Qədimdə deyirdilər ki, kişi sonsuzluğu haqqında düşünə bilər, lakin qadın isə ona məna verər. Bu aforizmin müxtəlif mənası var: məsələn, yalnız kişi uşaqların dünyaya gəlməsində tək başına heç nə edə bilməz, lakin o paradokslarla Zenonda təsəlli tapa bilər. Bu cür iddialar əsasında fikir yarandı ki, tarix boyu (ən azı XX-əsrə qədər) yer üzündə böyük şairə və böyük yazıçılar olsa da, lakin nə qadın filosoflar nə də ki, riyaziyyatçılar yox idi.
Belə dəyişmiş qadına münasibəti uzun müddət ona gətirib çıxarır ki, qadınlar dərslərlə və rəssamlıqla məşğul ola bilməzlər. Amma Artemiziyu Djentileski və Rosalbu Karera bunların içində istisna idi. Başa düşüləndir ki, o vaxta qədər ətək geyinən qadınların meşə ətrafında 30 nəfər işçinin tikdiyi kilsədə rəssamlıq etmək, eləcə də şagirdlərə bu barədə dərs keçmək olmazdı. Amma elə ki, dəzgah rəssamlığı başladı, bu dövrdə artıq qadın rəssamlar yarandı.
Mariya Tereza Fumaqalli, onun haqqında çox şey yazılıb, lakin qadın filosof probleminə asanlıqla yanaşmaq lazım deyil. Orta əsr cəmiyyətində qadın monastırı başçısı yalnız monastırda deyil, eləcədə mənəvi müəllimlər, siyasətçilər, monastırda və dövrün inttelektual parlaq təmsilçiləri olublar.
Feministlər çoxdan öz qəhrəmanlarını Qipatiyu Aleksandriyuskuyu fəxri kürsüyə qaldırmışdılar ki, o V əsrdə ilk dəfə fəlsəfə və riyaziyyatdan dərs deyib. Qipatiya fəlsəfənin əsl simvolu olmuşdur hərçənd ki, onun əsərlərinin yalnız xatirələri qalıb. Onların hamsı məhv edilib, necə ki, Qipatiya məhv olundusa, eləcə də əsərləri bir çox xristianlar tərəfindən, tarixçilərin dediyinə görə Kirill Aleksandria əllərindən, sonradan müqəddəs oldu bu hərəkətinə görə yox təbii. Amma bu tarixdə yeganə Qipatiya deyildi.
Bu yaxınlarda kiçik bir kitab işıq üzü görüb, adı "Qadın filosoflar tarixi"dir. Bu kitabın müəllifi Jil Menaj 17-ci əsrdə yaşamış qadın filosoflar keçmiş markizlər de Sevigne və madam de Lafayet haqqındadır. Onun kitabı ilk dəfə 1690-cı ildə dərc olunub və "Mulierum pilosopharum historiya" adını daşıyıb. Belə ki, Qipatiya yeganə deyildi, Minaja kitabda daha çox diqqəti klassik dövrə yetirib. Baxanda qədim əlyazmalar və Menajın yazdığı "Qadın filosoflar tarixi kitabından və kilsə atalarının adından 65 ad tapmaq mümkün olsa da etiraf etmək lazımdır ki, onun fəlsəfə haqqında məlumatı kifayət qədər geniş idi.
Nəzərə alsaq ki, qədim yunan cəmiyyətində qadınlar yalnız bağlı qapı arxasında evdə olmalı idi. Filosoflar bunun tam əksini sübuta yetirməyə calışırdı ki, gənc və gözəl qız və oğlanlar cəmiyyətdə müəyyən təsirə malik olmalıdır. Digər tərəfdən məhz Aspaziyu kimi daha çox xatırlayırlar. Lakin unudurlar ki, o parlaq bir filosof idi. Bu barədə bizə Plutarx etdiyi bölmələr yazır- Socrat özü dinləməyi çox sevirdi.
Mən bu günə qədər mövcud olan fəlsəfi ensiklopediyanın qədim filosoflarının qəbul edilmədiyi tarixdən bəhs etdim. O dövrlərdə qadınlar yoxmuş kimi yaşayan və "yalnız kişi filosoflardan başqası ola bilməz" sözünə aydınlıq gətirməyə çalışdım və gördüyünüz kimi heç də belə nəticə alınmadı, tarix boyu qadın filosoflar olub və olacaq da...
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Deyirdilər ki, Yuri Syominin vaxtı keçib..
İbrahim Tatlısəsdən Azərbaycana dəstək
Azərbaycanlı məşhurlar itlərlə bağlı ÇAĞIRIŞ ETDİ - VİDEO
Romantik yataq otağı dekorasiyası
Qırmızı bibər şorbası
Polis olmaq istəyirsiz?
"Nar Mobile" ən sadiq abunəçilərini mükafatlandırdı
Kompüteriniz üçün maraqlı şəkillər
Avropada hansı antivirusdan daha çox istifadə edirlər?
Dahi yazıçını əridən qadın...
Meray Keri bunu pul qazanmaq üçün edirmiş - FOTO
Hindistanlı qız dünya gözəli seçildi - FOTO-VİDEO
Dondurma ilə bağlı VACİB XƏBƏRDARLIQ
Ordumuz şəhid verdi
Zirəddin Rzayevin QƏBUL QİYMƏTİ
Kiyev kotleti (foto resept)
Kəsmikli-ananaslı piroq (foto resept)
Burnundakı sızanağı sıxan qız ölüm təhlükəsi ilə üz-üzə qaldı
Üzü qardan qorumağın yolları
Dodaq boyasının rənginə görə xarakter analizi
Quru meyvəli, yulaflı, şəkərsiz bisküvit (video-resept)
"Messi ilə rəqabət hər ikimizə motivasiya verir"
Ailə bağlarını gücləndirmək üçün ...
Uşaqlarla şəkil çəkin (2)
Dəridəki ləkələri yox edən maska
Putin: “Qarabağ Azərbaycanın ayrılmaz hissəsidir”
Yüksək təzyiqin zərərləri nədir?
Məleykə Abbaszadə imtahanlarla bağlı son məlumatları açıqlayıb - VİDEO
Sevgiyə aid ən yaxşı 11 türk filmi
Zeze__cards - 5
Kainat gözəlinin bu hərəkəti mübahisə yaratdı - FOTO
Əllərə qulluq
Gözəl və möhkəm dırnaqlar üçün məsləhətlər (FOTO).
Gürcüstanda azərbaycandilli radio açıldı
Murad Boz paylaşımı ilə izləyicilərini təəccübləndirdi-FOTO
Ucuz Nokia Lumia 630 göstərildi
Emin Leyla Əliyevanın qızı ilə
90 kiloqram arıqlayıb belə oldu
Maska taxmaq mübahisəsinə ELMİ AYDINLIQ gətirildi
Emin yeni klipini təqdim etdi-VİDEO
Güclü yağış Daşkəsənin 6 kəndi ilə rayon mərkəzinin əlaqəsini kəsib
Gerard Depardiye Türk vətəndaşı olmaq istəyir-FOTO
Bakıda mənzillərin qiymətləri
Çiyələkli frozen (foto-resept)
Koronavirusa yoluxma ən çox bu bölgələrdədir - SİYAHI
Dünyanın ən axmaq qadağaları
“Google”un intellekti süni intellektlər yaradacaq
Hamilə xanımlar üçün ziyafət geyimləri
"Texnikabank"ın əmanətçilərinə kompensasiyaların ödəniləcəyi tarix açıqlandı
Selena Gomez Kann festivalında göz oxşadı-FOTO
- ŞƏRHLƏR