Kənardan baxanda ağzı, gözü və sinir sistemi olmayan bitkilər insan kimi görmə, eşitmə, dadbilmə və toxunma duyğularından istifadə edərək çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin nəyə görə görmə qabiliyyətinə ehtiyacları vardır?
Bitkilərin dadbilmə duyğusu necədir?
Bitkilər necə eşidirlər?
Yer üzərindəki canlılar aləmində çox əhəmiyyətli yerə sahib olan bitkilərdəki sistemlərin ən maraqlı xüsusiyyətlərindən biri reaksiya mexanizmlərdir. Kənardan baxanda nə ağzı, nə gözü, nə də sinir sistemi olan bitkilər bu reaksiya mexanizmləri sayəsində çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin görmə duyğusu
Bitkilərin bizim kimi gözləri yoxdur, lakin bizim gördüyümüzdən daha çoxunu görə bilirlər. Çünki onların işığa həssas birləşmələrdən yaranmış zülalları vardır. Buna görə də bizim gördüyümüz və görə bilmədiyimiz bütün dalğa uzunluqlarını mənimsəyirlər. Hətta işığa qarşı həssaslıqları insan gözündən daha çoxdur.
Bitkilərin bu xüsusiyyətlərə sahib olmalarının səbəbi böyümək və həyatda qalmaq üçün işığa olan ehtiyaclarıdır. Buna görə də gözlərlə işığı görürlərmiş kimi işıq istiqamətində zoğ verir, böyümələrini işıq istiqamətində davam etdirirlər. Hətta gün ərzində günəşi təqib edən günəbaxan bitkisinə bu xüsusiyyətinə görə belə bir ad da verilmişdir. Bitkilər özlərinə verilmiş görmə qabiliyyəti sayəsində işığın sıxlığı, keyfiyyəti, istiqaməti və periodu kimi şərtləri müəyyən edirlər. Bitkinin gündəlik həyat tərzi özünü işığa görə quran bir “daxili saat”ın nəzarətindədir.
Bitkidə işığı mənimsəməkdə məsul olan iki zülal ailəsi vardır. Bu iki ailədən biri beş fərqli növü olan “fitokrom”, digəri isə iki fərqli növü ilə “kriptokrom” adlı zülallardır. Bu zülallar eyni zamanda işığı qavrayan bir işıq reseptorudurlar. Bu qəbuledicilər bitkinin içindəki saatı işığın hər an etdiyi dəyişikliklərə görə qurmaqla vəzifəlidirlər.
Dadbilmə duyğusu
Bitkilər yalnız günəş işığı ilə yaşaya bilməzlər, yəni torpaqdan bəzi qidaları da qəbul etməlidirlər. Dad duyğusu, torpaqdan mineral və qidaları alan bitki kökləri üçün çox əhəmiyyətlidir. Arabidopsis (kərə otu) adlı bitkidə aparılan müşahidələr bir genin nitrat və ammonium duzlarının miqdarının çox olduğu yerləri müəyyən etdiyi aşkar olunmuşdur. Bu gen sayəsində köklər təsadüfi deyil, qida istiqamətində inkişaf edərək şüurlu şəkildə hərəkət edirlər. Nitratları müəyyən edən bu gen ANR1’dir.
Bu gendən başqa, Teksas Universitetində aparılan bir müşahidədə “apiraz” adlı bir ferment də kəşf edilmişdir. Kök səthində olan bu ferment göbələk kimi torpağa qarışmış mikroorqanizmlərin çıxardığı ATF-nin (adenozin triphosphate) dadını hiss edə bilir. ATF molekulu təbiətdə hər zaman hazır tapılan qısa müddətli bir enerji ehtiyatıdır. Apiraz bitkinin bu molekulu alıb qidaya çevirməsini, daha sonra da sormasını təmin edir. Bitkilərin bir zibilyığan kimi hüceyrə xaricindəki ATF-ni yığıb istifadə olunacaq vəziyyətə gətirməsi yeni kəşf edilmiş möcüzədir.
Ardı var...
Həqiqət mütləqdir!
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
HAVA necə olacaq?
Azərbaycan gimnastı İtaliya çempionu oldu
Əmizdirmə haqqında ən çox verilən suallar
Rusiyanın unikal bölgəsi: Çukotka
Etməyə tənbəllik etdiyimiz 15 şey
Göyərtədə darıxan qadın “hava almaq” üçün təyyarənin qanadına çıxdı - VİDEO
Ölü dəriləri təmizləyən noxud maskası
Con Frenç Sloanın rəsmləri (6)
İnsanları geyindirən kitabxana
Soyuq müharibə anonsu
Dünyanın gözlədiyi XƏBƏR: 15 dəqiqədə KORONAVİRUS TESTİ - FOTOLAR
Qarın böyüməsinin üç əsas səbəbi
Qara qış gəlir
İsveçrədə nəfəs kəsən qatar səyahəti
Məşhur cütlük 1,5 milyon qazandı-FOTO
Günün ulduz falı - 15.09.2013
Şokoladlı və fındıqlı muffin (foto-resept)
İlya Rapinin əsərləri
Qarabağda döyüşlər başlayacaq
Ziyafət geyimləri
Müəllimlərə veriləcək testlər
Zərər nə vaxt ödənilir? Sürücülər narazı, sığorta isə icbari..
ABŞ-da fövqəladə vəziyyət elan edildi
Miom və ya Fibroid (I hissə)
Çindən şad xəbər gəldi: 4 günə sağaldır - Koronavirusun yeni dərmanı
BVF son proqnozu açıqlayıb
Erməni komandir: "Qısamüddətli müharibə ola bilər"
Saqqız çeynəməklə xərcəng olub-olmadığını biləcəksən
Prezident taksi sürdü - VİDEO
Məşhur blogerdən gözlənilməz addım-FOTO
Yüksək bal toplasa da, universitetə qəbul ola bilməyənlərin sayı açıqlandı - RƏSMİ
Xalq Qəhrəmanı Abbasqulu Bəy Şadlinski
Filmdəki roluna görə küçədə gecələyir-FOTO
Midi ətəyiniz varsa
Azərbaycan hərbçilərinin xüsusi fərqlənən bir qrupu yüksək fəxri ada layiq görülüb
Aromaterapiya
Ermənilər üçün faciəvi proqnoz
Dünyanın ən möhtəşəm su mənzərələri
Günün ulduz falı
Kainatın kiçik modeli tapıldı - FOTO
Türkiyə sərhədə əlavə hərbçi yerləşdirib
Emin Əmrullayevdən yeni TƏYİNAT
Yağış, qar yağacaq
Nazirlik kolleclərin məzunlarının universitetlərə qəbul şərtlərinə aydınlıq gətirdi
Beş yeni zavod açılır
Bu gün "Qanlı Ay" görünəcək
Qafqaz Universiteti bağlandı
Uşaqlarınıza daha yaxşı gələcəyi necə verə bilərsiniz?
Almanın faydaları
Xoşbəxt münasibətin 4 sirri
- ŞƏRHLƏR