Kənardan baxanda ağzı, gözü və sinir sistemi olmayan bitkilər insan kimi görmə, eşitmə, dadbilmə və toxunma duyğularından istifadə edərək çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin nəyə görə görmə qabiliyyətinə ehtiyacları vardır?
Bitkilərin dadbilmə duyğusu necədir?
Bitkilər necə eşidirlər?
Yer üzərindəki canlılar aləmində çox əhəmiyyətli yerə sahib olan bitkilərdəki sistemlərin ən maraqlı xüsusiyyətlərindən biri reaksiya mexanizmlərdir. Kənardan baxanda nə ağzı, nə gözü, nə də sinir sistemi olan bitkilər bu reaksiya mexanizmləri sayəsində çox vaxt insanlardan belə həssas ola bilirlər.
Bitkilərin görmə duyğusu
Bitkilərin bizim kimi gözləri yoxdur, lakin bizim gördüyümüzdən daha çoxunu görə bilirlər. Çünki onların işığa həssas birləşmələrdən yaranmış zülalları vardır. Buna görə də bizim gördüyümüz və görə bilmədiyimiz bütün dalğa uzunluqlarını mənimsəyirlər. Hətta işığa qarşı həssaslıqları insan gözündən daha çoxdur.
Bitkilərin bu xüsusiyyətlərə sahib olmalarının səbəbi böyümək və həyatda qalmaq üçün işığa olan ehtiyaclarıdır. Buna görə də gözlərlə işığı görürlərmiş kimi işıq istiqamətində zoğ verir, böyümələrini işıq istiqamətində davam etdirirlər. Hətta gün ərzində günəşi təqib edən günəbaxan bitkisinə bu xüsusiyyətinə görə belə bir ad da verilmişdir. Bitkilər özlərinə verilmiş görmə qabiliyyəti sayəsində işığın sıxlığı, keyfiyyəti, istiqaməti və periodu kimi şərtləri müəyyən edirlər. Bitkinin gündəlik həyat tərzi özünü işığa görə quran bir “daxili saat”ın nəzarətindədir.
Bitkidə işığı mənimsəməkdə məsul olan iki zülal ailəsi vardır. Bu iki ailədən biri beş fərqli növü olan “fitokrom”, digəri isə iki fərqli növü ilə “kriptokrom” adlı zülallardır. Bu zülallar eyni zamanda işığı qavrayan bir işıq reseptorudurlar. Bu qəbuledicilər bitkinin içindəki saatı işığın hər an etdiyi dəyişikliklərə görə qurmaqla vəzifəlidirlər.
Dadbilmə duyğusu
Bitkilər yalnız günəş işığı ilə yaşaya bilməzlər, yəni torpaqdan bəzi qidaları da qəbul etməlidirlər. Dad duyğusu, torpaqdan mineral və qidaları alan bitki kökləri üçün çox əhəmiyyətlidir. Arabidopsis (kərə otu) adlı bitkidə aparılan müşahidələr bir genin nitrat və ammonium duzlarının miqdarının çox olduğu yerləri müəyyən etdiyi aşkar olunmuşdur. Bu gen sayəsində köklər təsadüfi deyil, qida istiqamətində inkişaf edərək şüurlu şəkildə hərəkət edirlər. Nitratları müəyyən edən bu gen ANR1’dir.
Bu gendən başqa, Teksas Universitetində aparılan bir müşahidədə “apiraz” adlı bir ferment də kəşf edilmişdir. Kök səthində olan bu ferment göbələk kimi torpağa qarışmış mikroorqanizmlərin çıxardığı ATF-nin (adenozin triphosphate) dadını hiss edə bilir. ATF molekulu təbiətdə hər zaman hazır tapılan qısa müddətli bir enerji ehtiyatıdır. Apiraz bitkinin bu molekulu alıb qidaya çevirməsini, daha sonra da sormasını təmin edir. Bitkilərin bir zibilyığan kimi hüceyrə xaricindəki ATF-ni yığıb istifadə olunacaq vəziyyətə gətirməsi yeni kəşf edilmiş möcüzədir.
Ardı var...
Həqiqət mütləqdir!
Bənzər xəbərlər...

XƏBƏR LENTİ
"10 nömrə ancaq Del Pyeroya aid olacaq"
Mehriban Əliyeva Azərbaycan xalqını təbrik etdi
Qeyri-adi azyaşlı
Bu içkilər uşaqları öldürə bilər
Yapon uşaqları niyə dahi olur?
Sərt karantin rejiminə əməl etməyənlərin cəzaları: 400 manat və həbs...
Vladimir Zelenski Azərbaycan Dövlət Gömrük Komitəsi sədrinin müavinini medalla təltif etdi
Təhlükəli kosmetik məhsullar
Valideynlərin yol verdiyi səhvlər
Lerikdə plov festivalı keçirilir
Məşhur aktyor 6-cə dəfə ata olacaq
Balaca mələklərimiz üçün...
Mayda neçə gün dincələcəyik?
Bu gün Azərbaycan məktəblərində “Son zəng”dir
Prodüser Burak Özçvitdən üzr istədi-FOTO
11 min tamaşaçı "Çukur"dan şikayət etdi-FOTO
Uzunömürlülük
Doşablı keks (foto resept)
Dəbli yay donları
Gələn həftə son 68 ilin ən nadir hadisəsi baş verəcək
Prezident İlham Əliyev və birinci xanım Mehriban Əliyeva "Qu quşları" fəvvarə kompleksinin açılışında iştirak ediblər - FOTO
Hande Yener izləyicilərini məyus etdi-SƏBƏB/FOTO
Südlü türk paxlavası (foto resept)
Qripdən qorunmaq üçün nə yeməliyik?
Milli Sevgililər Günü
Heç nə əbəs yerə yaradılmayıb
Balaca qaniçənlərin öhdəsindən gələ biləcəyik?
Azərbaycanda Afrika istiləri gözlənilir
Salatlar
Azərbaycanda Dövlət Bayrağı Günü qeyd olunur
Mehriban Əliyeva Fransa senatoru ilə görüşdü - Foto
Ermənistan cəmiyyəti başını itirib
Azərbaycanlı sahibkarlar Gürcüstanda keçiriləcək beynəlxalq sərgiyə dəvət olunurlar
Münasibətdə kişilərin sevdiyi anlar
Gözəl ayaqlara sahib olmaq üçün üsullar
İdman edənlər üçün bananlı və fıstıqlı içki
Cak Palanikdən yazmaq haqqında 12 qanun
Ayaqqabı-çanta uyğunluğu
Sinem Kobala 30 minlik təklif-FOTO
Realiti şounun ən qalmaqallı iştirakçısı SAXLANILDI
Ekoloji çirklənmə və bədbinik
Arıqlamağa kömək edən 4 ərzaq
Niyə kişilər özlərindən böyük qadınları seçirlər? - SƏBƏBLƏRİ
Tramp daha iki hind quşunu xilas etdi
Yaponiyada dünyanın ən sürətli lifti hazırlandı
Qlobal istiləşmənin günahkarları tapıldı
Gəncədən Bakıya uçanlara müjdəli xəbər
Hava haqqında - 25.09.2013
Azərbaycanda kişi həkimlər azalır
Həddən artıq mehriban olduğu üçün öldürüldü-FOTO

- ŞƏRHLƏR