Papirus çoxillik ot bitkisidir. Şimali Afrika və Siciliya adasının çayqırağı və batağlıq boyu bitir. Hündürlüyü 3 metrə yaxındır. Onun yumşaq hissələrindən şirin şirə hazırlayırlar. Gövdəsinin aşağı hissəsini qızardaraq qida kimi istifadə edirdilər. Papirusun kökünü mis və dəmirin əridilməsində yanacaq kimi istifadə edirdilər. Papirusun qabığından səndəl (başmaq), gövdəsinin liflərindən parça hazırlayırdılar və bu parça kətandan daha yaxşı hesab olunurdu. Papirusun gövdəsindən balıqçılıqda, ovçuluqda və hətta gəmilərin hazırlanmasında istifadə olunurdu. Roma tarixçisi Plininin məlumatına görə, misirlilər bu bitkidən hazırlanmış gəmilərdə Seylon adasına qədər üzürdülər. Məhşur səyyah Tur Heyerdalın fikrincə, misirlilər bu gəmilə Atlantik okeanını keçirdilər. Bunu sübut etmək üçün Heyerdal papirusdan hazırlanmış “Ra” adlı qayıqda Atlantik okeanını qət etmişdi.
Papirusdan kağızı əvəz edəcək material kimi də istifadə etmişdilər. Bunun üçün gövdənin özəyini götürüb nazik uzun hissələrə kəsib lövhə üzərinə düzüb, üzərini Nilin lilli suyu ilə isladıb, üzərinə üfuqi şəkildə digər qatının hissəsini düzürdülər. Su quruduqdan sonra yapışqan lil hissələri bir-birinə yapışdırırdı. Daha sonra onu yenə isladıb, çəkiclə döyüb, hamarlaşdırmaq üçün isə fillərin ayağları altına qoyaraq presləyib qurudurdular. Papirusun gövdələri cavan idisə, bu material kağıza oxşar açıq sarı rəngdə olurdu, yox əgər gövdə yaşlı idisə, tünd sarı material alınırdı. Misirdə tünd sarı rəngli papirusdan, Romada isə açıq sarı papirus istifadə olunurdu. Hazır papirusları kəsərək bir-birlərinə yapışdırıb yumrulayırdılar. Adətən belə yumrulanmış papirus 20 yarpaqdan ibarət idi və 10 m uzunluğunda idi. Bəzən onlar 50 m-ə çatırdı. II Ramzesin dövrünə aid tapılmış papirus vərəqləri 46 m uzunluğu, 40 sm enliyində idi. Bu papirus hal-hazırda Londonda Britaniya muzeyində saxlanılır.
Papirus üzərində qamış çubuqları ilə yazırdılar. Onun köməyi ilə kök və nazik xətlər çəkmək olurdu. Hər bir yazanın yanında xüsusi torbası var idi. Onun içində belə qamışlar saxlanılırdı. İş zamanı ehtiyat qamışları yazan şəxs qulağının üzərində saxlayırdı. Papirus üzərində qara və qırmızı mürəkkəblə yazırdılar. Adətən mətni yazmaq üçün qara mürəkkəbdən istifadə edirdilər. Mətində başlıqlar və əsas yerlər qırmızı mürəkkəblə yazırdılar. Yumrulanmış papirusu oxumaq üçün onu kənarlarından iki əllə tutulur və yavaş-yavaş açırdılar. Əgər papirusu 2-ci dəfə oxumaq istəyirdinsə, bu halda yumurlanmış hissəni yenidən fırlamaq lazım idi.
Papirus çox bahalı idi və onun istehsalatı birbaşa fironun əlində cəmlənmişdi.
Papirus sözünün mənası “pa-p-pur” – “çaydan”, bəzi alimlərin fikrincə isə “papoirro” – “hökmdara məxsus” deməkdir.
Müasir “papirus” misir sözü, bir çox xalqın dilində qalmaqda davam edir. Yunanlar, Almanlar, Polşalılar, Belaruslar kağıza “papirro, papero” deyirlər. Papiros sözünün də məhz bu sözdən götürülməsi güman olunur.
Misir yazısı heroqlif adlanırdı. Onun 13 işarəsi samit hərifləri bildirir, 700–ü isə tam məna verirdi. Misirlilər sağdan-sola yazırdılar. Yazı yazmaq üçün uşaqları beş yaşından öyrədirdilər. Tam təhsil 12 il çəkirdi. Yazmağı ancaq varlı ailənin uşaqları öyrənirdi. Məktəblər firon sarayında və böyük məbədlərdə fəaliyyət göstərirdi.
Yazı yazmaq və oxumaq misirdə müqəddəs hesab olunurdu. Yazı yazanların himayədarı müdriklik allahı Tot hesab olunurdu.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
AMEA-nın "Alimlər şəhərciyi"ndə kimlər mənzil ala bilər?
Ceyhun Bayramovla ABŞ-dakı həmyerlimiz arasında maraqlı dialoq - VİDEO
Yeni serial başlayır-FOTO
Günün qoroskopu:Heç kəsi qəlbinizə buraxmayın!
Beyonce geyimi ilə diqqət çəkdi-FOTO
"Çelsi" Kostaya 16 milyon təklif edir
İstilərə hazır olun
Səməni
"Nefes" bir ilə 1 milyon 250 min qazanacaq
YENİLİK: Həkimlər xəstələrin daxili orqanlarını bir toxunuşla görəcək-FOTO
"Nokia"nın adı dəyişdirilir
Metroda qiymətlər qalxacaq?
Bakı Metropolitenində dəyişiklik
Kalsium çatışmazlığının göstəriciləri
Azərbaycanda uşaqlar arasında YENİ VİRUS tapıldı
Dünyanın ən yüksək Laləsi tikiləcək-FOTO
Yağlı saçlar və həlli
Yeni Mitsubishi L200
Kremlə iyunadək vaxt verildi
Bayram oldu, heç bilmirəm neyləyim: Bakı bazarında qiymətlər
Mel Gibson haqqında inanılmaz FAKTLAR
Ən güclü Mercedes S-Class göstərildi
Rəngarəng şamlar
Qadınlar niyə ağlayır?
50 yaşından yuxarı qadınlar üçün makiyaj
Görkəmli xalq artistimizin ad günüdür
Bu gün Kriştianu Ronaldunun doğum günüdür
Gözünüzdəki bu işarələr koronavirusun əlaməti ola bilər
Bakıda bərbərxana və gözəllik salonları işləməyəcək - RƏSMİ
HAVA necə olacaq?-XƏBRDARLIQ
Bu qidaları soyuducuya qoymayın!
Gözəl olmaq üçün həddi aşan gəlinlər
Cütlüklər arasında çıxan münaqişə mövzuları
Zülal çatışmazlığının əlamətləri
Orqanizmimizdəki nasoslar(2)
Yeni, lüks Range Rover 600
Bakıda dayanacaqlar hara yoxa çıxır? - FOTO
Günəşdən asılanlar
Qadınlar haqqında lətifələr
Gözəl ziyafət donları
Rusiyanı heyran qoyan azərbaycanlı gəncdən möhtəşəm final
Akademik Milli Dram Teatrı bölgələrə qastrol səfərlərinə çıxıb
Demi Mur təcavüzkarın kimliyini açıqladı-FOTO
“Taxt oyunları”nın daha bir ulduzu koronavirusa yoluxdu
Enli ətəkli şalvarlar
Ən yüksək balı o topladı-FOTO
Fraktal həndəsə
Suda işləyən dünyanın ilk oyun noutbuku - FOTO
İnternet dərsi: nəyə görə şəxsi şəkilləri paylaşmaq olmaz?
Rusiyada fenomenə çevirilən türk aktyor
- ŞƏRHLƏR