Otlardan tutmuş hündür ağaclara və cürbəcür çiçəklərə qədər bütün bitkilər torpaqdan aldıqları suyu və qidaları ən ucqar budaqlarına, ən kiçiyindən ən böyüyünə qədər bütün yarpaqlarına çatdıra bilirlər. Ancaq daşıma prosesi sadəcə bitkilərdəki sistemlər sayəsində həyata keçmir. Bu daşımanın həyata keçməsi üçün eyni zamanda suyun xüsusiyyətləri də bitkilərin quruluşu ilə uyğunluq təşkil etməlidir.
Suyun ümumi quruluşunu nəzərdən keçirərək bu uyğunluğa baxaq.
Yer üzündəki canlıların həyatlarını davam etdirə bilməsi üçün mütləq lazım olan su hər xassəsi ilə xüsusi şəkildə yaradılmış bir maddədir. Suyun mühüm xassələrindən biri də yüksək səthi gərilməyə malik olmasıdır. Səthi gərilmə mayeni təşkil edən molekulların bir-birini cəzb etmələrilə əmələ gəlir. Bu sayədə bir su qabı öz yüksəkliyindən daha yüksək su kütləsini daşırmadan daşıya bilir və ya metal bir iynə suyun üzərinə diqqətli şəkildə üfüqi vəziyyətdə qoyulduqda batmadan üzə bilir.
Suyun səthi gərilməsi məlum olan digər mayelərin hamısından daha çoxdur və bunun yer üzündə çox vacib bəzi bioloji təsirləri var. Bitkilərə təsirini vacibliyinə görə birinci yerdə qeyd etmək olar.
Bitkilər suyun səthi gərilməsi sayəsində hər hansı bir pompaya (nasosa), əzələ sisteminə və s. malik olmadan torpağın dərinliklərindəki suyu metrlərlə yuxarı daşıya bilirlər. Məlum olduğu kimi binalarda suyun yuxarı mərtəbələrə çatdırılması üçün son dərəcə kompleks sistem olan hidrofor sistemindən istifadə edilir. Ancaq bitkilərdə belə bir sistem yoxdur. Su səth gərginliyi sayəsində bitkinin ən ucqar nöqtəsinə qədər çatır. Bitkilərin köklərindəki və damarlarındakı kanallar suyun səthi gərilməsindən faydalancaq şəkildə qurulmuşdur.
Yuxarıya doğru getdikcə daralan bu kanallar suyun yuxarı doğru qalxmasına səbəb olur. Əgər suyun səth gərginliyi digər bir çox mayelərinki kimi aşağı səviyyədə olsaydı, böyük bitkilərin bundan faydalanması mümkün olmazdı. Bu da yer üzündəki bütün canlılara mənfi təsir edərdi. Ancaq həm suyun, həm də bitkilərin qüsursuz yaradılışı sayəsində bu cür problemlər ortaya çıxmır.
Suyun yüksək səth gərginliyi ilə bitkilərin bu xüsusiyyətdən faydalanan quruluşu arasındakı uyğunluq yaradılışdakı qüsursuzluğu göstərir. Bütün bunlar təbiətin və canlıların təsadüflər nəticəsində əmələ gəlmədiyini, qüsursuz şəkildə yaradıldığını göstərən mühüm dəlillərdəndir.
Kazımov İzhar
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
İtalyan nuqası (foto resept)
Uşaq poliklinikalarında hansı xidmətlər göstərilməlidir?
Günün ulduz falı
Məşhur futbolçu çoxarvadlı olduğunu Etiraf etdi-FOTO
Varlı ölkələrdə təqaüd yaşı ən azı 70 olacaq
Karantində çox yeməyin qarşısını necə almalı?
Azərbaycanda geni dəyişdirilmiş bitki və bitki materiallarının istifadəsi qadağan edilir
2015-Kəs və yapışdır-8
"Hercai" serialının ulduzuna İsraildən reklam təklifi
Panasonic plazma televizorlardan imtina edir
Analar və qızları
Saç boyanızı bəyənmədiniz?
Bayram günü üçüncü dəfə ana oldu - FOTO
Bu filmlərə baxmaq pulsuzdur!
Karamelli tart (foto resept)
Meqan Markl kral sarayını tərk edir-SƏBƏB
60 min qərbli qadın İŞİD sıralarında
Azərbaycanda nikahdan kənar uşaqlar daha çox - BU BÖLGƏDƏ DOДћULURLAR
Türkiyədə iğtişaşlar başladı
Çardaq dekorasiyası
Yaxşı dostun hansı xüsusiyyətləri olmalıdır?
Fermerlərə əlavə pul veriləcək
Koronavirusun yayılmasının qarşısını alan ƏN EFFEKTLİ ÜSUL açıqlandı
Maradonadan şok iddia: Yadplanetlilər məni...
“Öz” idman növünü necə seçməli?
Günün qoroskopu: Deyilənlər əsassızdır
Serdar Ortaç yeni sevgili tapdı?-FOTO
"Twitter"dən sərt addım
Namaz IV Dərs-Dəstəmaz
Sevgililər günü üçün hədiyyələr
Mətbəximizin möcüzəsi
Yatmağa kömək edən qidalar
Azərbaycanın şimal sərhədlərində koronavirusa ilk yoluxma qeydə alındı
HAVA necə olacaq?- 20 APREL
Dovğa göyərtisinin doğranılması
"Yasin" surəsini oxumağın gizli təsirləri
Dəniz Akkaya aksessuarları ilə diqqət çəkdi-FOTO
Rusiya mətbuatı azərbaycanlı səyahətçiyə heyran olub
4 qat dünya çempionu Van Damın məşhur hərəkətini təkrarladı - VİDEO
Düşmən Suqovuşanda erməni cəsədlərini yığan sanitar maşını vurub
Facebook insan həyatını qurtardı
Çəltik (düyü)
Koronavirusla bağlı son STATİSTİKA
Payızda yaz havası
Çox yaşamağın asan sirri
Obama rusların Suriyadakı əməliyyatlarını tənqid etdi
Böyük sinəli xanımlar necə geyinməli
İşsizlər işlə təmin olunub
Azərbaycan əhalisi İlham Əliyevə etibar edir
Kilimancaro dağının ətəklərində təbii həyat
- ŞƏRHLƏR