Sinifli cəmiyyətin yaranması ilə monoqam ailə münasibətləri də yaranmışdır. Bu baxımdan da ailə cəmiyyətin mühüm təsisatlarından biridir. O, bir çox ictimai elmlərin tədqiqat obyektidir.
Ailə - nigah və ya qan qohumluğuna əsaslanan, məişət ümumiliyi və qarşılıqlı mənəvi məsuliyyətlə bağlı olan kiçik sosial birlikdir. O, hər bir cəmiyyətin sosial strukturunun mühüm komponenti olub, çoxlu sosial funksiyalar yerinə yetirməklə həmin cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayır.Nigah ailənin hüquqi əsasıdır. O, qadınla kişi arasında rəsmi qaydada bağlanılan müqavilədir.
İnsan ailədə dünyaya gəlir, onun vasitəsilə uşaqların ilkin sosiallaşması və tərbiyə edilməsi başlayır. Həmiçinin böyüyə hörmət və qayğı göstərmək vəzifəsi ailədə reallaşır. Ailənin əsası cəmiyyət tərəfindən bu və ya digər formada müəyyən edilmiş kişi ilə qadın arasında nigah ittifaqıdır. Nigah kişi ilə qadın arasında, valideynlərlə uşaqlar arasında münasibətləri qəti müəyyənləşdirir, müəyyən normalara salır, bununla da ona sosial təsisat xarakteri verir. Ailəyə kiçik sosial qrup kimi də baxmaq olar. Ailənin mahiyyəti onun qurluşunda, formalarında, funksiyalarında və bir də ailə üzvlərinin ailədə rolunda ifadə olunur.
Ailənin funksiyaları bir tərəfdən ailə – cəmiyyət, digər tərəfdən ailə – şəxsiyyət qarşılıqlı təsiri sistemini əks etdirir. Cəmiyyətin sosial təsisat kimi ailəyə olan tələbləri təkamül nəticəsində dəyişir və bunun müqabilində onun funksiyaları da fərqlənirlər. Müasir ailənin yerinə yetirdiyi funksiyalar aşağıdakılardır:
1.Nəsil artırma;
2.Tərbiyəetmə;
3.Təsərrüfat – iqtisadi;
4.Rekreativ (qarşılıqlı kömək, sağlamlığın qorunması və s.);
5.Kommunikativ (əlaqə, ünsiyyət);
6.Tənzimləyici (ailədə ilkin sosial nəzarət);
7.Yaşlı nəslə qayğı.
Ailənin quruluşu dedikdə onun üzvləri arasında münasibətlərin – mənəvi, əxlaqi, nüfuz, hakimiyyət və s. cəmi nəzərdə tutulur. Ailələri 1.avtoritar və 2.demokratik quruluşlara bölürlər. Tabeçilik münasibəti olan ailələr avtoritar, hər kəsin şəxsi rollarına görə vəzifələrinin bölündüyü ailələr isə demokratik ailələrdir.
Ailələrin formaları dedikdə isə onların nigih tipləri başa düşülür. Müasir cəmiyyətdə əsasən monoqam (ər – arvad arasında) ailələrə təsadüf edilir. Bundan başqa poliqam ailələrə də rast gəlinir.
Hər bir ailənin daşıdığı rola görə münasibətləri dedikdə, həmin ailə üzvlərinin bir-birinə qarşı norma və münasibətlərinin məcmusu nəzərdə tutulur. Qadının uşaq tərbiyə etməklə, ev işləri ilə məşğul olduğu, kişinin rəhbər olub, mülkiyyətin təkbaşına sahibi, təminatçısı olduğu monoqam ailədə patriarxal ailə münasibətləri dəyişir, demokratik ailə münasibətləri müasir həyat tərzinin əsasını təşkil edir.
Ailə sosial təsisat kimi cəmiyyətin yaranması ilə eyni vaxta meydana gəlmiş və onlar arasında münasibətlərə qəbilə – tayfa adətləri nəzarət etmişdir.
Ailə əsasən aşağıdakı mərhələlərdən keçir:
1) İlk nigahın bağlanması – ailənin yaranması.
2) İlk uşağın dünyaya gəlməsi.
3) Axırıncı uşağın dünyaya gəlməsi.
4) Boş yuva – uşaqların böyüyüb yeni ailə qurması.
5) Ailənin mövcudluğunun sonu – ailə başçılarından birinin vəfatı.
Ailə tərbiyəsi geniş imkanlara malikdir. O, ünsiyyət əmək və şəxsi nümunə, davranışın qiymətləndirilməsi, mükafatlandırma və cəzalandırma kimi təsir formalarından istifadə edir. Ailə ünsiyyəti uşaqların intellektual qabiliyyətinin stimullaşdırılmasında böyük rol oynayır. Sosioloji tədqiqat göstərir ki ailə tərbiyəsinin səmərəliliyi onun tərkibindən (bütöv və ya yarımçıq olmasından), mənəvi-psixoloji iqlimindən, sosial istiqamətindən, valideynlərin şəxsi nümunəsi və nüfuzundan, onların ümumi və pedoqoji mədəniyyətindən, uşaqlarla ünsiyyətin xarakterindən asılıdır.
Ailənin formalaşması və fəaliyyət göstərməsinə spesifik şərait (yaşayış yeri, sosial-sinfi və milli mənsubiyyət, maddi vəziyyət, ailə üzvlərinin təhsil, mədəni səviyyəsi, ailənin mənəvi və iqtisadi əsası) təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Dekor sabunlar təhlükə mənbəyidir
Müdriklər demişlər (1-ci hissə)
Nyu-Yorku siçanlar basdı
Eynəkdən istifadə edən qadınların makiyajı
Müdafiə Nazirliyi erməni yalanını ifşa etdi: "Şəkillər saxtadır"
İngiliscə lazımlı frazeoloji birləşmələr (I hissə)
Müdafiə Nazirliyi: Azərbaycan Ordusu dinc əhali və mülki infrastruktura atəş açmır
Twitter Avropada güclənir
Gənclərin gec evlənməsinin səbəbi məlum oldu
Milli Ordumuzda dəyişiklik
"Çocuklar duymasın" serialı final etdi
Aşura günü yağış yağacaq
Bu tarixdə dünyada yaşayan insan qalmayacaq
Azərbaycanda sərt karantin rejimində fəaliyyətinə icazə verilən sahələr açıqlandı - SİYAHI
Serdar Ortaç və Demet Akalın qalmaqalı böyüdü
"Çukur" serialının çəkilişləri təxirə düşdü
Rezidenturada 24 plan yeri boş qaldı
Yanıqlar
Ayaqaltı modelləri
Prezident İlham Əliyev Novruz bayramı münasibətilə Azərbaycan xalqını təbrik etdi
Çəhrayı dabanlara sahib olmaq üçün...
Bakıda daha bir yolda çökmənin səbəbi açıqlandı.
Hamilə qadının 7 körpəsi olacaq-AZƏBAYCANDA
Qadın barğamını kəsib boynundan asdı
Mehmet Ali Erbilin vəziyyəti ağırlaşdı
Can Yaman Demetə xəyanət etdi?-FOTO
Putindən Qarabağla bağlı AÇIQLAMA
Qış pəhrizi
Kosmosda şəffaf qalaktika kəşf olundu
Konsert həvəskarlarının nəzərinə
Türkiyə parlamentindən çağırış: Qarabağı azad edin
Azərbaycanda koronavirusa yeni yoluxma sayı 3 mini keçdi, 26 nəfər vəfat etdi
Faydalı 7 məsləhət
Məşhur aktrisadan FOTOsessiya
Göz formasına uyğun makiyaj etmək üsulları
Kirayə mənzillərin qiyməti aşağı düşüb
Təmizlənmək üçün ən mükəmməl yay pəhrizi
Bürclərə görə 2018-ci ilin PROQNOZU: SARI İT İLİ kimlər üçün UДћURLU OLACAQ?
Anormal valideynlər
1 günə 20 min qazandı-FOTO/VİDEO
"Nargis" jurnalı və "28 Cinema" ilin ən böyük moda gecəsini təşkil edəcəklər
Bakıda I sinfə qəbulla bağlı edilən müraciətlərin sayı açıqlandı
Rusiya Qələbə Paradını təxirə saldı
Saçları gözəlləşdirən sadə üsullar
Zəka geriliyi
Kartof salatı (video-resept)
Almaniya qondarma "erməni soyqırımı"nı tanıdı
Səhnədə Ziynet Salının ürəyi getdi-FOTO
Uşaqlarda zəhərlənmə əlamətləri və ilk yardım
Sabahın HAVAsı
- ŞƏRHLƏR