Mariya Marqarita Vinkelman kometanı (quyruqlu ulduz) kəşf edən ilk qadın astronomdur.
1670-ci ildə Almaniyanın Leypsiq şəhərində anadan olmuşdur. Rahib olan atası qadınların təhsil almasının vacibliyinə inanırdı və bu səbəbdən öz qızına çox erkən yaşdan etibarən müəllimlik edir. Atasının ölümündən sonra Mariyanın təhsili ilə əmisi məşğul olur.
Mariya kiçik yaşlarında astronomiyaya maraq göstərməyə başlayır. Gənclik illərində astronomiya ilə əlaqəsini gücləndirmək üçün ailəvi tanış olduğu astronom Kristofer Arnoldun köməkçisi və şagirdi olur.
Arnold vasitəsiylə Mariya dövrünün ən məşhur alman astronomlarından biri olan Qotfrid Kirxlə tanış olur. Aralarındakı 30 illik yaş fərqinə baxmayaraq, onlar 1692-ci ildə ailə qururlar. Beləliklə, o, astronomiya karyerasına başlamış olur. 1700-cü ildə Berlin Elmlər Akademiyası qurulur və Mariyanın həyat yoldaşı akademiyanın astronomiya bölməsi üzrə təyin edilir, Mariya özü isə rəsmi olmadan Qotfridə çalışmalarında kömək edir. Onların 4 övladı dünyaya gəlir və onların hər biri valideynlərinin yolunu gedərək astronomiya çalışmalarına qoşulurlar.
Mariya qadın olduğu üçün universitetdə astronomiya üzrə geniş çalışması mümkün olmur. Onun dövründə əksər astronomlar universitet təhsili almamışdılar və bu sahədəki praktiki çalışmalar rəsmi quruluşların xaricində həyata keçirilirdi. Nə Kristofer Arnold, nə də Qotfrid Kirx universitet təhsili almışdılar. Evlənmədən əvvəl Kirx Mariyanın təhsilini Arnolddan təslim alsa da, həqiqətdə şagirdi Mariya ustasına bərabər bir səviyyəyə gəlib çatmışdı.
Berlin Elmlər Akademiyasında Mariya və Qotfrid birlikdə işləyirdilər. Mariya hər axşam saat 9-dan sonra göy üzünü izləyirdi. Birlikdə çalışmaları ilə Ayın mərhələlərini, Günəşin batmasını, tutulmasını və digər planetlərin qarşılıqlı mövqelərini hesablayaraq təqvimlər və almanaxlar hazırlamışdılar. Onların bu çalışmaları xüsusi ilə də təqvimlərin satışından gələn gəlirlər akademiya üçün böyük bir maddi qaynaq yaratmışdı.
1702-ci ildə Mariya hələ məlum olmayan bir quyruqlu ulduz (kometa) kəşf etdi: 1702 kometası (C/1702H). Kometanın kəşfini Qotfrid yayımlayır və məqaləsində Mariyadan heç bəhs etmir. Bunun səbəbini özünün Akademiyanın rəsmi astronomu olması, həyat yoldaşının isə orada qeyri-rəsmi çalışdığını və bunu daha əvvəl açıq bildirməməsi səbəbi ilə Akademiyanın ona qarşı reaksiyasından qorxması kimi izah edir. Lakin Qotfrid səhvini düzəldərək 1710-cu ildə kometanın kəşfinin həyat yoldaşına aid olduğunu açıqlayır.
Mariyanın uğuru qeyri-rəsmi olsa da geniş bir şəkildə qəbul edilir. O, Akademiyanın rəhbəri Leybnislə təcrübələri haqqında aktiv yazışır. 1709-cu ildə Leybnis Prussiya kraliçasına yazır ki, "Onun uğurları ədəbiyyatda görünməsə də, astronomiya təhsilinin ən dərinlərində yer almaqdadır".
1710-cu ildə Mariyanın həyat yoldaşı Qotfrid Kirx vəfat edir və Akademya Mariya ilə əlaqəsini kəsir. Mariyanın qadın olması onun Akademiyada işlərini davam etdirməsinə əngəl olur. Akademiya digər institutlar tərəfindən lağa qoyulacağından ehtiyat edir, hətta rəhbər Leybnis də Mariyanı qorumaqda aciz qalmışdı.
Mariya vəzifə üçün Krallıq Sarayına verdiyi ərizənin cavabını 18 ay gözləyir. Nəhayət, 1712-ci ildə ona rədd cavabı verilir. Bundan kədərlənən Mariya belə demişdi: "İndi qorxulu bir səhrada getdiyimi hiss edirəm, su yoxdur və qidalar da acıdır".
Mariya nəinki mənəvi zərbə almışdı, eyni zamanda artıq atasız qalmış 4 uşağın maddi vəziyyətini də düşünməli idi.
İşsiz qalan Mariya 1714-cü ilə qədər ailə dostları və bacarıqlı həvəskar astronom olan Baron Bernhard Frederik von Krosiqin xüsusi rəsədxanasında işləyir. 1716-cı ildə rus çarı Böyük Pyotrdan təklif alır. Ancaq təklifə müsbət cavab vermir, çünki təqvim hesablarını davam etdirmək üçün Berlində qalmağa qərar verir.
Taleyin oyunu ilə Mariyanın oğlu Kristfrid Akademiya rəsədxanasının direktoru təyin edilir və anası ilə bacısı Kristinanı katibə kimi yanında işə götürür. Mariya xüsusi çalışmalarını etsə də, bir müddət sonra həyat şəraiti onu astronomiyanı tərk etmək məcburiyyətində qoyur.
Beləliklə, Mariya Vinkelman-Kirx sadəcə dövrünün ən qabaqcıl, ən yaxşı tanınan astronomu olaraq qalmadı, eyni zamanda tarixdə quyruqlu ulduz (kometa) kəşf edən ilk qadın oldu. Dərin xəyal qırıqlığına baxmayaraq, kölgədə qalmış karyerası boyunca əhəmiyyətli elmi çalışmalarına davam etmiş və astromiyaya töhfələrini vermişdi.
Onun tanınmasında ən əhəmiyyətli işləri "Aurora Borealis üzərində izləmələri" (1707), "Günəşin Saturn və Venera ilə birləşməsi" (1709), yeni kometa kəşfinə dair məqalələri (1711) olmuşdur.
Bənzər xəbərlər...
XƏBƏR LENTİ
Milyarder sağlam olmasına baxmayaraq ÖLDÜ -FOTO
Azərbaycanda koronavirusa yoluxma statistikasında dalğalanma hansı səbəbdən baş verir?
Rəsmi Bakıdan sərt bəyanat: Böyük dövlətlər ...
Serbiya Azərbaycanı seçdi
Azərbaycanda 1000 yaşlı ağac - Heç kim ona...VİDEO
ABŞ defolta hazırlaşır
Hansı daha vacibdir?
Rusiya öz “Skype”nı yaradır
Gözəl ev dizaynları
Sürücülərə ÜZÜCÜ XƏBƏR: Burada avtomobil saxlayan cərimələnəcək - VİDEO
Hava haqqında
Selenanın üz-gözü şişdi-SƏBƏB-FOTO
Bakıda yeni keçidlər tikiləcək
Amerikansayağı dərsliklər
Bayram günü ABŞ və Kanadada yarım milyon ev qaranlıqda qaldı
Hind toyuğu ilə raqu (foto resept)
Arizona (Glen Canyon)
Bakıda 35 dərəcə isti olacaq
Bu dərdi biganə anlamaz!!!
Rusiyaya qara qar yağdı
KXCP Müsavat Partiyasının təklifini rədd etdi
Cəbhədə şiddətli atışma
İlham Əliyev hərbi əməliyyatların bəzi təfərrüatını açıqladı
“Düşmən Azərbaycanın mülki infrastrukturunu məhv etməyə çalışır” - RƏSMİ
Fərqli manikür nümunələri
Azərbaycan gimnastları Lissabonda Dünya kubokunun mərhələ yarışında iki qızıl medal qazanıblar
Arıqlamağa nələr mane olur?
Maliyyə Bazarlarına Nəzarət Palatası yaradıldı, üç dövlət qurumu LƏДћV EDİLDİ
Fahriye Evcen makiyajsız FOTOsunu paylaşdı
Heyvali piroq (foto resept)
Hamı bu dili öyrənəcək
Təhlükəsizlik Şurasının katibi: “Əfqanıstan hər zaman Azərbaycanla həmrəyliyə sadiq olacaq”
Azərbaycan yol polisi müraciət etdi: Artıq bəsdir!
Tənha, rahat istirahət üçün
İlham Əliyev bəyanat verdi
Beləsini görmədiniz
Gülüş-4
Bu qadın ideal bədən ölçüləri ilə TƏƏCCÜBLƏNDİRİR-FOTO
Əhəmiyyətli nöqtə - yataq sirlərinin kəşf edilməsi
"İntimissimi"dən alt geyimlər
Osmanlı sultanının saatı 1,1 milyona satıldı – FOTO
Girov Dilqəm Əsgərovun taleyi Rusiya XİN-in diqqət mərkəzindədir
Aztəminatlı ailələrə şad xəbər - mənzil veriləcək
Cem Yılmaz Serenaya olan sevgisini BELƏ ETİRAF ETDİ - FOTO
Putindən nüvə zərbəsi hədəsi
Rəfiqəsi Maradonadan 6,3 milyon dollar tələb edir
Buraxılış gecəsi pəhrizi
Bizim üçün yeni təhlükə
Düşmən Tərtəri “Smerç” ilə atəşə tutub
Məşhur cütlük evlənir!-FOTO
- ŞƏRHLƏR