TOXLUQ: NİYƏ, NECƏ, NƏ QƏDƏR… ?
Canlılar həyatlarını davam etdirə bilmək üçün lazımlı enerjini ətrafdan götürdükləri qidalarla qarşılayarlar. Enerjiyə ehtiyac meydana gəldikdə aclıq hissi, yemək yemək istəyi yaranar. Buna iştah deyilir. Ehtiyaca görə artar ya da azalar. İştahın normadan aşağı və ya normadan yuxarı olması həyat keyfiyyətini və həyatı təhdid edən vəziyyətlərə səbəb ola bilər. İştahın canlının həyatını davam etdirməsində lazımlı olduğu və tarazlıqda tutulmasının əhəmiyyətli olduğu açıqdır. Edilən işlər iştahın idarəsini, beyinin hipotalamus bölgəsi ilə mədə, bağırsaq, pankreas və yağ toxuması kimi orqanların arasında bir idarə mexanizmi olduğunu göstərir. Hipotalamusun yan bölgəsi aclıq, alt orta bölgəsinin isə toxluqla əlaqədar olduğu nəticəsinə gəlinmişdir. İndiki vaxtda bir çox adamlar məşhur diyet bolluğuna qatılıb hər gün yeni bir üsulla zəifləməyə çalışırlar. Bir çoxu bu mövzuda müvəffəqiyyətsiz olduğu üçün özünü günahlandırır. Ancaq bir ümid var. Son on ildə həzm sistemində rol alan kimyəvilərlə əlaqədar bildiklərimizdə əhəmiyyətli bir artım var və yaxşı xəbər budur ki elm adamları iştahımızın necə işə başladığını öyrənməyə başlayıblar.
Ən son elmi araşdırmaların kalorilərə yüklənmədən toxluq hissi təmin etməyinizə kömək edə biləcəyini öyrənmək xoşunuza gələcək. Yeməy arzunuzu siz də idarəniz altına saxlaya bilərsiniz. Müxtəlif qaynaqlardakı bir çox diyet planı daha az yeməyinizi söyləyir, ancaq bu sizi ac və gücsüz hala salır. Buna əlavə olaraq bu vəziyyətdə diyetin xaricinə çıxmanız qaçınılmazdır. İştahın idarəsi artıq çəkinizi verməyinizin açarı ola bilər. Acısanız, şiddətli mədə qazıntınlarınız sizi axır əvvəl məğlub etdirəcək. Toxluq hiss etsəniz, daha az yeyər və artıq çəkilərinizi verərsiniz. Aclıq hiss etmədən diyet etmək çəkisinə diqqət yetirən hər kəsin xəyalıdır. Diyetdə yeni şüar "doymaq"dır. Bir yeməyin ardından özünüzü nə qədər tox hiss etsəniz sonrakı payda o qədər az yeyərsiniz. 1995-ci ildə də Avstraliyada Sydney Universitetindən Dr. Susanıla Holt doyma hissi ilə əlaqədar etdiyi işdə təəccüblü nəticələrə çatdı. Ağ çörək, şirin və xəmir işləri kimi yeməklər istehlak edən kəslərin daha tez acdığı müşahidə edildi. Ən uzun toxluq hissi verən qidaların isə, soyuq kartof(qaynadılmış) , ümumiyyətlə tərəvəz və meyvələr olduğu təyin olunmuşdur. Buradan da aydın olacağı kimi lif nisbəti yüksək qidalar tox qalmağımızı təmin etdiyi kimi cəmdə daha balanslı kalori götürməyimizə köməkçi olacaqdır. Lif, taxıl, meyvə, çiy və az bişmiş tərəvəzlər kimi bitki mənşəli qidalarda tapılar. Xüsusilə çörək seçimində lif və kalori dəyəri yüksək tam taxıllı buğda çörəklərini seçmək toxluq hissi üçün faydalı olacaq. Mədəmiz boş olduğun zaman bol miqdarda qrelin hormonu çıxarar, buda hipotalamusun yemə istəyi düyməsini basmasına səbəb olar. Yemək yedikdən sonra mədə divarımız sıxılar və qrelin istehsalı dayanar. Qrelin olmadığında hipotalamus “bucağım” düyməsini bağlayar. Aşağı kalorili şorbalar isə qarınınızı doyurmanın başqa bir möcüzəvi yoludur. Xüsusilə tərəvəzli və quru paxlayla bol olan şorbalar bəsləyici olmalarıyla yanaşı toxluq hissidə yarada bilər. Ancaq bu vəziyyət yalnız həddindən artıq köklər üçün faydalı olacaq. Zəif fərdlərdə yeməkdən əvvəl şorba içmək mədəni dolduraraq əsas yeməyin istehlak edilməsinə maneə törədə bilər. Aclığı gecikdirmənin bir başqa açarı da zülaldır. Zülal zəngin qidalar
,ümumiyyətlə yağlı və karbohidrat nisbəti yüksək qidalara görə daha doyurucudur. Zülalı ağır qidalar arasında; yağsız ət, balıq, süd, pendir, yumurta, quru paxlalar və qabıqlı yemişlər tapılır. Bu qidaları istehlak edərək həm diyetimizdə daha balanslı bir görüntü meydana gətirib həm də çəkimizi idarə altında tutmuş olacağıq. İnsanların iştahlarını azaltmaq üçün istifadə etdiyi bir başqa strategiyada yavaş yeməkdir. Əsas fikir, iştah siqnallarının beyinə çatmasının zaman götürməsidir, o halda yavaş yemək doyma siqnallarına daha çox qulaq asmamız mənasını verməkdədir. Nəticə olaraq, bir çox bəslənmə mütəxəssisi artıq fərqli qidaların enerji sıxlığına, milli litrəsində nə qədər kalori yaratdığını bildirir. Bəzi yeməklər (xüsusilədə yağlı yeməklər) enerjisi sıx yeməklərdir, kiçik bir həcmdə çox çox kalori yaradarlar. Bir şəkər qaşığı zeytun yağı ilə 1 qab tərəvəzdə aşağı yuxarı eyni miqdarda kalori yaranır. Ancaq bir qab dolusu tərəvəz sizi daha çox doyuracaq. Enerji sıxlığı yüksək qidalar yeyərsinizsə çox kalori götürərsiniz.Unutmayın hər diyet
hər bir adama ayrı ayrılıqda məxsusdur. Hər kəs üçün istifadə edilə bilinməsi mümkün deyil.
XƏBƏR LENTİ
Apple hələ də liderdir
Qozlu peçenye (foto resept)
Ermənistan Silahlı Qüvvələri işğal etdikləri Azərbaycan torpaqlarında yanğınlar törədiblər
Günün qoroskopu: əlverişli tanışlıq olacaq
Dünyanın ən yaşlı pişiyi öldü-FOTO
Uşaqlar üçün 5D yataq örtükləri
İdeal, yoxsa sağlam çəki?
Aqata Kristi-Həyat qaydaları
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Döllənmə
Türkün şən səsi vəfat etdi
Nə qədər su içilməlidir?
Şahzadənin toyu oldu!-FOTO
Heydər Əliyevin vəfatının 10-cu ildönümü ilə əlaqədar məqalə dərc edilib
Pəhrizsiz arıqlamağın yolları
190 manat alacaq şəxslərin SİYAHISI BURADA
Küçə pişiyini sığalladı iflic oldu-FOTO
Lotereyada 273 milyon dollar udub
Cütlüklər arasında güclü bağlılıq olduğunu göstərən əlamətlər
Ən yaxşı avtomobil seçildi - FOTO
76 kq arıqlayıb hər kəsi təəccübləndirdi-FOTO
Azərbaycan coğrafiyasının inkişaf tarixi-5
В«FeysbukВ»un pilotsuz təyyarələrindən ucuz internet
Prezidentin evi ələ keçirildi
Dəyişim...
Günün ulduz falı
Xalq artisti Ofelya Sənani xəstəxanaya yerləşdirilib - İnfarkt keçirdi
Bryus Li haqda yeni film çəkildi-VİDEO
Uşağın əmziyi özündən böyük problemə dönərsə...
160-dan çox ölkə bu qidaları QADAĞAN EDİB: alma, çörək, ət...
"Altın Kelebek" mükafatları: Qırmızı xalça
Cey Lo 6 müxtəlif obrazda - FOTO
Kəşf etməli olduğunuz cihazlar
Sevgi yastıqları
Altıbucaqlı taxta xanada əl işi
Apple pulları artırdı
Dünyanın ən kibertəhlükəsiz ölkələri - REYTİNQ
Prezident İlham Əliyev I Avropa Oyunlarının keçirilməsi ilə əlaqədar sərəncam imzaladı
Neft ucuzlaşdı
Evlilik il dönümləri
Əsgərlərimiz Şuşadan Azərbaycana salam yolladı - VİDEO
Yeni trend: Saç sırğaları
İtmiş təyyarədən yenə səs gəldi
Dərmanların qiymətində DƏYİŞİKLİK var?
Laçında Azərbaycanın Dövlət Himni oxundu - VİDEO
Musiqi ürəyin dərmanıdır
Daha səkkiz rayonda xüsusi karantin rejimi tətbiq olunacaq - SİYAHI
Ölkədə əhalinin peyvəndlənməsinə başlanılacaq
Ən güclü maqnit qasırğaları qeydə alındı
Çin və İran tarixində ilk
- ŞƏRHLƏR