olacaqdır. Lif, taxıl, meyvə, çiy və az bişmiş tərəvəzlər kimi bitki mənşəli qidalarda tapılar. Xüsusilə çörək seçimində lif və kalori dəyəri yüksək tam taxıllı buğda çörəklərini seçmək toxluq hissi üçün faydalı olacaq. Mədəmiz boş olduğun zaman bol miqdarda qrelin hormonu çıxarar, buda hipotalamusun yemə istəyi düyməsini basmasına səbəb olar. Yemək yedikdən sonra mədə divarımız sıxılar və qrelin istehsalı dayanar. Qrelin olmadığında hipotalamus “bucağım” düyməsini bağlayar. Aşağı kalorili şorbalar isə qarınınızı doyurmanın başqa bir möcüzəvi yoludur. Xüsusilə tərəvəzli və quru paxlayla bol olan şorbalar bəsləyici olmalarıyla yanaşı toxluq hissidə yarada bilər. Ancaq bu vəziyyət yalnız həddindən artıq köklər üçün faydalı olacaq. Zəif fərdlərdə yeməkdən əvvəl şorba içmək mədəni dolduraraq əsas yeməyin istehlak edilməsinə maneə törədə bilər. Aclığı gecikdirmənin bir başqa açarı da zülaldır. Zülal zəngin qidalar
,ümumiyyətlə yağlı və karbohidrat nisbəti yüksək qidalara görə daha doyurucudur. Zülalı ağır qidalar arasında; yağsız ət, balıq, süd, pendir, yumurta, quru paxlalar və qabıqlı yemişlər tapılır. Bu qidaları istehlak edərək həm diyetimizdə daha balanslı bir görüntü meydana gətirib həm də çəkimizi idarə altında tutmuş olacağıq. İnsanların iştahlarını azaltmaq üçün istifadə etdiyi bir başqa strategiyada yavaş yeməkdir. Əsas fikir, iştah siqnallarının beyinə çatmasının zaman götürməsidir, o halda yavaş yemək doyma siqnallarına daha çox qulaq asmamız mənasını verməkdədir. Nəticə olaraq, bir çox bəslənmə mütəxəssisi artıq fərqli qidaların enerji sıxlığına, milli litrəsində nə qədər kalori yaratdığını bildirir. Bəzi yeməklər (xüsusilədə yağlı yeməklər) enerjisi sıx yeməklərdir, kiçik bir həcmdə çox çox kalori yaradarlar. Bir şəkər qaşığı zeytun yağı ilə 1 qab tərəvəzdə aşağı yuxarı eyni miqdarda kalori yaranır. Ancaq bir qab dolusu tərəvəz sizi daha çox doyuracaq. Enerji sıxlığı yüksək qidalar yeyərsinizsə çox kalori götürərsiniz.Unutmayın hər diyet
hər bir adama ayrı ayrılıqda məxsusdur. Hər kəs üçün istifadə edilə bilinməsi mümkün deyil.
XƏBƏR LENTİ
Merkel NATO-nun Rusiya planından danışdı
Bakıda avtobuslarla bağlı daha bir yenilik
Azərbaycanda müəllim ordusu qadınlardan ibarətdir
"Qarabağ" Avropada 5-ci oldu
Azana həsrət məscidlər
Pomidor suyu içməyin faydaları
Polis Qurban bayramı ilə bağlı xəbərdarlıq etdi
Yediyimiz yumurtanın tərkibini bilirikmi?
Saqqal saxlayan oğlanlara pis xəbər!
Günün qoroskopu: Qətiyyətli olun!
Koronavirusa yoluxan həkim nəyin hesabına tez sağaldığı barədə danışdı
Toshiba televizorlarının istehsalı dayandırılır
Mart ayında HAVA necə olacaq?
Seda Sayan əməliyyat olunacaq
Rostov zooparkında robot-kassir işə başlayıb
Prezident İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva şəhidlərin əziz xatirəsini yad ediblər
Yevlaxda Olimpiya İdman Kompleksi tikiləcək
Acun Ilıcalı Şeyma Subaşı ilə barışdı?-FOTO
Azərbaycanda qriplə bağlı SON VƏZİYYƏT
Qida zəhərlənmələri
Hamilə və xərçəng olduğunu eyni gündə öyrəndi_FOTO
“Məktəblər və universitetlər birmənalı olaraq açılmayacaq” - İlham Əliyev
Riyaziyyat bəyi şoka saldı
Yeni qaş trendi: Balıq quyruğu
Ölüm vaxtını təyin edən test inkişaf etdirildi
Cəbhədə son vəziyyət
Nəfəs kəsən toydan şəkillər
Tibdə qeyri-adi faktlar
Kaş ki hər şey açıldığı kimi bağlansaydı
Azərbaycanın xeyli hissəsində qaz olmayacaq
14 yaşı tamam olmamış şəxslərə dərman satılması QADAДћAN EDİLDİ
Azərbaycanda daha iki nəfər koronavirusdan öldü: 149 yeni yoluxma - RƏSMİ
Ronaldudan növbəti xeyirxah addım - 370 yaralıya yardım etdi
Adını Günəşə yazdıran aktrisa
Prezident ailəsində xoş gün
Həkimdən xəbərdarlıq: "Külək əsəndə..."
Dünyanın ən sürətli və bahalı polis maşınları
Beyni sökən telefonlar
Dodaq boyası çəkərkən yol verilən səhvlər
Coğrafiya müəllimi olmaq istəyənlər imtahan verir
Minlərlə gənc səfərbərlik üçün qeydiyyata alınır - RƏSMİ
Azərbaycandan 3 mindən çox tələbə xaricdə təhsil almaq hüququ qazandı
Karpal tunel sindromu
Rəhbərlik bunları sevmir
Təmizlik zamanı edilən səhvlər
Alişan doğulacaq körpəsindən danışdı
Əzələli kenquru öldü-FOTO
Bu avtobuslarda gediş haqqı aşağı salındı - RƏSMİ
"Türkiyə haqlı davasında Azərbaycanın yanındadır"
Tərəvəzli qarox şorbası (foto resept)
- ŞƏRHLƏR