Bu gün Azərbaycan xalqı Novruz bayramını və ilin axır çərşənbəsini qeyd edir. Əsrlərdir qeyd edilən bayramın bir çox adətləri bu gün də qorunur.
Qadin.Net bildirir ki, AMEA Folklor İnstitutu, “Folklor və yazılı ədəbiyyat şöbəsi”nin böyük elmi işçisi Əpoş Vəliyev publika.az-a açıqlamasında Novruz adətləri haqqında danışıb
Onun sözlərinə görə, xüsusən Naxçıvan Muxtar Respublikasında bu gün bayram xüsusi təntənə ilə, milli tətbiqi sənəti və xalq yaradıcılığını inkişaf etdirməklə paralel qeyd olunmaqdadır:
“Novruz bayramı ərəfəsində dənli bitkilərdən səməni cücərdilir. İnanclara görə, Novruz bayramında göyərdilən səməni təbiətin oyanmasının, yaşıllığın, yazın gəlməsinin, təbiətin canlanmasının və əkinçiliyin rəmzidir. Səməni halvası bişirmək üçün buğdadan adi qayda üzrə səməni cücərdilir. Cücərtilər sarımtıl rəngdə olduqda ətçəkən maşından keçirilir, şirəsi tənzifdən süzülür və un əlavə edilib xəmir yoğurulur. Xəmir yağlanmış mis tiyana qoyulur, zəif alov üzərində arabir çevirilmək şərtilə (yanmasın deyə) 4 saat ərzində bişirilir. Hər dəfə xəmiri çevirdikdə altına azacıq kərə yağı tökülür. Axırda kütləyə xırdalanmış qoz ləpəsi, ədviyyat və doşab vurulub yaxşı qarışdırılır”.
Ə.Vəliyev deyir ki, Novruzun atributlarından biri boyanmış yumurtadır.
“Yumurta oval, dairəvi formada olduğundan qalaktikanı təmsil edir. Yumurtanın ağ, göy, yaşıl, qırmızı boyanması dörd fəslin rəmzi, əmin-amanlq kimi yozulur.
Novruzda xüsusi şirniyyatlar bişirirlər – qoğal, şəkərbura, paxlava. Qoğal – Günəşin, şəkərbura – Ayın, paxlava isə – alovun rəmzi sayılır. Novruz şənliklərinin əsas personajları təbii ki, Kosa və Keçəldir. Onların oyunbazlığı bayrama xüsusi Kosa və Keçəl obrazları qışla yazın mübarizəsini əks etdirir: Kosa torpağın rəmzidi, qışla yazın arasında nə qədər mübarizə getsə də, nəticədə Kosa-torpaq ölmür, dirilir, təbiət oyanır. Axı hər şeydən əvvəl bu şənlik əkinçilik bayramını əks etdirmək üçündür. Yazın gəlişiylə Kosa dirilir. Keçəllə Kosanın məzhəkəli tamaşası müqabilində yazla qışın bir-birilə mübarizəsi əks olunur. Qış öz yerini yaza təhvil vermək istəmir, yaz isə bu yeri əldə etməyə çalışır. Kosa ilə keçəlin məzhəkəsinin rəmzi bundan ibarətdir. Çox qədim mənbələrdə Novruz mərasimi ilə bağlı bu obrazlardan istifadə olunub. Onlar ta qədim zamanlarda açıq havada keçirilən meydan tamaşasını gözəlləşdiriblər. Bu personajlar barədə Hüseynqulu Saranbskinin ”Köhnə Bakı" əsərində yazılanlar Novruz ənənələrinin orijinal variantına yaxındır, onların oyunbazlığının geniş mətni həmin əsərdə əks olunub”.
Novruzun mahiyyətindən xəbərsiz olanlar
Folklorşünasın sözlərinə görə, hazırda Novruz bayramı otuzdan çox xalq tərəfindən qeyd edilsə də, onun ənənələri ən güclü və düzgün şəkildə məhz Azərbaycanda yaşamaqdadır:
Adaxlı qız bəy corabın toxurdu,
Hər kəs şalın bir bacadan soxurdu,
Ay nə gözəl qaydadı şal sallamaq,
Bəy şalına bayramlığın bağlamaq.Şal istədim mən də evdə ağladım,
Bir şal alıb tez belimə bağladım,
Qulamgilə qaçdım, şalı salladım,
Fatma xala mənə corab bağladı,
Xan nənəmi yada salıb ağladı.
XƏBƏR LENTİ
Düşmən ordu xeyli itki verdi
Bakıda gecə işləmək
Putinin ağır xəstə olması barədə katibindən
İnternetdə əsas problem nədir?
Yeni qeyri adi “karantin” çellencinə start verildi - FOTO
Millimizin 16 yaşlı cüdoçusu dünyasını dəyişdi
Sellulit üçün qəhvə masajı
Bir damlaya sığan dünya...
Zrazı (foto resept)
Qələbəyə görə veriləcək orden-medalların adları açıqlandı - SİYAHI
Təhsil haqqını ödəyə bilməyən tələbələr üçün ŞANS
Fredi Merkuri və onun sevimli pişikləri
Günün qoroskopu: yeniliklər və dəyişikliklər dövrüdür
Azərbaycana qış gəldi
İrsi qan xəstəliyi – Hemofiliya
Yemək sprey-rəngləndiriciləri
Koronavirus xəstəsinə cinayət işi açıldı-SƏBƏB
Ən yaxşı qısa saç modelləri
Vətən Müharibəsinin son saatlarının şəhidi: Şəhadəti öz ad gününə hədiyyə etdi - VİDEO
Astronomiyadan təsirlənən manikür
"Şəhid kəmərləri"ni istehsal edən zavod aşkarlandı
Dadlı poğaça (foto resept)
Tələbələrə təqaüdlər necə ödəniləcək? - Nazirdən AÇIQLAMA
İstilər qayıdır
Cəzalandırmaq ya da cezalandırmamaq
I Vitse-prezident Mehriban Əliyeva konfransda çıxış etdi
Apple ilə Samsung barışacaq?
Kababa gəl, kababa: ye ki, qurtaracaq
İspaniyada bitkilərə konsert verdilər - VİDEO
Plombir tortu (foto resept)
Demet Akalın səhər yeməyinə verdiyi pulla GÜNDƏMDƏDİR_FOTO
Oktyabr ayının havası açıqlandı-FOTO
Artıq Twitter-də də "bəyəndim" var
Qızdırması olan hər kəs test edilir - RƏSMİ AÇIQLAMA
ADNA faciəsindən 9 il ötür
Milyarder yeni kosmik aparat hazırlayır
"Bakı məktəblərində qış mövsümünə hazırlıq işləri başa çatıb"
"WhatsApp" bombanı partlatdı
Balacaboy xanımların qarşılaşdığı vəziyyətlər (nümunələrlə)
Keçmiş birinci xanım konsert verəcək
Azərbaycanda ilk dəfə olaraq 10D sinema fəaliyyətə başlayacaq
Bu qatardır, yoxsa otel? (Foto)
Siyavuş Novruzov: "Məscid ibadət üçündür, təşkilat qurmaq üçün yox"
Titanik gəmisi ilə bağlı QADAДћA
Buraxılış imtahanları təxirə salındı
Heydər Əliyev Fondunun təşəbbüsü ilə Badamdar qəsəbəsindəki "Könül" körpələr evi-uşaq bağçası əsaslı təmir olunacaq - FOTO
400 milyon "Facebook" istifadəçisinin telefon nömrəsi internetə sızdı
Azərbaycan Avro-3 standartlarının tətbiqinə başlayır
Təmiz nəfəs - insult, infarkt
Cəbhədə yoxlama