Sinifli cəmiyyətin yaranması ilə monoqam ailə münasibətləri də yaranmışdır. Bu baxımdan da ailə cəmiyyətin mühüm təsisatlarından biridir. O, bir çox ictimai elmlərin tədqiqat obyektidir.
Ailə - nigah və ya qan qohumluğuna əsaslanan, məişət ümumiliyi və qarşılıqlı mənəvi məsuliyyətlə bağlı olan kiçik sosial birlikdir. O, hər bir cəmiyyətin sosial strukturunun mühüm komponenti olub, çoxlu sosial funksiyalar yerinə yetirməklə həmin cəmiyyətin inkişafında mühüm rol oynayır.Nigah ailənin hüquqi əsasıdır. O, qadınla kişi arasında rəsmi qaydada bağlanılan müqavilədir.
İnsan ailədə dünyaya gəlir, onun vasitəsilə uşaqların ilkin sosiallaşması və tərbiyə edilməsi başlayır. Həmiçinin böyüyə hörmət və qayğı göstərmək vəzifəsi ailədə reallaşır. Ailənin əsası cəmiyyət tərəfindən bu və ya digər formada müəyyən edilmiş kişi ilə qadın arasında nigah ittifaqıdır. Nigah kişi ilə qadın arasında, valideynlərlə uşaqlar arasında münasibətləri qəti müəyyənləşdirir, müəyyən normalara salır, bununla da ona sosial təsisat xarakteri verir. Ailəyə kiçik sosial qrup kimi də baxmaq olar. Ailənin mahiyyəti onun qurluşunda, formalarında, funksiyalarında və bir də ailə üzvlərinin ailədə rolunda ifadə olunur.
Ailənin funksiyaları bir tərəfdən ailə – cəmiyyət, digər tərəfdən ailə – şəxsiyyət qarşılıqlı təsiri sistemini əks etdirir. Cəmiyyətin sosial təsisat kimi ailəyə olan tələbləri təkamül nəticəsində dəyişir və bunun müqabilində onun funksiyaları da fərqlənirlər. Müasir ailənin yerinə yetirdiyi funksiyalar aşağıdakılardır:
1.Nəsil artırma;
2.Tərbiyəetmə;
3.Təsərrüfat – iqtisadi;
4.Rekreativ (qarşılıqlı kömək, sağlamlığın qorunması və s.);
5.Kommunikativ (əlaqə, ünsiyyət);
6.Tənzimləyici (ailədə ilkin sosial nəzarət);
7.Yaşlı nəslə qayğı.
Ailənin quruluşu dedikdə onun üzvləri arasında münasibətlərin – mənəvi, əxlaqi, nüfuz, hakimiyyət və s. cəmi nəzərdə tutulur. Ailələri 1.avtoritar və 2.demokratik quruluşlara bölürlər. Tabeçilik münasibəti olan ailələr avtoritar, hər kəsin şəxsi rollarına görə vəzifələrinin bölündüyü ailələr isə demokratik ailələrdir.
Ailələrin formaları dedikdə isə onların nigih tipləri başa düşülür. Müasir cəmiyyətdə əsasən monoqam (ər – arvad arasında) ailələrə təsadüf edilir. Bundan başqa poliqam ailələrə də rast gəlinir.
Hər bir ailənin daşıdığı rola görə münasibətləri dedikdə, həmin ailə üzvlərinin bir-birinə qarşı norma və münasibətlərinin məcmusu nəzərdə tutulur. Qadının uşaq tərbiyə etməklə, ev işləri ilə məşğul olduğu, kişinin rəhbər olub, mülkiyyətin təkbaşına sahibi, təminatçısı olduğu monoqam ailədə patriarxal ailə münasibətləri dəyişir, demokratik ailə münasibətləri müasir həyat tərzinin əsasını təşkil edir.
Ailə sosial təsisat kimi cəmiyyətin yaranması ilə eyni vaxta meydana gəlmiş və onlar arasında münasibətlərə qəbilə – tayfa adətləri nəzarət etmişdir.
Ailə əsasən aşağıdakı mərhələlərdən keçir:
1) İlk nigahın bağlanması – ailənin yaranması.
2) İlk uşağın dünyaya gəlməsi.
3) Axırıncı uşağın dünyaya gəlməsi.
4) Boş yuva – uşaqların böyüyüb yeni ailə qurması.
5) Ailənin mövcudluğunun sonu – ailə başçılarından birinin vəfatı.
Ailə tərbiyəsi geniş imkanlara malikdir. O, ünsiyyət əmək və şəxsi nümunə, davranışın qiymətləndirilməsi, mükafatlandırma və cəzalandırma kimi təsir formalarından istifadə edir. Ailə ünsiyyəti uşaqların intellektual qabiliyyətinin stimullaşdırılmasında böyük rol oynayır. Sosioloji tədqiqat göstərir ki ailə tərbiyəsinin səmərəliliyi onun tərkibindən (bütöv və ya yarımçıq olmasından), mənəvi-psixoloji iqlimindən, sosial istiqamətindən, valideynlərin şəxsi nümunəsi və nüfuzundan, onların ümumi və pedoqoji mədəniyyətindən, uşaqlarla ünsiyyətin xarakterindən asılıdır.
Ailənin formalaşması və fəaliyyət göstərməsinə spesifik şərait (yaşayış yeri, sosial-sinfi və milli mənsubiyyət, maddi vəziyyət, ailə üzvlərinin təhsil, mədəni səviyyəsi, ailənin mənəvi və iqtisadi əsası) təsir göstərir.
XƏBƏR LENTİ
Hollivud “Peyğəmbər”i ekranlaşdırdı
Uşağınızı xəstəliklərdən qoruyun!
Cazibədar xanımlar üçün
Qarabaşaq unu ilə alma sıyığı (foto resept)
Azərbaycanda qadınların sayı azalır
Çağla Şikel gözəlliyi ilə diqqət çəkdi-VİDEO
İçi doldurulmuş kartof - 2(foto resept)
Saçlarınızı dəsmalla qurulamayın
Azərbaycanda nə qədər qadın sürücü var?
Öyrəşmək tərzi və öyrəşmək problemi
DİM sosial şəbəkə istifadəçilərinə müraciət edib
Reventador oyandı
Bakıda yol nişanları işıqlandırılır
Baş nazirdən İlham Əliyevin təşəbbüsü ilə bağlı QƏRAR
Hadisə bacısını belə təbrik etdi
Bu maşın 14 milyon dollara satıldı
Makiyajla müxtəlif obrazlara çevrilir
Quşqonmazın faydaları
Dadlı evlər
Ali Lorak gözəlliyi ilə diqqət çəkdi-FOTO
Bu da ən uzun iftar süfrəsi
"Məşhurların övladı": Misir Mərdanovun qızı kimdir?
Bakı bulvarından sakinlərə xoş xəbər
Abituriyentlərin DİQQƏTİNƏ: keçid ballarında yanlışlıq
Ölmədiyini sübut edə bilmədi
Prezident Polad Bülbüloğluna “Heydər Əliyev” ordenini təqdim edib
Bu 3 qidanı əsla uşaqlara VERMƏYİN! - XƏRÇƏNG YARADIR
Sabah hava yağmurlu olacaq, rayonlara dolu düşəcək
HAVA necə olacaq?-2 FEVRAL
Koronavirusa görə kimlər birdəfəlik ödəmə alacaq? - Nazirlikdən AÇIQLAMA
Əhmədinejat "Heydər babaya salam" oxudu-video
Quru pomidor salatı (foto-resept)
3 addımda Elsa Hoskun gündəlik makiyajı
Qadin.Netlilərin tərcümeyi-halı (2)
Maraqlı təsadüflər
Düşmənin bir neçə hərbi obyekti, texnikası, 20 nəfərdən çox şəxsi heyəti məhv edilib - VİDEO
Saç rənginin təbii yolla açılması
Görmə əlillərinə ağıllı ayaqqabı
Gün var, əsrə bərabər: Ötənləri yada salaq
Məşhur aktrisa əməliyyat olundu-SƏBƏB
Gələcəyinizi kimlərə tapşırmısınız?
Almaniya - Braziliya: hansı kanalda?
Albert Eynşteynin tüklü "qohum"u tapıldı
Tarkandan “Evdəqal” paylaşımı - FOTO
Gəlinin ətəyini 250 uşaq daşıdı - FOTO
Təzə zəncəfil çayı (video-resept)
BÜRCLƏR bizə nə vəd edir? -24 İyun
Azərbaycanda yenilik: balıqları ucuz qiymətə ala biləcəyik
Yuxusuzluqdan xilas edən zəngli saat
İslam ölkələri dini bayramların eyni gündə keçirilməsi ilə bağlı razılığa gəlib
- ŞƏRHLƏR