Son günlər ölkəmizdə “Wi-Fi” təhlükəsizliyi ilə bağlı insidentlərin sayında kəskin artımın olması, əsasən istifadəçilərin şəbəkə qurğularının (router və modemlər) ələ keçirilərək “Wi-Fi” şəbəkə adlarının arzuolunmaz şəkildə dəyişdirildiyi halları müşahidə edilir.
Qadin.Net bildirir ki, bu barədə Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyindən (NRYT) bildirilib.
Məlumata görə, Nazirlik yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti tərəfindən insidentlər araşdırılır. Araşdırmalar nəticəsində hücumların baş verməsinin əsas səbəbinin şəbəkə qurğularının təhlükəsizliyi üçün sadə təhlükəsizlik tənzimləmələrinin tətbiq edilməməsinin olduğu müəyyən edilib. Belə ki, qurğular üçün standart və zəif parollardan (admin, password, 12345 və s.), şəbəkə adlarında müəyyənləşdirici məlumatlardan (ad, soyad, telefon nömrəsi, ünvan və s.) istifadə olunub, eləcə də proqram təminatı yeniləmələri aparılmayıb.
"Belə ki, evimizdə olan bütün qurğular (telefon, kompüter, smart qurğular və s.) internetə router cihazı vasitəsilə qoşulur. Router düzgün konfiqurasiya olunmadığı, təhlükəsizliklə bağlı vacib sazlamalar aparılmadığı, eləcə də zəif və standart parollardan istifadə olunduğu zaman asanlıqla bədniyyətlilər tərəfindən ələ keçirilə bilər", - nazirlikdən bildirilib.
Router yoluxduqda, bədniyyətlilər tərəfindən istifadəçilərin trafiki izlənilməklə fərdi məlumatları ələ keçirilə, routeri sıradan çıxarıla, şəbəkələrində olan digər cihazlara hücumlar oluna bilər. Məhz bu səbəbdən routerin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi kompüterin təhlükəsizliyinin təmin edilməsi qədər vacib hesab olunur.
Nəqliyyat, Rabitə və Yüksək Texnologiyalar Nazirliyi yanında Elektron Təhlükəsizlik Xidməti vətəndaşlara vaxt itirmədən aşağıdakı sazlamaları aparmalarını tövsiyə edir:
Aşağıdakı sazlamaları etmək üçün kompüteriniz routerə qoşulu olduqda, veb-brauzerdə routerin IP ünvanını (adətən routerin arxa hissəsində göstərilir) daxil etməklə idarəetmə panelinə daxil olmalısınız. Bu zaman sizdən istifadəçi adı və parol istəniləcək. Bu məlumatlar routerin istifadə təlimatından və ya istehsalçı və modelə görə internetdə axtarış edilməklə əldə edilə bilər.
İlk öncə routerin susmaya görə təyin edilən standart istifadəçi adı və parolunu dəyişin. Bu parollar modelə və istehsalçıya görə asanlıqla internetdən əldə oluna bilər. Bu səbəbdən routeriniz üçün uzun və mürəkkəb parol (böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda) seçin və onu başqa şəxslərlə paylaşmayın.
Routerin proqram təminatını (firmware) mütəmadi olaraq yeniləyin. Son nəsil routerlərdə proqram təminatı avtomatik yenilənir, köhnə cihazlar üçün yenilənmə vaxtaşırı manual olaraq yerinə yetirilməlidir. Yenilənmə qəbul etməyən qurğular dəyişdirilməlidir.
“Uzaqdan idarəetmə/Remote administration” funksiyasını söndürün və router parametrlərini tənzimləmək üçün routerinizə fiziki olaraq qoşulmadan – kabeldən istifadə edin.
“Wi-Fi” şəbəkənizi ən son şifrləmə standartlarından (“WPA2” və ya “WPA3”) istifadə etməklə şifrləyin. “WPA2” seçimi olmadığı təqdirdə router dəyişdirilməlidir. “Wi-Fi” üçün parol seçərkən ardıcıl rəqəm və düymələrdən, fərdi məlumatlarınızdan istifadə etməyin. Böyük və kiçik hərflər, rəqəm və simvolların kombinasiyasından ibarət 10-12 simvol uzunluğunda mürəkkəb parol seçilməlidir.
“Wi-Fi” şəbəkə adında (yəni “SSID”) hər hansı müəyyənləşdirici məlumatlar (ad, ünvan, telefon nömrəsi, fiziki ünvanlar və s.) istifadə olunmamalıdır. Hər routerin özünə uyğun zəiflikləri olduğunu və bunların hakerlərə məlum olduğunu nəzərə alaraq standart şəbəkə adlarından istifadə etmək olmaz.
Router və modemdə təhlükəsizlik divarının (“firewall”) aktiv edilməsi, “UPnP” və “WPS” funksiyasının söndürülməsi tövsiyə edilir.
“Wi-Fi” şəbəkəsinin parolu kənar şəxslərlə paylaşılmamalı və mütəmadi yenilənməlidir.
“Guest network” funksiyasından istifadə olunması tövsiyə edilir. Bu sizə şəbəkənizi seqmentləşdirməyə və ziyarətçilərə onun yalnız bir seqmentinə daxil olmağa icazə verir.
Bütün istifadəçilərdən bu məsələyə ciddi yanaşmaları və vaxt itirmədən qeyd edilən sazlamaları aparmaları xahiş olunur. Hər hansı çətinlik yaranarsa, routeri konfiqurasiya edən internet xidməti provayderlərinə müraciət edə bilərlər.
İstifadəçilərdən “Wi-Fi” şəbəkəsinin adı xəbərləri olmadan dəyişdirildiyi və ya routerlərinin yoluxduğuna dair hər hansı şübhələri olduğu hallarda “www.cert.az” rəsmi saytı və ya [email protected] e-poçtu, həmçinin sosial şəbəkə hesabları vasitəsilə Elektron Təhlükəsizlik Xidmətinə müraciət etmələri xahiş olunur.
XƏBƏR LENTİ
Sabah qaz olmayacaq
Dünyanın ən təhlükəsiz şəhərləri
Sosial şəbəkələr üzərindən dələduzluq edən insanlardan EHTİYATLI OLUN!
XƏBƏRDARLIQ: Sabah geomaqnit qasırğası olacaq
Möhtəşəm cütlük: əncir və süd
Qoltuqaltı qaralmasını necə aradan qaldırmalı?
BBC ailəsini itirmiş üç yaşlı Xədicə ilə bağlı reportaj hazırladı: “Deyir, baba, anamı gətir” - VİDEO
Fridrix Nitsşedən tərcümələr
Yeməkdən sonra 7 təhlükəli vərdiş
114 kiloqram arıqlayıb, tanınmaz oldu - FOTO
Həftə sonunun HAVAsı
Günün qoroskopu: Sevdiklərinizə dəyər verin!
Limonla edilən təbii sızanaq maskası
Prezident: “Türkiyə-Rusiya birgə atəşkəs nəzarət mərkəzinin yaradılması bölgədə iş birliyinin yeni formatıdır”
Britaniyanı qarışdıran gülməli hadisə
Toya gedənlərin DİQQƏTİNƏ: zəhərlənə bilərsiniz - VİDEO
Ronaldinyo ağır zədə aldı
Ağciyər və ürəyi xəstə olanların nəzərinə
Zövqlü ayaqqabılar
Qədim şəhər, gözəl diyar Gəncə
İlham Əliyev və xanımı Mehriban Əliyeva ümummilli lider Heydər Əliyevin məzarını ziyarət ediblər
13 yaşlı bloger aya 1000 dollar qazanır-FOTO
Limonlu keks (foto resept)
Tatlıtuğdan xanımı ilə bağlı etiraf
Azərbaycanda könüllü rüşvət verənlər cinayət məsuliyyətinə cəlb olunacaq?
Qarabağ separatçılarından son qərar - MÜHARİBƏ OLACAQ
“WhatsApp”da təhlükə yaranıb
Kəs və yapışdır-28
Türkiyə Parlamenti Ermənistanın Azərbaycana qarşı cinayətlərini araşdırır
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir?-18 noyabr
Bir həftəyə 10 kq arıqladım
Şokoladlı maffinlər(foto resept)
Avtobus sürücüləri ilə bağlı yenilik
Ən SOYUQ ad FEVRAL olacaq
Günəş tədqiqatında NASA Şamaxı rəsədxanasının məlumatlarından yararılanır
Əl tutma formasına görə münasibətin analizi
Fələstində qanlı Ramazan
İtaliya “müharibə” elan etdi
Messi ikinci dəfə ata olacaq
Bu adlar yasaqlandı
SALAT BƏZƏDİLMƏSİ ÜSULLARI (foto dərs)
Vunderkind uşağım
HAVA necə olacaq?- 6 MART
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -2 APREL
Derya Tuna Tatlısəsin evliliyindən danışdı
Smurfiklər şəhəri - FOTO
Aspirin maskası və dəriyə faydası
Eser Yenenler doğulacaq körpəsinin adını açıqladı-FOTO
Vulkan fermeri milyonçu etdi
Hava çirklənməsindən qorunmağın yolları