Bu gün də sizə yazıçı-publisist, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru Nübar xanım Həkimovanın araşdırması nəticəsində əldə edilmiş mənbəyə əsasən kökün çoxumuza məlum olmayan kimyəvi və müalicəvi xüsusiyyətlərini təqdim edəcəyəm. Ümid edirəm ki, faydalanacaqsınız.
Dünya florasında kök cinsinin 60-a qədər növü yayılmışdır. Kök cinsinə daxil olan növlərin əksəriyyəti birillik, ikiillik kökümeyvəli ot bitkiləri sayılır. Dünyada kökün 50-dən artıq sortu becərilir. Əkilən kök ikiillik, ətli kokumsovu olan ot bitkisidir. Qida və ədviyyat kimi ən qiymətlisi qırmızı, narıncı-qırmızı, bəzən sarı, bənövşəyi, ağımtıl-yaşıl, tünd bənövşəyi rəngdə olan kök sortlarıdır. Kökümsovunun tərkibində 88,8% su, 1,1% azotlu birləşmələr, 0,2% piyli yağ, 9,2% sulu karbohidratlar, meyvəsinin tərkibindən 28,50 mq% K, 19,20% Ca, 3,60 mq% Mg, 0,07 mq% Fe makroelementləri və 19,70 mq% Mn, 8,63 mq% Cu, 27,90 mq% Zn, 0,56 mq% Cr, 14,56 mq% Al, 64,04% Ba, 0,20 mq% Se, 1,04% mq Ni, 7,60 mq% Sr, 0,48 mq% Pb, 67,20 mq% B, 0,09 mq% J, 3,90 mq% Br mikroelementləri vardır. Bundan əlavə, meyvələrdə vitamin qruplarından 25 mq% A, B„ B2, B6, D, H, E, K və PP, piy və efir yağı, flavonoid birləşmələri,
fizioloji fəal maddələrdən – sterol, lesitin və s. fermentlər tapılmışdır. Kökümsovu adi və bişirilmiş halda istifadə edilir. Bunu xırda-xırda doğrayıb ədviyyat kimi bir çox xörəklərin və qida məhsullarının tərkibinə qatqı kimi əlavə edirlər. Kökdən alınan karotin, şirə və cövhərlər bir çox xəstəliyin sağalmasına müsbət təsir gostərir. Bunlardan qanazlığında və hipertoniya xəstəliyində və eləcə də südü az olan
qadınlar istifadə edə bilərlər. Kökün sellüloz hissəsindən isə orqanizmdə əmələ gələn xolesterinin kənar edilməsində istifadə
olunur, qırmızı rəngli kökdən alınan karotinoid piy, kərə və marqarin məhsullarının rənglənməsində tətbiq olunur.
Toxumun tərkibində 13% yağ, 1,6% efir yağı vardır. Çiçəklərinin tərkibindən antosian və flavonoid maddələri, yaşıl hissəsindən isə karotin və s. alınır. Kökün toxumlarından hazırlanan daukarin preparatından qıcolmada və qan damarlarının genişlənməsində istifadə
olunur. Tərkibində zəngin vitaminlərin olması ondan avitaminozda, qanazlığında, ürək-damar xəstəliklərində, eləcə də qaraciyər, böyrək xəstəliyində, görmə pozğunluqlarında, qəbizlikdə və s. istifadəyə imkan verir. Xalq təbabətində yerkökünün meyvələrindən alınmış şirəni bal ilə qarışdırıb (1:1 nisbətində) soyuqdəymədə, mədə-bağırsaq pozğunluqlarında istifadə edilir. Bundan əlavə, onun şirəsindən ağızda baş verən iltihabın aradan qaldırılmasında istifadə olunur. Toxumlarından hazırlanan cövhərlərdən böyrək və sidik
kisəsindən daş və qumun kənar olunmasında istifadəsi, duz mübadiləsi pozulduqda isə daxilə qəbul edilməsi məsləhət görülür.
Yerkökü qanazlığı, ürək-damar, böyrək xəstəliklərinə yaxşı təsir göstərir, bədəndə olan zərərli mikrobları məhv edir. O, bəlğəm, göyöskürəyin müalicəsində effektlidir. Bununla yanaşı, yerkökü sidik yollarının təmizlənməsinə və böyrəyin fəaliyyətinə də kömək edir, mədəni möhkəmlədir, həzmi yaxşılaşdırır. Yerkökü mürəbbəsi əhvali-ruhiyyəni yüksəldir, tərəfləri fizioloji cəhətdən aktivləşdirir. Bədəndə baş verən süstlüyün qarşısını alır, bədəni gümrahlaşdırır, müqavimətini artırır. O, həmçinin qaraciyərin fəaliyyətini tənzimləyir, bağırsaqları yumşaq saxlayır, ifrazı asanlaşdırır. Dişdibi ətlərinin müalicəsinə yaxşı təsir göstərir, ağız qurumasının qarşısını alır, tüpürcək vəzisini tənzimləyir, iştahsızlığı aradan qaldırır, gözün görmə qabiliyyətini artırır.
Yerkökü şirəsi qəbul edən adamın sifəti duru olur. Hamilə qadınlara yerkökü şirəsi qəbul etmək məsləhətdir. Kökdən hazırlanmış maskalardan kosmetikada geniş istifadə olunur. Qırmızı rəngli kök meyvəsinin tərkibində çoxlu karotin olduğuna görə, onu nazik hissələrə bölür və irinli yaraların, yanıqların üzərinə qoyub müalicə edirlər.
XƏBƏR LENTİ
Dünyanın ən gözəl qəsrləri bunlardır
Qeyri-adi skamyalar
Zoğal kompotu (foto resept)
Bir ton ağırlığında adamyeyən timsah - FOTO
Azərbaycanlı rəssamın əsərləri Parisdə maraq oyadıb
ATƏT Qarabağdan narahatdır
Dağlıq Qarabağdakı sülhməramlılar hansı vəzifələri yerinə yetirəcək?
Qaraciyərin təmizlənməsi
Bu şəkil üçün 179,4 milyon $ saydılar
Prezident çempionumuza qızıl medal verdi
Nardaranda baş verən hadisələrlə bağlı rəsmi açıqlama
Selfi çəkməmək üçün fərqli üsuldan istifadə edən ailə
Toxumağı öyrənək. Dərs - 1
Bakılılar yeraltı keçiddən niyə qorxurlar?
Günün qoroskopu: Qətiyyətli olun!
Qanadlı dostları üçün ev düzəltdi
Mumiyalarla bağlı yeni kəşf
Yay və yoğur
20 illik dostluq bitdi
Prezident İbrahim Məmmədovla bağlı sərəncam verdi
Dünyada minlərlə insan bu günü gözləyir
Yeni hobbi axtaranlar üçün maraqlı fikirlər
Pomidorlu qəlyanaltı(foto resept)
Kevin Petersonun distopiya rəsmləri
Sabah bu ərazilərdə qaz olmayacaq
Bəhram Bağırzadənin vəziyyəti necədir?
Məşhur cütlüyün evində səslər yüksəlib
Tailand silkələndi
Papua-Yeni Qvineyada güclü zəlzələ olub
"Küləklə sovrulan"ın əfsanəvi kostyumu satıldı
Vikinglərin "Günəşdaşı" əfsanə deyilmiş
Limon pəhrizi ilə arıqlayın
Uşağınız aşiq olub?
Ölkədaxili otellər
HAVA necə olacaq?
Hamilə qalma şansını artıran qidalar
Mətbəxdə köməyinizə çatacaq tövsiyələr
Angelina Jolie "Harper’s Bazaar" dərgisində
Son 10 ilin sərin avqustu müşahidə edilir
Ağciyərə faydalı olan bitkilər
Kremli peçenye (foto resept)
“WhatsApp”dan xoş xəbər
Erməninin başını partladan güləşçimiz danışdı
Çinlilər 12 dollarlıq "ağıllı bilərzik" göstərdilər
Azərbaycanda qadın pilotlar hazırlanacaq
Bakıya gəlməyə daha ehtiyac qalmadı
"WhatsApp" bombanı partlatdı
Balqabaqlı aş
Məşhur aktyor Evləndi-FOTO
Qan rəngində axan çay görənləri dəhşətə gətirdi - VİDEO
- ŞƏRHLƏR