Bunları bilmək maraqlıdır

21.11.2016-14:00

3 296

Peyin böcəyinin yolu tapa bilməsi

Uzun zaman alimləri düşündürən peyin böcəklərinin arxa-arxaya hərəkət edərək maneəsiz marşurutu necə müəyyən etmələri idi. Müasir dövrdə insanlar GPRS və xəritələrdən istifadə etsələr belə, peyin böcəkləri kimi dəqiq marşrutu müəyyən edə bilmirlər. Əlimizdə bu kimi müasir vasitlər olsa belə, yenə də yolu aza bilmək ehtimalımız az deyil. Bəs peyin böcəkləri bu qədər dəqiqliklə marşrutu necə müəyyən edirlər?

Sən demə peyin böcəkləri istiqaməti atmosferdən axıb gələn işığın sayəsində müəyyən edirmişlər. Gecələr ulduzlar və Aydan əks olunan işığa görə, gündüzlər isə Günəş işığına nəzərən. Bu böcəklərin işığı müəyyən etmə qabiliyyətləri insanlardan qat-qat üstündür. Yəni insan gözünün müəyyən edə bilmədiyi işıq selini peyin böcəkləri çox asanlıqla müəyyən edə bilirlər.

Dəniz atlarının çoxalması

İnsanların əksəriyyəti elə düşünür ki, insan cəmiyyəti kimi digər canlı cəmiyyətlərdə də ananın funksiyası uşaq dünyaya gətirmək və onu yedizdirib böyütməkdir. Amma biz daha geniş şəkildə dünyamızda yaşayan canlılara nəzər yetirsək, canlılarda fərqli ailə quruluşlarını görə bilərik. Klassik ailə yanaşmasını biz əsasən məməlilərdə çox müşahidə edə bilərik. Ancaq kürəmiz sürpizlərlə doludur. Okean sularında yaşayan bu dəniz atları sizi heyrətləndirəcək ailə prinsipləriylə yaşayırlar. Demək, dişi dəniz atı öz yumurtasını erkəyin bədəninə yerləşdirir və gələcək uşaqlarını erkək dünyaya gətirir. Alimlərin düşündüyünə görə erkəyin bu funksiyanı öz üzərinə götürmə səbəbi dişiləri üçün daha cəzbedici olmaları səbəbindəndir.

İnsanabənzər fosil nümünələri

Cənubi Afrika Resuplikasının (CAR) Yohanesburq məntəqəsinin yaxınlığında Rsing Star mağarasında insana yaxın sayılacaq 15 insanabənzər fosil nümünələri tapmışlar. İlkin qərar olaraq mütəxəssislər düşünürlər ki, bu fosillər neandertallar kimi insana daha yaxın qohum sayıla bilər. Naledi adı qoyulmuş bu fosillər 2 il ərzində gərgin araşdırmanın nəticəsi olmuşdur.

Nəzərinizə çatdırım ki, ilk insan fosilləri Keniyada, Rudolf gölünün ətrafında və Tanzaniyanın Olduvay vadisində aşkarlanmışdır. Bu ərazilər isə CAR-dan kifayət qədər coğrafi baxımından uzaqda yerləşir.
Alimlərin Homo Naledi adlandırdıqları bu tapıntı müasir insandan kifayət qədər fərqlənsə də, bənzərliklər az deyil. Hərçənd kəllə sümüyünün qurluşu, dişlərin kiçkliyi, özünəməxsus uzun ayaqlar, müasir insanlardan o qədər də fərqlənmir.
Boyu təqribən 1.50 m olan bu nümünələrin çəkisi təqribən 45 kq-dır.

Marqlısı odur ki, mütəxəssislər bununla kifayətlənməyərək mağaranın bir küncündə kiçik bir boşluq müşahidə etmişlər. Daha arıq, xüsusən də qadın mütəxəssisləri bu keçiddən keçirməyə çalışmışlar. Keçidin arxasında müşahidə etdikləri onları heyrətləndirmişdi. Burada 100-ə yaxın kütləvi insan fosillərinə rast gəlmişlər. Alimlərin fikrincə, Homo Naledilərin özünəməxsus dəfn ritualları və ibtidai mədəniyyətləri olmuşdur.

Ələddin Əsgərov