Otlardan tutmuş hündür ağaclara və cürbəcür çiçəklərə qədər bütün bitkilər torpaqdan aldıqları suyu və qidaları ən ucqar budaqlarına, ən kiçiyindən ən böyüyünə qədər bütün yarpaqlarına çatdıra bilirlər. Ancaq daşıma prosesi sadəcə bitkilərdəki sistemlər sayəsində həyata keçmir. Bu daşımanın həyata keçməsi üçün eyni zamanda suyun xüsusiyyətləri də bitkilərin quruluşu ilə uyğunluq təşkil etməlidir.
Suyun ümumi quruluşunu nəzərdən keçirərək bu uyğunluğa baxaq.
Yer üzündəki canlıların həyatlarını davam etdirə bilməsi üçün mütləq lazım olan su hər xassəsi ilə xüsusi şəkildə yaradılmış bir maddədir. Suyun mühüm xassələrindən biri də yüksək səthi gərilməyə malik olmasıdır. Səthi gərilmə mayeni təşkil edən molekulların bir-birini cəzb etmələrilə əmələ gəlir. Bu sayədə bir su qabı öz yüksəkliyindən daha yüksək su kütləsini daşırmadan daşıya bilir və ya metal bir iynə suyun üzərinə diqqətli şəkildə üfüqi vəziyyətdə qoyulduqda batmadan üzə bilir.
Suyun səthi gərilməsi məlum olan digər mayelərin hamısından daha çoxdur və bunun yer üzündə çox vacib bəzi bioloji təsirləri var. Bitkilərə təsirini vacibliyinə görə birinci yerdə qeyd etmək olar.
Bitkilər suyun səthi gərilməsi sayəsində hər hansı bir pompaya (nasosa), əzələ sisteminə və s. malik olmadan torpağın dərinliklərindəki suyu metrlərlə yuxarı daşıya bilirlər. Məlum olduğu kimi binalarda suyun yuxarı mərtəbələrə çatdırılması üçün son dərəcə kompleks sistem olan hidrofor sistemindən istifadə edilir. Ancaq bitkilərdə belə bir sistem yoxdur. Su səth gərginliyi sayəsində bitkinin ən ucqar nöqtəsinə qədər çatır. Bitkilərin köklərindəki və damarlarındakı kanallar suyun səthi gərilməsindən faydalancaq şəkildə qurulmuşdur.
Yuxarıya doğru getdikcə daralan bu kanallar suyun yuxarı doğru qalxmasına səbəb olur. Əgər suyun səth gərginliyi digər bir çox mayelərinki kimi aşağı səviyyədə olsaydı, böyük bitkilərin bundan faydalanması mümkün olmazdı. Bu da yer üzündəki bütün canlılara mənfi təsir edərdi. Ancaq həm suyun, həm də bitkilərin qüsursuz yaradılışı sayəsində bu cür problemlər ortaya çıxmır.
Suyun yüksək səth gərginliyi ilə bitkilərin bu xüsusiyyətdən faydalanan quruluşu arasındakı uyğunluq yaradılışdakı qüsursuzluğu göstərir. Bütün bunlar təbiətin və canlıların təsadüflər nəticəsində əmələ gəlmədiyini, qüsursuz şəkildə yaradıldığını göstərən mühüm dəlillərdəndir.
Kazımov İzhar
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Körpəyə üzməyi bələkdən öyrədin
Məşhur aktyor gala gecəsinə qatıldı-FOTO
Çürük dişlər bir çox xəstəliklərə səbəb ola bilər
Məhəmməd Peyğəmbərin (s) məzarı köçürülür?
Günün ulduz falı
Qəribəliyi ilə seçilən 6 restoran
İpoteka ilə ev alanlar kimlərdir?
Gökhan "O səs Türkiyə"ni tərk etdi
Mikayıl Cabbarovdan məktəbəhazırlıq qrupları ilə bağlı ƏMR - YENİLƏNİB
Deniz Çakıra 1il həbs cəzası!
Instagram'da mesajlaşma dövrü bitir
“FaceApp”: sizi “qocaldan” proqram təhlükəlidir-FOTO
Qadın əzəmətinin arxasında nə gizlənir?
Əriştəli kek
"ABŞ ATƏT-in Minsk qrupu çərçivəsində Rusiya ilə əməkdaşlığı davam etdirəcək"
Altsheymer xəstəliyi ilə mübarizədə yeni üsul tapıldı
Bu gün Azərbaycan Kubokunun finalçıları məlum olacaq
Azərbaycan bayrağına hörmətsizlik edən tələbə BDU-dan qovuldu - RƏSMİ
Gün var əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
6 yaşlı Leyla hər kəsi heyrətləndirdi-FOTO
Yeni qaş trendi: Balıq quyruğu
Siçovul göstərdiyi şücaətə görə medalla təltif olundu - VİDEO
Sobada sadə peraşki (foto resept)
Hesabına səhvən 30 milyon köçürdülər - İNDİ QAYTARMIR
Bakıda gimnastika növləri üzrə birgə açıq Azərbaycan çempionatı başlayıb
Heç görmədiyiniz qəribə meyvələr
NASA-dan dünyanı təəccübləndirən PAYLAŞIM
Denis Kislov: “Qarabağ münaqişəsi tez, aydın və lazımi zamanda həll edildi”
Ana bətni daha dəqiq görüləcək
Ramazanın 25-ci günüС‚ duası
Məhəbbəti necə qoruyub saxlamaq olar?
Xalq artistinin 75 illik yubileyi qeyd olundu
İlham Əliyev bir sıra görüşlər keçirdi
Qara rəngli donlar (2)
Kivi mürəbbəsi (foto resept)
Sabahın HAVAsı
İngiltərədə “super yoluxduran” qadın
Selena Gomez Tarkanın fanatı imiş - FOTO
Həftəsonu Məktəblərdə Dərs Qrafiki- CƏDVƏL
Britni Spirs növbəti ailə qalmaqalına qarışdı
Yaddaş şkalasında yeriniz
Prezident dəyişiklik etdi
Fikirlərimizi necə gözəl ifadə edə bilərik?
Rahatlıq bəxş edən yataq dəstləri
Tarkanın 4 aylıq qızına bahalı təklif
Düşmən Goranboy və Tərtəri atəşə tutdu - RƏSMİ
İmplant əməliyyatı etdirənlər üçün vacib məlumatlar
Hava şəraiti kəskin dəyişəcək
Sviten Hokinqin həyat və kainat haqqında fikirləri
Əriyən qar selə döndü, sakinlər təlaşda: bənd hər an partlaya bilər
- ŞƏRHLƏR